Σχεδόν το μισό της αξίας της έχει απολέσει η μετοχή της Τράπεζας Κύπρου μέσα σε διάστημα 30 ημερών, αρχής γενομένης από την ανακοίνωση της αύξησης μετοχικού κεφαλαίου, κι ενώ στις 5 Δεκεμβρίου συγκαλείται έκτακτη γενική συνέλευση, που καλείται να εγκρίνει την αύξηση μετοχικού κεφαλαίου έως και κατά 996 εκατ. ευρώ και την «εθελοντική» ανταλλαγή μετατρέψιμων αξιογράφων ενισχυμένου κεφαλαίου σε κοινές μετοχές.

Προφανέστατα, οι κινήσεις αυτές αποφασίστηκαν υπό το κράτος των εξελίξεων τόσο στην ελληνική και στην κυπριακή οικονομία όσο και στην Ευρώπη, αλλά και υπό την πίεση της ανάγκης κάλυψης των ενισχυμένων δεικτών επάρκειας, που τίθενται από τις εποπτικές αρχές. Και είναι βέβαιο ότι έχουν ως στόχο την αποφυγή της κρατικοποίησης, στο πιθανό πλέον ευρύτερο πλαίσιο ενός κυπριακού «μνημονίου».

Ωστόσο, ο χρόνος αλλά και ο τρόπος με τον οποίο εκτελείται η συγκεκριμένη κίνηση δεν φαίνεται να εξυπηρετούν τελικά τις ανάγκες τις οποίες καλούνται να καλύψουν.

Το αντίθετο, μάλιστα, ίσως λόγω της βιασύνης στην εκτέλεση του εγχειρήματος -πιθανώς υπό την «πίεση» που δημιουργεί η έντονη συγκυρία-, η μεθόδευση της αύξησης και της ανταλλαγής ομολόγων εμφανίζεται να βλάπτει τους υφιστάμενους μετόχους και ομολογιούχους, χωρίς από την άλλη να διασφαλίζει ότι οι πρώτοι δεν θα χρειαστεί να βάλουν ξανά το χέρι στην τσέπη στο προσεχές μέλλον.

Ως προς τα συμφέροντα των υπαρχόντων μετόχων και ομολογιούχων, τα βασικά σημεία που επισημαίνονται από αναλυτές είναι τα εξής:

-Προκειμένου να υπερκεραστεί το εμπόδιο της ονομαστικής αξίας της μετοχής (1 ευρώ), η τιμή διάθεσης των νέων μετοχών ορίστηκε στο ίδιο επίπεδο. Όμως, για κάθε μία νέα μετοχή, όποιος συμμετάσχει στην αύξηση λαμβάνει και μία νέα δωρεάν μετοχή (χαριστική, όπως την αποκαλούν στην Κύπρο), η αξία της οποίας προέρχεται από αποθεματικά και συγκεκριμένα από τον λογαριασμό υπεραξίας των μετοχών της εταιρίας.

Εν ολίγοις, οι υφιστάμενοι μέτοχοι καλούνται να εγκρίνουν τη μεταφορά μέρους της περιουσίας τους σε τυχόν νέους μετόχους που θα μπουν στην αύξηση, ή και να απολέσουν μέρος αυτής της περιουσίας (των συγκεκριμένων αποθεματικών) εφόσον δεν συμμετάσχουν, προς όφελος όσων συμμετάσχουν, πέραν του συνήθους dilution που θα υποστούν.

Η χορήγηση «χαριστικών μετοχών» ως bonus συμμετοχής στην αύξηση κινείται, όπως υποστηρίζουν νομικοί κύκλοι, στα όρια της νομιμότητας, έγινε σαφώς για να υπερκεραστεί ο σκόπελος της ονομαστικής αξίας (τη στιγμή που η τρέχουσα αξία της μετοχής είναι χαμηλότερη) και γι' αυτόν τον λόγο απαιτεί την τροποποίηση του καταστατικού της τράπεζας, την οποία επίσης καλούνται να ψηφίσουν οι μέτοχοι στη συνέλευση της Δευτέρας.

Η «σφαγή» των ομολογιούχων

Ιδιαίτερα επιβαρυντική, όμως, για τους ομολογιούχους φαίνεται αυτήν τη φορά ότι είναι και η πρόταση «εθελοντικής» μετατροπής των Μετατρέψιμων Αξιογράφων Ενισχυμένου Κεφαλαίου, που σήμερα απολαμβάνουν τόκο της τάξεως του 6,5% σε ευρώ και 6% όταν το ΜΑΕΚ είναι σε δολαριακό νόμισμα.

