Το φάντασμα της Ιρλανδίας πλανάται τις τελευταίες δύο εβδομάδες πάνω από το Χρηματιστήριο Αθηνών, καθώς οι επενδυτές φοβούνται ότι ο έλεγχος των χαρτοφυλακίων χορηγήσεων των ελληνικών τραπεζών από την BlackRock θα είναι το τελευταίο πλήγμα που θα οδηγήσει τις τράπεζες στις… αγκάλες του Δημοσίου.

Η είδηση της διενέργειας ελέγχου του χαρτοφυλακίου χορηγήσεων των ελληνικών τραπεζών από την αμερικανική συμβουλευτική εταιρία συνέπεσε σχεδόν με τις αποφάσεις της συνόδου κορυφής της 21ης Ιουλίου για τη χορήγηση νέου πακέτου βοήθειας προς την Ελλάδα.

Ο συνδυασμός των δύο ειδήσεων αποδείχθηκε καταστροφικός για την ψυχολογία του επενδυτικού κοινού, καθώς κυριάρχησαν, σύμφωνα με τραπεζίτες, πρόχειρες εκτιμήσεις τόσο για το ύψος της ζημίας από τη συμμετοχή των τραπεζών στη μετακύλιση - ανταλλαγή του ελληνικού χρέους ( PSI) όσο και για τις πρόσθετες προβλέψεις, τις οποίες θα δείξει ο έλεγχος της BlackRock.

"Η εντύπωση που δημιουργήθηκε είναι ότι οι ελληνικές τράπεζες θα επιβαρυνθούν με απομείωση της τάξεςς των 5 - 8 δισ. ευρώ από τα ομόλογα, συν άλλα τόσα για νέες προβλέψεις. Πρόκειται για νούμερα που δεν στέκουν", σημειώνει στο Euro2day κορυφαίος τραπεζίτης.

Όπως έχει γράψει το Euro2day (Τράπεζες: Τα "καυτά" νούμερα για το κούρεμα), έως το 2020 λήγουν, για τις ελληνικές τράπεζες ( Εθνική, Alpha, Eurobank, Πειραιώς, Τ.Τ. και Α.Ε.) ομόλογα ύψους 30 δισ. ευρώ. Εξ αυτών τα 23,7 εκατ. ευρώ αφορούν στις τέσσερις πρώτες, 4 δισ. ευρώ στο Τ.Τ., ενώ η ΑΤΕ θα συμμετάσχει για ομόλογα που λήγουν μετά το 2014 (2,3 δισ. ευρώ).

Επιπρόσθετα, το άμεσο κόστος για τις τράπεζες δεν θα ξεπεράσει το 15%. Αν μάλιστα υιοθετηθεί η αρχή της συνέχειας της λογιστικής εγγραφής, τότε μπορεί να υποχωρήσει και κάτω από τα επίπεδα του 10%.

Αυτό σημαίνει ότι η απομείωση την οποία θα εγγράψουν στα αποτελέσματα του β΄ τριμήνου θα κινηθεί αθροιστικά στα 3 - 4,5 δισ. ευρώ. Για τις 4 μεγαλύτερες δε (ΕΤΕ, Alpha, Eurobank, Πειραιώς) θα κινηθεί μεταξύ των 2,3 δισ. και των 3,5 δισ. ευρώ.

"Δεν είμαστε Ιρλανδία", λένε οι τραπεζίτες

Και ενώ στις 31 Αυγούστου θα γνωρίζουμε τη ζημία της απομείωσης που θα έχει εγγραφεί από τα ελληνικά κρατικά ομόλογα, για τις τυχόν επιπρόσθετες προβλέψεις μη εξυπηρετούμενων δανείων θα χρειαστεί να περιμένουμε έως τα τέλη Δεκεμβρίου.

Οι τραπεζίτες, πάντως, σπεύδουν να δηλώσουν ότι η Ελλάδα δεν είναι Ιρλανδία. Ο έλεγχος της BlackRock στις ιρλανδικές τράπεζες κατέδειξε ανάγκη σχηματισμού πρόσθετων προβλέψεων ύψους 24 δισ. ευρώ επί συνολικού ενεργητικού χορηγήσεων 270 δισ. ευρώ.

