Η βιώσιμη διαχείριση των νερών τόσο για τις ανάγκες των ανθρώπινων κοινωνιών και της οικονομίας όσο και των οικοσυστημάτων καθώς και η αποτελεσματική αξιοποίηση ευρωπαϊκών κι εθνικών πόρων κι άλλων οικονομικών εργαλείων για την επιτεύξή της θα συμβάλλουν όχι μόνο στην διατήρηση της βάσης για τη ζωή και στην προστασία του περιβάλλοντος αλλά και στην ώθηση της πράσινης καινοτομίας και στη δημιουργία χιλιάδων θέσεων εργασίας σε ολόκληρο τον κύκλο του νερού, ιδιαίτερα στη μείωση, ανακύκλωση κι επαναχρησιμοποίηση του, τόνισε ο Νίκος Χρυσόγελος, ευρωβουλευτής των Οικολόγων Πράσινων, παρεμβαίνοντας ως εισηγητής της Ομάδας των Πρασίνων κατά τη συζήτηση του σχεδίου έκθεσης για την εφαρμογή της νομοθεσίας της ΕΕ για τα νερά, την Τετάρτη 25/4/2012, στην Επιτροπή Περιβάλλοντος, Δημόσιας Υγείας κι Ασφάλειας Τροφίμων του ΕυρωΚοινοβουλίου.

Ο Νίκος Χρυσόγελος ζήτησε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να δώσει μεγαλύτερη έμφαση στην εκπλήρωση των υποχρεώσεων που προκύπτουν για τα κράτη μέλη και τις περιφέρειες με στόχο την εκπλήρωση των φιλόδοξων και αναγκαίων διατάξεων της Οδηγίας Πλαίσιο για τα Νερά και ιδιαίτερα για την εφαρμογή των σχεδίων διαχείρισης σε επίπεδο υδρολογικής λεκάνης, μη επιτρέποντας τις αδικαιολόγητες καθυστερήσεις κι εξαιρέσεις που παρατηρούνται.

Οι στόχοι για επάρκεια και καλή οικολογική κατάσταση των υδάτων μέχρι το 2015 φαίνεται ότι δεν θα εκπληρωθούν, αν δεν υπάρκει μεγαλύτερη κινητοποίηση.

Οι πιέσεις στα νερά από την ρύπανση και την υπεράντληση, από εντατικές μορφές γεωργίας, τον μαζικό τουρισμό και τα γήπεδα γκολφ σε άνυδρες περιοχές, την εξορυκτική βιομηχανία και ιδιαίτερα από τα σχέδια εξόρυξης αερίου, καθώς και από την παραγωγή ενέργειας και την υπερβολική ακόμα και σήμερα ανάπτυξη φραγμάτων συνεχίζουν να αποτελούν πηγές ανησυχίας, παρά επιμέρους βελτιώσεις που έχουν επέλθει, ενώ εντείνονται οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής στον κύκλο του νερού.

“Η ολοκληρωμένη διαχείριση των υδατικών πόρων (μείωση, επαναχρησιμοποίηση κι ανακύκλωση του νερού, συμπεριλαμβανομένης και της συλλογής κι αξιοποίησης των νερών της βροχής) είναι περισσότερο από ποτέ αναγκαία – ιδιαίτερα σε μια εποχή αλλαγής του παγκόσμιου κλίματος που επηρεάζει τις βροχοπτώσεις σε πολλές περιοχές αλλά και εντείνει τα ακραία καιρικά φαινόμενα. Με αυτό τον τρόπο θα βελτιώσουμε τις περιβαλλοντικές μας επιδόσεις αλλά και θα μειώσουμε την κατανάλωση ενέργειας, με δεδομένο ότι η προμήθεια, επεξεργασία και διανομή νερού συντελεί σε υψηλή κατανάλωση ενέργειας” επισήμανε ο ευρωβουλευτής των Οικολόγων Πράσινων Νίκος Χρυσόγελος.

Ακολουθεί ολόκληρη η τοποθέτηση του ευρωβουλευτή:

Αξιότιμοι συνάδελφοι, Αξιότιμες συναδέλφισσες,

Με αυτή την έκθεση καλούμαστε να αξιολογήσουμε την εφαρμογή της νομοθεσίας της ΕΕ για τα νερά, που είναι η βάση για τη ζωή. Η έκθεση την οποία συζητάμε είναι μια καλή βάση αλλά οι Πράσινοι θα καταθέσουμε τροποποιήσεις.

