Την εκ βάθρων αναδιάρθρωση της αγοράς ηλεκτρισμού, με στόχους τη συμπίεση του κόστους παραγωγής και προμήθειας και την ανάπτυξη του ανταγωνισμού, προτείνει στο ΥΠΕΚΑ η Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας.

Η πρόταση της ΡΑΕ αποτελεί το πρώτο βήμα προς την κατεύθυνση αυτή, με δεδομένο ότι από το 2014 οι ευρωπαϊκές αγορές ηλεκτρισμού θα πρέπει να λειτουργούν με ενιαίο μοντέλο (Ενιαίο Μοντέλο Ευρωπαϊκής Αγοράς -Target Model, 2014), προκειμένου να διευκολύνεται το διασυνοριακό εμπόριο.

Βασικές παράμετροι των προτάσεων της Αρχής είναι η πρόσβαση όλων των συμμετεχόντων στην αγορά, δηλαδή εκτός από τη ΔΕΗ και των ανεξάρτητων προμηθευτών - παραγωγών και μεγάλων καταναλωτών, σε φθηνές πηγές ενέργειας, όπως είναι οι λιγνίτες και η υδροηλεκτρική παραγωγή, τις οποίες μονοπωλεί σήμερα η ΔΕΗ.

Η πρόσβαση τρίτων σε φθηνές πηγές ενέργειας θα γίνεται με την εφαρμογή μηχανισμών - εργαλείων όπως διμερείς συμβάσεις (OTC - Over The Counter) και προθεσμιακά συμβόλαια (forward contracts). Υποχρέωση αυτών που θα αγοράζουν τη φθηνή ενέργεια να τη διαθέτουν σε πελάτες λιανικής, έτσι ώστε να αυξηθεί ο υγιής ανταγωνισμός στην παραγωγή και στην προμήθεια ηλεκτρικής ενέργειας και δυνητικά να μπορεί να μεταφερθεί στους πελάτες αυτούς, υπό τη μορφή χαμηλότερων τιμών και τιμολογίων, το οικονομικό πλεόνασμα παραγωγού που διαθέτει τη λιγνιτική και την υδροηλεκτρική παραγωγή.

Η πρώτη περίοδος εφαρμογής του νέου συστήματος χαρακτηρίζεται μεταβατική, καθώς θα συμβαδίζει με την κατάργηση υφιστάμενων μηχανισμών, όπως αυτού που αφορά την ανάκτηση μεταβλητού κόστους (ισχύει για τις μονάδες φυσικού αερίου και έχει δεχτεί πόλεμο από τη ΔΕΗ).

Επίσης, η ΡΑΕ προτείνει την επανεξέταση των οικονομικών κινήτρων και των μηχανισμών στήριξης ΑΠΕ, καθώς και των διαδικασιών υλοποίησης τέτοιων μονάδων, αλλά και των ποσοτικών στόχων σε σχέση με το μίγμα και την τεχνολογική ωριμότητα.

Σε ό,τι αφορά τη λιανική αγορά, η ΡΑΕ εστιάζει κυρίως στην άρση των στρεβλώσεων που υφίστανται σήμερα, σε επίπεδο τόσο τιμολογίων όσο και επιβάρυνσης των λογαριασμών ηλεκτρικού με κάθε είδους φόρους και τέλη, αλλά και με το κόστος άσκησης κοινωνικής πολιτικής.

Στις τοποθετήσεις αυτές της ΡΑΕ φαίνεται ότι υπάρχει σύμπλευση με τη νέα πολιτική ηγεσία του ΥΠΕΚΑ, καθώς μόλις την περασμένη εβδομάδα ο υφυπουργός Ασημάκης Παπαγεωργίου μίλησε για την ανάγκη αποσύνδεσης των λογαριασμών ηλεκτρικού από δημοτικά και άλλα τέλη κ.λπ.