Στην Ελλάδα, επί συνολικού χαρτοφυλακίου χορηγήσεων 250 δισ. ευρώ, υπάρχουν ήδη σωρευμένες προβλέψεις 26 δισ. ευρώ. Το κυριότερο, όμως, είναι ότι στην Ελλάδα η αγορά ακινήτων δεν έχει κατακρημνιστεί και οι ελληνικές τράπεζες δεν βρέθηκαν με τοξικά προϊόντα, όταν ξέσπασε η χρηματοοικονομική κρίση το 2007.

Στελέχη ελεγκτικών εταιριών προειδοποιούν ότι εξαιτίας των περιορισμένων τους τελευταίους μήνες αγοραπωλησιών κατοικιών η BlackRock ενδέχεται να θεωρήσει ότι οι τρέχουσες τιμές δεν είναι αντιπροσωπευτικές και να λάβει ως παραδοχή μεγαλύτερη πτώση τους μέχρι και 40%.

"Νομίζουμε ότι κάτι τέτοιο θα αποφευχθεί εφόσον εξηγηθούν οι ιδιαιτερότητες της Ελλάδας. Το γεγονός, δηλαδή, ότι υπάρχει ανεπτυγμένο το αίσθημα της ιδιοκτησίας και η οικογένεια λειτουργεί ως μηχανισμός αλληλεγγύης και αναδιανομής εισοδήματος", σημειώνουν τα ίδια στελέχη.

Αντίθετα, θεωρείται δεδομένο ότι από τον έλεγχο θα προκύψει ανάγκη πρόσθετων προβλέψεων για επιχειρηματικά δάνεια, που είναι και η αχίλλειος πτέρνα των ελληνικών τραπεζών.

Η κρίση τελειώνει επιχειρήσεις οι οποίες γιγαντώθηκαν σε πήλινα πόδια και δανειοδοτήθηκαν με χαλαρά κριτήρια από το τραπεζικό σύστημα, παραδέχονται τραπεζικά στελέχη, που εκτιμούν ότι αυτήν τη στιγμή υπάρχουν προβληματικά δάνεια άνω των 4 δισ. ευρώ, για τα οποία δεν έχουν διενεργηθεί οι αναγκαίες προβλέψεις.

Με δεδομένο ότι η κρίση κάνει το συγκεκριμένο επιχειρηματικό μοντέλο να τελειώσει, οι τράπεζες θα κληθούν να εγγράψουν μέρος της παραπάνω ζημίας εκκαθαρίζοντας και την ελληνική οικονομία.

Συγχρονισμός συγχωνεύσεων και αυξήσεων κεφαλαίου

Με τις κεφαλαιοποιήσεις των τραπεζών να υποχωρούν εξαιτίας των ανησυχιών για dilution των ιδιωτών μετόχων σε δραματικά επίπεδα, η διενέργεια αυξήσεων κεφαλαίου για να καλυφθούν οι νέες κεφαλαιακές ανάγκες δείχνει προς το παρόν ανέφικτη.

Για να αντιστραφεί το κλίμα θα πρέπει, σύμφωνα με τραπεζικά στελέχη, να ανακοινωθούν μετά την αποτίμηση της ζημίας από τη συμμετοχή στο PSI συγχωνεύσεις μεγάλων τραπεζών με ταυτόχρονη αύξηση κεφαλαίου.

Αν οι συγχωνεύσεις συνοδευτούν από πειστικά πλάνα μόχλευσης ενεργητικού (π.χ. πωλήσεις ποσοστών σε θυγατρικές του εξωτερικού), μείωσης του κόστους χρηματοδότησης και ανάπτυξης συνεργειών, που να καλύπτουν και τη ζημία της απομείωσης, τότε θα υπάρξει επενδυτικό ενδιαφέρον για συμμετοχή στην αύξηση, σημειώνουν αναλυτές.

Όλα αυτά, βέβαια, με την προϋπόθεση ότι ο σχεδιασμός για την παροχή νέου πακέτου βοήθειας προς την Ελλάδα θα προχωρήσει κανονικά και η κυβέρνηση δεν θα εμφανίσει νέες καθυστερήσεις στην επίτευξη των στόχων του μεσοπρόθεσμου προγράμματος.