Σε ένα ιδιαίτερα εύθραυστο επιχειρηματικό περιβάλλον, που χαρακτηρίζεται από έλλειψη θεσμικού πλαισίου, από απουσία σοβαρών υποδομών, από εκτεταμένη διαφθορά στον διοικητικό τομέα και από ύπαρξη μιας νομενκλατούρας που ρυθμίζει τα πάντα, επιχειρεί να πραγματοποιήσει ένα ακόμη άνοιγμα στα Βαλκάνια η ΔΕΗ.

Η εικόνα αυτή απεικονίζει απόλυτα τη Βοσνία - Ερζεγοβίνη και σε μεγάλο βαθμό και το Μαυροβούνιο, τις δύο χώρες δηλαδή όπου θα επιχειρήσει να αναπτύξει δραστηριότητα η ΔΕΗ. Στη μεν πρώτη σε συνεργασία με την Golden Energy του ομίλου Ρέστη, στη δε δεύτερη σε κοινοπραξία με την Τράπεζα Κύπρου και το κυπριακό επενδυτικό fund Quantum Corporation.

Σύμφωνα με επιχειρηματικές και διπλωματικές πηγές του euro2day.gr στα δυτικά Βαλκάνια, αυτή τη στιγμή το Μαυροβούνιο χαρακτηρίζεται από ευρεία ύπαρξη παραοικονομίας και θεωρείται κλειστή αγορά από άποψη τόσο γεωφυσική όσο και λειτουργική. Δεν είναι τυχαίο ότι μόλις πριν από 3 - 4 χρόνια το συντριπτικό μέρος του ΑΕΠ της χώρας καλυπτόταν από εκτεταμένο λαθρεμπόριο.

Το Μαυροβούνιο ουσιαστικά δημιουργήθηκε από το όραμα του κ. Μίλο Τζουκάνοβιτς, που επικράτησε στις πρόωρες εκλογές της 29ης Μαρτίου. Μόλις την προηγούμενη εβδομάδα ο Πρόεδρος της χώρας κ. Φιλίπ Βουγιάνοβιτς ξεκίνησε διαβουλεύσεις για να καθορίσει σε ποιον θα δοθεί η εντολή για τον σχηματισμό της νέας κυβέρνησης.

Οι πηγές που μίλησαν στο euro2day.gr ανέφεραν ότι περί τον κ. Τζουγκάνοβιτς λειτουργεί μια νομενκλατούρα, η οποία αποφασίζει για τα κρίσιμα επενδυτικά ζητήματα ακόμη και για τις όποιες αδειοδοτήσεις θα δοθούν.

Στον δημόσιο τομέα φέρεται να ισχύει το "γρηγορόσημο", προκειμένου να επισπευστούν οι περίπλοκες γραφειοκρατικές διαδικασίες, με τη διαφθορά να έχει εγκατασταθεί στη δημόσια διοίκηση.

Η χώρα έχει έλλειψη σε ηλεκτρική ενέργεια, καλύπτεται σε μεγάλο βαθμό από εισαγωγές, ενώ το ηλεκτρικό ρεύμα είναι σε υψηλές τιμές. Να σημειωθεί ότι πριν από δύο χρόνια, κατά την επίσκεψη του τότε υπουργού Ανάπτυξης κ. Δημ. Σιούφα, εξετάστηκαν τρόποι για την προώθηση της διμερούς οικονομικής συνεργασίας και ανάμεσα στις προτάσεις που κατατέθηκαν από την ελληνική πλευρά ήταν η υπογραφή συμφωνιών σε θέματα ενέργειας και έρευνας - τεχνολογίας, οι οποίες παραμένουν ακόμη υπό διαπραγμάτευση.

Από τους μεγαλύτερους επενδυτές στο Μαυροβούνιο θεωρείται ο όμιλος των Ελληνικών Πετρελαίων, που εξαγόρασε το 2002 την Jugopetrol Cotor, επένδυση, ωστόσο, που εξακολουθεί ακόμη και σήμερα να αντιμετωπίζει διάφορα προβλήματα με πρόσχημα γραφειοκρατικές διαδικασίες.

Ωστόσο, η περίπτωση αυτή είναι ενδεικτική του γενικότερου κλίματος που επικρατεί στο Μαυροβούνιο απέναντι στους ξένους επενδυτές. Πιο συγκεκριμένα, όταν εξαγοράστηκε η Jugopetrol εξασφάλισε και τα δικαιώματα έρευνας αλλά και την εκμετάλλευση υδρογονανθράκων στα βόρεια της χώρας. Οι άδειες αυτές όμως έληξαν καθώς στο μεσοδιάστημα, γραφειοκρατικά εμπόδια που αποδίδονται στην ευθύνη της κυβέρνησης του Μαυροβουνίου δεν επέτρεψαν την αξιοποίησή τους.

Σε αυτή τη χρονική περίοδο ο όμιλος των ΕΛΠΕ είναι σε συζητήσεις με κυβερνητικούς αξιωματούχους προκειμένου να αρθούν οι νομικές εμπλοκές στο όλο ζήτημα. Αλλά τα προβλήματα με την επένδυση των ΕΛΠΕ δεν τελειώνουν εδώ. Παράλληλα, με την εξαγορά της εταιρίας αγοράστηκαν και αποθηκευτικοί χώροι στο λιμάνι του Μπαρ και σε δύο ακόμη περιοχές στην Cotor και στο Μπιελοπόλιε.