Στην περίπτωση αυτήν, η αξία υπολογισμού είναι ιδιαίτερα σύνθετη, καθώς υπάρχει ανταλλαγή 1 προς 1 αλλά και δικαίωμα συμμετοχής στην αύξηση σε αναλογία 1 νέα μετοχή προς 3 δικαιώματα, ενώ υφίσταται και το θέμα της μετατροπής των δολαριακών αξιών σε ευρώ.

Σύμφωνα πάντως με υπολογισμούς από το site της ίδιας της τράπεζας, ο κάτοχος 1.000 ΜΑΕΚ (με αρχικό κόστος 1.000 ευρώ) θα αποκτήσει τελικά 1.535 μετοχές της τράπεζας, που σημαίνει ότι το μέσο κόστος ανά μετοχή θα είναι 0,65 ευρώ, τη στιγμή που η τρέχουσα τιμή της μετοχής στο ταμπλό είναι πλέον… 0,53 ευρώ ανά μετοχή.

Ήτοι, ο κάτοχος ΜΑΕΚ θα κληθεί να πληρώσει την κάθε μετοχή 23% υψηλότερα απ' ό,τι αξίζει στο ταμπλό!

Γιατί θα το κάνουν τότε; Πιθανώς, αναφέρουν γνώστες της αγοράς, επειδή γνωρίζουν ότι με βάση το θεσμικό πλαίσιο έκδοσής τους η Κεντρική Τράπεζα της Κύπρου μπορεί να επιβάλει τη μετατροπή τους σε μετοχές αν κρίνει ότι η τράπεζα θα χρειαστεί έκτακτη βοήθεια για να διατηρήσει τη φερεγγυότητά της, ή σε άλλες παρόμοιες καταστάσεις, που πλέον δεν φαντάζουν καθόλου εξωπραγματικές για καμία τράπεζα. Και τότε η σχέση μετατροπής θα είναι ακόμη χειρότερη, αφού κατώτατο όριο είναι η ονομαστική αξία, ήτοι το 1 ευρώ!

Μεγάλες θυσίες χωρίς αντίκρισμα;

Συνοψίζοντας, από τα παραπάνω στοιχεία προκύπτει ότι η υλοποίηση αυτής της ενίσχυσης κεφαλαίων προϋποθέτει μεγάλες «θυσίες» από την πλευρά των μετόχων.

Κι αυτό διότι, πέρα από τον τεράστιο «πληθωρισμό» χαρτιών που θα προκαλέσει η έκδοση, ούτε λίγο ούτε πολύ έως 1,6 δισ. νέες μετοχές, θα έχουν τη μείωση της περιουσίας τους (των αποθεματικών) υπέρ τυχόν νέων μετόχων, αλλά και την τιμή διάθεσης που πλέον είναι ίδια με την τρέχουσα τιμή και δεν αποκλείεται σύντομα να αποδειχθεί υψηλότερη.

Ομοίως, στην περίπτωση των ομολογιούχων, θα μπορούσε κάποιος να μιλήσει για «εθελοντική»… σφαγή όσων τη δεχτούν, υπό το κράτος του φόβου, για την απόκτηση μετοχών με premium της τάξεως του 23% σε σχέση με τη σημερινή τιμή.

Κι εδώ προκύπτει, σύμφωνα με παράγοντες της αγοράς, το μέγιστο ερώτημα: είναι αυτή η αύξηση «η μητέρα των αυξήσεων», που θα λύσει τελεσίδικα τις ανάγκες ανακεφαλαιοποίησης και θα τη θωρακίσει ώστε να μη χρειαστεί να βάλουν ξανά το χέρι στην τσέπη οι μέτοχοι;

Η διοίκηση της τράπεζας, εξαιτίας ίσως της «δυναμικής» μιας ήδη ειλημμένης απόφασής της, υποστηρίζει ότι αυτό ακριβώς θα συμβεί. Ωστόσο, μια σειρά στοιχείων δείχνει ότι η θέση αυτή είναι στην καλύτερη περίπτωση «έωλη».