Αν και σύμφωνα με πρόσφατες μελέτες η ποιότητα των υδάτων της ΕΕ βελτιώνεται σε γενικά επίπεδα, υπάρχουν ακόμα σοβαρές προκλήσεις σε περιφερειακό επίπεδο σε ότι αφορά τη ποιότητα και τη ποσότητα των υδάτων, αλλά και τη διαχείριση των υδατικών πόρων συνολικότερα.

Η Ευρωπαϊκή Οδηγία Πλαίσιο για τα Νερά, αν και αποτελεί ένα εξαιρετικό εργαλείο για τη βιώσιμη διαχείριση των υδατικών πόρων, αντιμετωπίζει μια σειρά προβλημάτων εφαρμογής και διασύνδεσης με άλλες τομεακές πολιτικές, με αποτέλεσμα να μην έχει πετύχει ακόμα τα αναμενόμενα αποτελέσματα. Οι εξαιρέσεις και οι αναβολές συγκεκριμένων μέτρων μέχρι το 2027 από τα Κράτη Μέλη έχουν γίνει συνηθισμένη πρακτική, ενώ σε πολλές χώρες υπάρχουν πολύ χαμηλές περιβαλλοντικές προσδοκίες σε ότι αφορά τον δεύτερο και τρίτο κύκλο εφαρμογής των σχεδίων διαχείρισης σε επίπεδο υδρολογικής λεκάνης.

Η ΕΕ πρέπει να δώσει μεγάλη έμφαση στην εκπλήρωση των υποχρεώσεων που έχουν τα Κράτη Μέλη για την εφαρμογή της νομοθεσίας αντί να αποδέχεται καθυστερήσεις και εξαιρέσεις στην εφαρμογή.

Ο στόχος για καλή οικολογική κατάσταση των υδάτων μέχρι το 2015 φαντάζει άπιαστος, ενώ οι στόχοι για την προστασία του κλίματος και την ανάκαμψη της βιοποικιλότητας δεν μπορούν να καλυφθούν αν δεν υπάρξει μια βιώσιμη διαχειριστική προσέγγιση, με έμφαση στη διαχείριση της ζήτησης νερού και στα οικοσυστήματα.

Η διασύνδεση της Οδηγίας Πλαίσιο για τα Νερά με άλλες τομεακές πολιτικές για τη γεωργία, την ενέργεια, τις μεταφορές, τη βιομηχανία, τις πόλεις και τη προστασία της βιοποικιλότητας βρίσκεται ακόμα σε πρώιμα στάδια και πρέπει να βελτιωθεί σημαντικά και το συντομότερο.
Η κλιματική αλλαγή έχει ήδη σημαντικές επιπτώσεις στον κύκλο του νερού και στο μέλλον αυτές οι επιπτώσεις θα είναι ακόμα πιο σημαντικές.

Η ρύπανση και η υπεράντληση από την εντατική γεωργία είναι ένα πρόβλημα που δεν έχει αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά στις περισσότερες χώρες, ενώ σημαντικές εξακολουθούν να είναι οι πιέσεις από τον μαζικό τουρισμό και τα γήπεδα γκολφ σε άνυδρες περιοχές, από την εξορυκτική βιομηχανία και ιδιαίτερα από τα σχέδια εξόρυξης αερίου, καθώς και από την παραγωγή ενέργειας. Δεν υπάρχει επίσης καμία αναφορά στις επιπτώσεις από την υπερβολική, ακόμα και σήμερα, ανάπτυξη φραγμάτων.