Μετά την εξαγορά ήρθε το Δημόσιο του Μαυροβουνίου και είπε ότι οι αποθηκευτικοί χώροι δεν ανήκουν στην Jugopetrol αλλά στο κράτος. Ξεκίνησε μια διαμάχη μεταξύ του ελληνικού ομίλου και της τοπικής κυβέρνησης, η οποία μάλιστα επιχείρησε να πουλήσει τους χώρους αυτούς σε ανταγωνιστές της εξαγορασθείσας εταιρίας, το οποίο δεν το έχει καταφέρει ως τώρα.

Αποτέλεσμα: η Jugopetrol χρησιμοποιεί σήμερα μόνο τους αποθηκευτικούς χώρους στο λιμάνι του Μπαρ, ενώ οι δύο άλλοι παραμένουν κλειστοί. Αυτή η υπόθεση βρίσκεται σήμερα στα δικαστήρια. Ένα άλλο πρόβλημα που αντιμετωπίζει η συγκεκριμένη επένδυση των ΕΛΠΕ είναι το ιδιοκτησιακό καθεστώς των 35 πρατηρίων που εξαγοράστηκαν επίσης. Αίφνης, μετά την εξαγορά, εμφανίστηκαν κατά τόπους δήμοι που διεκδικούσαν τη γη, θεωρώντας ότι ανήκει σε αυτούς και όχι στα πρατήρια.

Νομικοί σύμβουλοι των ΕΛΠΕ ασχολούνται τώρα και με το ζήτημα αυτό και δεν αποκλείεται και η διαμάχη αυτή να καταλήξει στα δικαστήρια.

Σε αυτήν, λοιπόν, τη χώρα η ΔΕΗ φιλοδοξεί από κοινού με την Golden Energy του ομίλου Ρέστη να κατασκευάσει ενεργειακό σύμπλεγμα ορυχείων και λιγνιτικό σταθμό 100 - 150 MW στο Μαυροβούνιο και να συμμετάσχει στην ιδιωτικοποίηση της κρατικής εταιρίας ηλεκτρισμού EPCG, στην οποία το τοπικό Δημόσιο κατέχει το 70,6% των μετοχών, το 17% ανήκει σε επενδυτικά fund και το υπόλοιπο σε μικρομετόχους.

Η εικόνα της οικονομίας στη Βοσνία - Ερζεγοβίνη περιγράφεται με ακόμη πιο μελανά χρώματα, σε σχέση με την αντίστοιχη στο Μαυροβούνιο. Η μοναδική ξένη εταιρία που δραστηριοποιείται στη Βοσνία - Ερζεγοβίνη στον ενεργειακό τομέα είναι η EFT, η οποία αναπτύσσει και στην Ελλάδα δραστηριότητα με εισαγωγές ενέργειας.

Ενδεικτικό στοιχείο του δυσμενούς επιχειρηματικού περιβάλλοντος που επικρατεί στη Βοσνία -Ερζεγοβίνη είναι το γεγονός ότι η EFT παρότι διαθέτει εκεί ορυχεία αναζητά εδώ και πολύ καιρό εταίρους, προκειμένου να αναπτύξει ανθρακικό σταθμό και κανείς δεν διακινδυνεύει την είσοδό του.

Οι πηγές που μίλησαν στο euro2day.gr εκτιμούν ότι αν αποτελεί μία φορά ρίσκο το να επενδύσει κανείς στο Μαυροβούνιο, το οποίο μόνο τουριστική δραστηριότητα έχει να επιδείξει, στη Βοσνία - Ερζεγοβίνη είναι απαγορευτικό με την ισχύουσα αβεβαιότητα.

Με αυτά τα δεδομένα εκτιμάται ότι η ΔΕΗ επιχειρεί μια προσπάθεια με ιδιαίτερα αμφίβολα αποτελέσματα, χωρίς να έχει διδαχθεί, όπως επισημαίνεται, από τις προηγούμενες απόπειρές της να αναπτύξει δραστηριότητα στα Βαλκάνια και μάλιστα σε χώρες πολύ πιο οργανωμένες συγκριτικά, όπως για παράδειγμα η Βουλγαρία.

Οι ίδιες πηγές θεωρούν ότι μετά την αποτυχημένη επιλογή της Contour Global η ΔΕΗ προωθεί για άλλη μία φορά ιδιώτες, παρέχοντάς τους την εγγύηση μιας μεγάλης εταιρίας.

Διατυπώνεται επίσης το ερώτημα γιατί η Επιχείρηση δεν επέλεξε να πάει αυτή τη φορά στα Βαλκάνια με μια εξειδικευμένη ενεργειακή εταιρία και αυτό επιτρέπει στις ίδιες πηγές να διατυπώσουν την εκτίμηση ότι οι πρόσφατες ανακοινώσεις δεν έχουν παρά τον χαρακτήρα του εντυπωσιασμού.

Πάντως, ο υπουργός Ανάπτυξης κ. Κωστής Χατζηδάκης, κατά την τελετή των εγκαινίων του ατμοηλεκτρικού σταθμού της ΔΕΗ στον Αθερινόλακκο της Κρήτης, εξέφρασε την ικανοποίηση της κυβέρνησης "για τις πρόσφατες συνεργασίες της Επιχείρησης με ιδιώτες, που βοηθούν τον οργανισμό να εισέλθει σε νέες αγορές, με πολλές και καλές προοπτικές".
 
Ο υπουργός μίλησε για "στρατηγικής σημασίας κίνηση που θα αποφέρει σημαντικά οφέλη τόσο στην εταιρία όσο και στους εργαζομένους, αλλά και στην ίδια την ελληνική οικονομία".