Πράγματι, η τράπεζα προχώρησε σε αποτίμηση των ελληνικών ομολόγων που διαθέτει «κουρεύοντας» το χαρτοφυλάκιο σε ποσοστό 50%, προεξοφλώντας δηλαδή την επιτυχή κατάληξη του PSI plus με τον τρόπο που έχει σχεδιαστεί. Ωστόσο, όπως έχει φανεί και από το προηγούμενο «απλό» PSI (με «κούρεμα» μόνο 21%, που τελικά εγκαταλείφθηκε), τίποτε δεν είναι σίγουρο σε αυτήν τη φάση.

Σημαντικότερο όμως ίσως είναι το γεγονός ότι η τράπεζα, όπως η ίδια αναφέρει, αποτιμά στο χαρτοφυλάκιό της ιρλανδικά ομόλογα ύψους 330 εκατ. ευρώ στα 318 εκατ. ευρώ. Θα είναι τελικά αυτή η αξία των ομολόγων, όταν ήδη κυκλοφορούν πληροφορίες αλλά και γνωματεύσεις ειδικών ότι η Ιρλανδία και η Πορτογαλία ίσως μπουν στον δρόμο που χάραξε η Ευρώπη, αποδεχόμενη το «κούρεμα» των ελληνικών ομολόγων;

Ακόμη, η Τράπεζα Κύπρου διαθέτει και ομόλογα Κυπριακού Δημοσίου, ύψους 1,156 δισ. ευρώ, τα οποία προφανώς -εικάζουμε με την έγκριση(;) της Κεντρικής Τράπεζας Κύπρου- αποτιμά σήμερα στην τιμή κτήσης τους. Το ερώτημα είναι πόση είναι η πραγματική αξία τους - και πόση θα είναι στην απολύτως υπαρκτή περίπτωση όπου επιβληθεί εκ των συνθηκών «μνημόνιο» και στην Κύπρο.

Το ακανθώδες θέμα των επισφαλειών

Πέραν όμως των ανωτέρω, υπάρχει και το θέμα των επισφαλειών από τις χορηγήσεις. Όπως είναι γνωστό, στην Ελλάδα, για το ζήτημα αυτό η Τράπεζα της Ελλάδος, κατόπιν του μνημονίου, προσέφυγε στη λύση των υπηρεσιών της BlackRock Solutions, προκειμένου να προσδιοριστούν πέραν πάσης αμφιβολίας.

Στην Κύπρο, η σχετική συζήτηση έχει ανοίξει και είναι πολύ πιθανό ότι θα έχει την ίδια κατάληξη. Ασφαλώς υπάρχουν αντιδράσεις, κι αυτό καθώς οι κυπριακές τράπεζες ενδέχεται να αποδειχθούν ιδιαίτερα ευάλωτες απέναντι σε τέτοιους ελέγχους.

Και τούτο, μεταξύ άλλων, εξαιτίας μιας ιδιομορφίας του θεσμικού πλαισίου: Στην περίπτωση δανείων που έχουν εξασφάλιση ακίνητα, μια κυπριακή τράπεζα δεν είναι υποχρεωμένη να περάσει «χασούρα» στον λογαριασμό NPL, ακόμη κι αν το δάνειο δεν εξυπηρετείται, εφόσον η αξία του ακινήτου «στα χαρτιά» υπερκαλύπτει το ποσό του δανείου. Κι όπως είναι προφανές, οι αποτιμήσεις ακίνητης περιουσίας «στα χαρτιά» έχουν πάψει να ισχύουν προ πολλού όχι μόνο στην Ελλάδα, αλλά και στην Κύπρο, λόγω της κρίσης.

Η κίνηση της διοίκησης της τράπεζας να προχωρήσει σε ενίσχυση κεφαλαίων τώρα, πριν ξεκαθαριστεί με κάποια ακρίβεια ποια είναι τα πραγματικά ανοίγματα που προκαλεί η συγκυρία, θα είχε νόημα αν όντως διασφάλιζε με το μέγεθός της την αποφυγή μιας δεύτερης κι απομάκρυνε οριστικά το ενδεχόμενο «κρατικοποίησης»

Από τα στοιχεία που αναφέρθηκαν, όμως, προκύπτει ότι κάτι τέτοιο δεν συμβαίνει.

Τουναντίον, είναι πιθανόν ότι θα λειτουργήσει σαν μπούμερανγκ -όπως έχει ήδη λειτουργήσει στο σκέλος της χρηματιστηριακής αποτίμησης-, ματώνοντας τη βάση των υφιστάμενων μετόχων - και προκαλώντας δεύτερες σκέψεις για τη συμμετοχή νέων, τότε όπου η ανάγκη θα είναι ξεκάθαρη αλλά και επείγουσα.