Άρση στρεβλώσεων

Ειδικότερα, η ΡΑΕ προτείνει άρση των στρεβλώσεων στα ρυθμιζόμενα τιμολόγια προμήθειας, έτσι ώστε να τιμολογούνται στη βάση της αρχής ότι κάθε καταναλωτής τιμολογείται ανάλογα με το κόστος που προκαλεί. Ως παράδειγμα φέρνει το οικιακό τιμολόγιο για τετραμηνιαία κατανάλωση 0-800 κιλοβατώρες (προβλέπει χρεώσεις κάτω του κόστους) το οποίο προτείνει να ενσωματωθεί στις επόμενες κλίμακες. Επίσης προτείνει θέσπιση μόνιμου μηχανισμού αναπροσαρμογής, ανά εξάμηνο, του ανταγωνιστικού σκέλους των ρυθμιζόμενων τιμολογίων της ΔΕΗ στο κόστος της χονδρεμπορικής αγοράς,

Επίσης προτείνει:

· Πλήρη απεμπλοκή των δραστηριοτήτων προμήθειας ηλεκτρικής ενέργειας από την είσπραξη τελών υπέρ τρίτων (δημοτικός φόρος, δημοτικά τέλη, ΕΕΤΗΔΕ, τέλος ΕΡΤ, ΔΕΤΕ κ.ά.). Η μη καταβολή των σχετικών πληρωμών υπέρ τρίτων από τους πελάτες δεν πρέπει να συνδέεται με απειλή διακοπής ηλεκτροδότησης, εφόσον ο πελάτης είναι συνεπής με τις συμβατικές του υποχρεώσεις προς τον προμηθευτή της επιλογής του και δεν υφίστανται ληξιπρόθεσμες οφειλές σχετικά με τον λογαριασμό κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας, καθώς τα ως άνω τέλη δεν συνδέονται με την παροχή της υπηρεσίας αυτής.

· Παράλληλα, πρέπει να μειωθεί η εξαντλητική φορολόγηση που εφαρμόζεται σήμερα στην ηλεκτρική ενέργεια (ΕΦΚ στο φυσικό αέριο ως πρώτη ύλη σε σταθμούς ηλεκτροπαραγωγής, ΕΦΚ στο πετρέλαιο που χρησιμοποιείται στους σταθμούς ηλεκτροπαραγωγής της ΔΕΗ στα νησιά, ΕΦΚ στο ηλεκτρικό ρεύμα).

* Οι χρεώσεις Υπηρεσιών Κοινής Ωφέλειας (ΥΚΩ) θα πρέπει να περιορίζονται αποκλειστικά στα ενεργειακά κόστη. Η μεταφορά στους καταναλωτές, μέσω των χρεώσεων ΥΚΩ, κόστους που δεν συνδέεται αμιγώς με την αγορά ενέργειας (σ.σ.: πολύτεκνοι, κοινωνικό τιμολόγιο) αλλά αποσκοπεί στην, έστω και μερική, χρηματοδότηση κοινωνικών σκοπών, αυξάνει την ελαστικότητα της κατανάλωσης και επιδεινώνει την ανταγωνιστικότητα της ελληνικής οικονομίας.

Επιπτώσεις στα τιμολόγια

Τα μοντέλα που επεξεργάστηκε η ΡΑΕ για την αναδιοργάνωση της αγοράς στηρίζονται στο πρότυπο του γαλλικού νόμου ΝΟΜΕ (Nouvelle Organisation du Marche de l’ Electricite - Νέα Οργάνωση της Αγοράς Ηλεκτρισμού). Ο νόμος αυτός ισχύει από το 2010 και επιτρέπει την πρόσβαση τρίτων, προμηθευτών κι παραγωγών, στην ενέργεια των πυρηνικών εργοστασίων, τα οποία ελέγχονται αποκλειστικά από την κρατική EDF, δηλαδή την αντίστοιχη ΔΕΗ.

Η εφαρμογή του νέου μοντέλου μπορεί να προκαλέσει μικρές αυξήσεις στις μέσες τιμές της τάξης του 2%, με τον συνυπολογισμό και του κόστους διοξειδίου του άνθρακα που πλέον από το 2013 θα είναι υποχρεωμένοι να αγοράζουν όλοι οι παραγωγοί.

Ωστόσο, το κατά πόσον θα ισχύσει αυτό το μικρότερο ή μηδενικό θα εξαρτηθεί από την ισορροπία μεταξύ προσφοράς και ζήτησης (σε συνθήκες όπως οι σημερινές όπου η ζήτηση είναι μικρότερη της προσφοράς θα υπάρχει μείωση τιμών λιανικής) και από το κατά πόσον ποσότητες της λιγνιτικής παραγωγής θα διοχετεύονται μέσω διμερών συμβάσεων σε μεγάλους βιομηχανικούς καταναλωτές.