«Εικόνες από το μέλλον» παρακολουθούν τις τελευταίες μέρες στο ενεργειακό σύστημα της χώρας. Σε αυτές περιγράφεται πώς θα διαμορφώνεται το ισοζύγιο παραγωγής - κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας, με μεγάλη διείσδυση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας.
 
Οι επιπτώσεις από την υψηλή παραγωγή ΑΠΕ, κυρίως αιολικών και φωτοβολταϊκών, είναι άμεσες στις θερμικές μονάδες και πρωτίστως στις λιγνιτικές μονάδες της ΔΕΗ.

Από τις τελευταίες, οι λειτουργούσες, λόγω της υψηλής παραγωγής ΑΠΕ, σε συνδυασμό με τη μειωμένη ζήτηση από το δίκτυο, έχουν μειώσει την παραγωγή τους έως και 50% (150-170 μεγαβάτ από 270 -300 που είναι το κανονικό επίπεδο).

Ειδικότερα, και σύμφωνα με τα στοιχεία του Διαχειριστή του Δικτύου (ΑΔΜΗΕ), κατά το προηγούμενο πενθήμερο η παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από ΑΠΕ κινείται στα επίπεδα των 700-1.030 μεγαβάτ και μάλιστα σε ώρες όπου η ζήτηση στο σύστημα περιορίζεται σημαντικά (νυκτερινές ώρες).

Έτσι, για παράδειγμα στις 18 Ιανουαρίου από τη μία μέχρι και τις 12 το μεσημέρι, και με φορτίο από 4.440 έως και 6.712 μεγαβάτ, οι ΑΠΕ κάλυπταν σταθερά πάνω από 1.000 μεγαβάτ.

Επίσης στις 20 Ιανουαρίου μεταξύ 1 και 6 το πρωί και με φορτία μεταξύ 4.200 και 5.200 μεγαβάτ, οι ΑΠΕ κάλυπταν γύρω στα 700 μεγαβάτ. Το ίδιο ίσχυε και στις 21 Ιανουαρίου, όπου οι ΑΠΕ πρόσφεραν στο σύστημα 19.813 μεγαβατώρες έναντι 11.114 της πρόβλεψης.

Επίσης, εχθές 23 Ιανουαρίου, το φορτίο του συστήματος από τις 8 το πρωί μέχρι τις 4 το απόγευμα, λόγω της ηλιοφάνειας και συνακόλουθα της μεγάλης παραγωγής των φωτοβολταϊκών, ήταν μειωμένο έως και κατά 700 μεγαβάτ από αυτό που είχε προβλέψει ο ΑΔΜΗΕ με βάση τα ιστορικά στοιχεία δεκαετιών τα οποία χρησιμοποιεί.

Όπως αναφέρουν στο euro2day πηγές του ΑΔΜΗΕ, η εικόνα αυτή είναι αποτέλεσμα του συνδυασμού ηλιοφάνειας σε πολλές περιοχές της χώρας με ισχυρούς ανέμους που επέτρεψαν στις μονάδες ΑΠΕ να προσφέρουν το μέγιστο της ισχύος τους.

Εκτιμάται ότι το φαινόμενο θα ενταθεί μετά τον Μάρτιο. Όταν δηλαδή θα μεγαλώνει η μέρα, τα φωτοβολταϊκά, μεγάλο μέρος των οποίων είναι συνδεδεμένο με τα δίκτυα διανομής και διεσπαρμένο μέσα ή κοντά στα κέντρα κατανάλωσης, θα προσφέρουν στο δίκτυο σημαντικό ποσοστό της καταναλισκώμενης ενέργειας, μειώνοντας ακόμη περισσότερο την παραγωγή των θερμικών μονάδων.

Ας σημειωθεί επιπλέον ότι μέχρι τον Νοέμβριο, όπου υπάρχουν δημοσιευμένα στοιχεία του ΑΔΜΗΕ, η εγκατεστημένη ισχύς των φωτοβολταϊκών ήταν πάνω από 1.400 μεγαβάτ (μαζί με το πρόγραμμα στεγών), ενώ η ισχύς των μονάδων με συμβόλαιο ανέρχεται σε 3.447 μεγαβάτ. Όσο για τα αιολικά, η ισχύς τους ανέρχεται σε περίπου 1.500 μεγαβάτ.


Οι επιπτώσεις

Οι παρενέργειες από την τροπή που παίρνουν τα πράγματα είναι πολλές και επιβάλλουν τον ανασχεδιασμό του συστήματος και κυρίως την εγκατάλειψη από τη ΔΕΗ αντιπαραγωγικών απόψεων που έχει διατυπώσει κατά καιρούς για τον ρόλο των ηλεκτροβόρων βιομηχανιών στην ευστάθεια του συστήματος.