Η έμφαση στα θέματα διαχείρισης νερού πρέπει να δίνεται για περιβαλλοντικούς και οικονομικούς λόγους: α) στη μείωση της σπατάλης, β) στην επαναχρησιμοποίηση και ανακύκλωση των νερών μετά από επεξεργασία, και γ) στη χρήση των νερών της βροχής.
Σε ότι αφορά την έκθεση που συζητάμε σήμερα, ενώ αποτελεί μια καλή βάση συζήτησης έχω την αίσθηση ότι σε αυτήν θα πρέπει να ενισχυθούν 4 βασικές διαστάσεις και καινοτομίες της Οδηγίας Πλαίσιο για τα νερά (α) ολοκληρωμένη διαχείριση των νερών σε επίπεδο υδρολογικής λεκάνης, (β) εξασφάλιση επάρκειας υδατικών πόρων όχι μόνο για τις ανάγκες της οικονομίας και των ανθρώπινων κοινωνιών αλλά και του οικοσυστήματος (γ) παρακολούθηση της κατάστασης των νερών με βάση όχι μόνο με φυσικοχημικές παραμέτρους αλλά και οικολογικούς δείκτες και τη διαχειριστική προσέγγιση των οικοσυστημάτων (δ) δημιουργία συμμετοχικών σχημάτων – συμβούλια υδάτων σε επίπεδο υδρολογικής λεκάνης για να συμμετέχουν όλοι οι σημαντικοί κοινωνικοί εταίροι στον σχεδιασμό και την υλοποίηση των διαχειριστικών σχεδίων των νερών.
Επίσης, οι στόχοι της Οδηγίας Πλαίσιο για τα Νερά ως προς το 2015 δεν πρέπει να εξαλειφθούν και τη θέση τους να πάρουν πιο μακρόπνοοι στόχοι για το 2050 του επικείμενου "σχεδίου για την προστασία των υδάτινων πόρων στην Ευρώπη". Χρειάζεται αντιθέτως να επιμείνουμε στην επίτευξη των στόχων για το 2015 και να προσθέσουμε ενδιάμεσους στόχους για το 2020, το 2027 μέχρι το 2050.

Οι Πράσινοι θα καταθέσουμε τροπολογίες για να βελτιωθεί η έκθεση σε ορισμένους τομείς, ώστε να υπάρχει μεγαλύτερη ισορροπία μεταξύ οικολογικών και οικονομικών στόχων καθώς και να συνδιάζεται η βιωσιμότητα των τοπικών κοινωνιών και η κάλυψη των αναγκών για νερό των ανθρώπινων κοινωνιών με την εξασφάλιση των αναγκών των οικοσυστημάτων.

Η ολοκληρωμένη διαχείριση των υδατικών πόρων (μείωση, επαναχρησιμοποίηση, ανακύκλωση του νερού, περιλαμβανομένης και της συλλογής βρόχινου νερού) είναι περισσότερο από ποτέ αναγκαία για να βελτιώσουμε όχι μόνο τις περιβαλλοντικές μας επιδόσεις αλλά και για να μειώσουμε την κατανάλωση ενέργειας (η προμήθεια, επεξεργασία και διανομή νερού συντελεί σε υψηλή κατανάλωση ενέργειας), να δημιουργήσουμε θέσεις εργασίας σε καινοτόμους αλλά και παραδοσιακούς τομείς σε όλον τον κύκλο του νερού και να πετύχουμε δίκαιες τιμές αλλά κι ανάκτηση του κόστους του νερού.

Δεν πρέπει, επίσης, να ξεχνάμε ότι η αποτελεσματική χρήση των οικονομικών μέτρων και εργαλείων, ιδιαίτερα σε μια εποχή λιτότητας και περιοριστικών πολιτικών, μπορεί να βοηθήσει στην επίτευξη των στόχων για επαρκή και καλή ποιότητα των νερών σε Ευρωπαϊκό επίπεδο. Προς το παρόν, δεν έχουν εφαρμοστεί αποτελεσματικά τα “οικονομικά των νερών” και οι Ευρωπαϊκοί και εθνικοί πόροι συμβάλουν προς το παρόν πολύ λίγο στην εφαρμογή της Οδηγίας Πλαίδιο για τα Νερά αλλά και στην προώθηση της πράσινης καινοτομίας σε θέματα νερών.

Η οικολογική διάσταση της Οδηγίας Πλαίσιο για τα Νερά δεν πρέπει, επομένως, να υποχωρήσει αλλά, αντιθέτως, να ενδυναμώσει, αντιμετωπίζοντας τις πιθανές ελλείψεις και καθυστερήσεις στα κράτη μέλη. Η προσπάθεια επίτευξης των στόχων για επαρκή ποσότητα και καλή ποιότητα νερών μέχρι το 2015 για την κάλυψη των αναγκών των ανθρώπινων κοινωνιών αλλά και των οικοσυστημάτων δεν πρέπει να εγκαταλειφθεί.