Κατ' αρχάς, θα πρέπει να σημειωθεί ότι προκλήσεις αντίστοιχες με αυτές του ελληνικού συστήματος αντιμετωπίζει και αυτό της (Νότιας) Ιταλίας, ενώ τα δύο συστήματα είναι συνδεδεμένα με το καλώδιο των 500 μεγαβάτ.

Έτσι, επανειλημμένως τις τελευταίες μέρες ο διαχειριστής του ιταλικού συστήματος (TERNA) ζήτησε από τον ΔΕΣΜΗΕ τον περιορισμό των ελληνικών εξαγωγών προς την Ιταλία, λόγω της εκεί αυξημένης παραγωγής ΑΠΕ.

Μάλιστα, ο TERNA πρότεινε στον Διαχειριστή της Ελλάδας ακόμη και να γίνουν εισαγωγές στη χώρα μας από την Ιταλία με μηδενική τιμή μεγαβατώρας κατά τις νυκτερινές ώρες, προκειμένου να διευκολυνθεί η λειτουργία των συμβατικών μονάδων ηλεκτροπαραγωγής. Η πρώτη λοιπόν επίπτωση έχει να κάνει με τη διατάραξη του προγράμματος διασυνοριακών ανταλλαγών ηλεκτρικής ενέργειας.

Η δεύτερη και σημαντικότερη αφορά τις μονάδες βάσης της ΔΕΗ, που είναι οι λιγνιτικές. Αυτές δεν έχουν την ευελιξία των μονάδων φυσικού αερίου ως προς τη δυνατότητα αυξομείωσης της ισχύος παραγωγής, ώστε να ακολουθούν και κυρίως να καλύπτουν τις διακυμάνσεις της παραγωγής των ΑΠΕ.

Σε πρώτη φάση, η ΔΕΗ αναγκάζεται να μειώσει την παραγωγή των λιγνιτικών μονάδων. Εχθές για παράδειγμα οι 4 από τις 5 μονάδες του ΑΗΣ Αγίου Δημητρίου επί 7-10 ώρες είχαν προγραμματιστεί να λειτουργήσουν με φορτίο μειωμένο κατά 40%, οι 2 από τις 4 του ΑΗΣ Καρδιάς με μειωμένο κατά 45%, το ίδιο και του ΑΗΣ Αμυνταίου, Μελίτης και Μεγαλόπολης.

Αυτό όμως σε πρώτη φάση. Γιατί από τη στιγμή που, λόγω της οικονομικής κρίσης, βγουν εκτός λειτουργίας ηλεκτροβόρες βιομηχανίες με σύνδεση στην υψηλή ή στη μέση τάση και οι οποίες αποτελούν σταθερά φορτία για τις περισσότερες ώρες του 24ώρου, τότε αναπόφευκτα η ΔΕΗ θα αναγκαστεί για λόγους οικονομίας να σβήσει μία ή περισσότερες λιγνιτικές.

Αυτό, μάλιστα, θα καταστεί αναπόφευκτο εφόσον για οποιονδήποτε λόγο σταματήσουν την παραγωγή τους το Αλουμίνιον και η ΛΑΡΚΟ, που μόνο αυτές απαιτούν περίπου 480 μεγαβάτ ισχύος όλο το 24ωρο και 365 μέρες τον χρόνο.

Έτσι, από τα πράγματα η ΔΕΗ θα πρέπει να αναθεωρήσει την (απαράδεκτη κατά πολλούς) άποψη που διατύπωσε γραπτώς ότι δηλαδή θα έχει κέρδος αν πάψει να τροφοδοτεί τις ηλεκτροβόρες βιομηχανίες που συνολικά απορροφούν φορτίο περίπου 1.000 μεγαβάτ. Γιατί τότε θα οδηγηθεί υποχρεωτικά στο σβήσιμο όχι μονάδων, αλλά ολόκληρων σταθμών.

Τέλος, η άλλη επίπτωση έχει να κάνει με το τέλος ΑΠΕ που καταβάλλουν οι καταναλωτές. Το μεγάλο ύψος της παραγωγής από ΑΠΕ, σε συνδυασμό με τις χαμηλές τιμές χονδρικής που διαμορφώνονται στο σύστημα (από μηδενικές μέχρι 40-45 ευρώ η μεγαβατώρα), είναι φυσικό ότι θα αυξήσει ακόμη περισσότερο τα απαιτούμενα ποσά, τα οποία σε μεγάλο βαθμό θα κληθούν να καλύψουν οι καταναλωτές μέσω των λογαριασμών ηλεκτρικού.