της Έλενας Λάσκαρη από την Ουάσιγκτον

Το 2020 οι Έλληνες άνω των 50 ετών θα αποτελούν το 50,1% των Ελλήνων ψηφοφόρων. Πρόκειται για το-σημείο μηδέν για το ασφαλιστικό σύστημα στην Ελλάδα, όπως προκύπτει από μελέτη του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, την οποία επισήμανε από την Ουάσινγκτον ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος Νίκος Γκαργκάνας, προκειμένου να αναδείξει την ανάγκη μεταρρυθμίσεων.

Την ίδια ώρα ο υπουργός Οικονομίας και Οικονομικών Γιώργος Αλογοσκούφης, στον οποίο ετέθη το ίδιο ζήτημα από στελέχη του ΔΝΤ, απαντούσε ότι ”δεν δέχομαι συζήτηση για το ασφαλιστικό, το θέμα αυτό δεν είναι στις προτεραιότητές μας”.

Ενώ στο θέμα του ασφαλιστικού, κυβέρνηση και ΤτΕ δεν συμμερίζονται τις ίδιες απόψεις, ταύτιση φαίνεται να προκύπτει στην πάγια θέση της κεντρικής μας τράπεζας περί αναγκαιότητας συγκράτησης των μισθολογικών αυξήσεων αν ληφθεί υπ’ όψιν η εισοδηματική πολιτική του επόμενου έτους (αυξήσεις μισθών 3,2% και συντάξεων 3,3%).

Ασφαλιστικό

Η μελέτη του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου υπό τον τίτλο ”Τhe last train for pension systems reform departs on…” (το τελευταίο τρένο για την ασφαλιστική μεταρρύθμιση αναχωρεί στις...) δείχνει ότι οι πρώτες χώρες που θα βρεθούν αντιμέτωπες με κατάρρευση των ασφαλιστικών τους συστημάτων, αν δεν ληφθούν μέτρα, είναι η Ελβετία και η Φινλανδία, το 2010.

Η... σειρά της Ελλάδας έρχεται το 2020, ενώ ιδιαίτερη πολιτική σημασία έχει η διατύπωση του ΔΝΤ στην αναφορά του σε ψηφοφόρους, αντί σε πολίτες.

Οι λύσεις που προκρίνει το ΔΝΤ για την αντιμετώπιση του προβλήματος περιορίζονται σε τρεις κατευθύνσεις. Στην αύξηση της απασχόλησης, στην παράταση του χρόνου εργασίας και στη μετανάστευση. ”Χωρίς μεταρρυθμίσεις δεν πρόκειται να αποκτήσει δυναμισμό η οικονομία μας” τόνισε ο Ν. Γκαργκάνας, συμπληρώνοντας πως ”αν είναι ήπιες μεταρρυθμίσεις είναι θέμα πολιτικής επιλογής, αλλά θα πρέπει να είναι σαφώς προσδιορισμένες και όχι... άλλα λόγια να αγαπιόμαστε”.

Μισθοί

Κατηγορηματικός ήταν ο διοικητής της ΤτΕ και για την ανάγκη συγκράτησης των μισθολογικών αυξήσεων. ”Είναι αδύνατο να πετύχεις σταθερότητα των τιμών όταν το κόστος εργασίας ανά μονάδα προϊόντος αυξάνεται κατά 5%.

Μακροχρόνια ο υψηλός πληθωρισμός οδηγεί σε διάβρωση της ανταγωνιστικότητας, σε μείωση του ρυθμού ανάπτυξης και της απασχόλησης. Θα έχουμε σοβαρό πρόβλημα απασχόλησης εάν δεν λύσουμε το πρόβλημα του πληθωρισμού. Είναι σαν να τρώμε το ψωμί του μέλλοντός μας...”.

Η ανησυχία της ΤτΕ για την εξέλιξη του πληθωρισμού στην Ελλάδα θα αποτυπώνεται για μία ακόμη φορά ευκρινώς στην ενδιάμεση έκθεση νομισματικής πολιτικής η οποία αναμένεται να κατατεθεί στη Βουλή έως τις 15 Οκτωβρίου.

Η ανησυχία πηγάζει από το γεγονός ότι ενώ ο γενικός δείκτης τιμών καταναλωτή συγκρατείται σε σχετικά χαμηλά επίπεδα (2,7% τον Αύγουστο), η συγκράτηση είναι καθαρά συγκυριακή, αφού οφείλεται σχεδόν εξ ολοκλήρου στην αποκλιμάκωση των τιμών των οπωροκηπευτικών σε σχέση με τις ιδιαίτερα υψηλές περυσινές τιμές.

Από τα μέσα του 2003 ο δομικός δείκτης (εξαιρουμένων των μεταβολών σε καύσιμα και οπωροκηπευτικά) επιδεινώνεται αγγίζοντας έως και το 4%. Η ”συνταγή” της ΤτΕ για τον έλεγχο του πληθωρισμού περνά μέσα από δύο κανάλια:

* Τη δημοσιονομική πολιτική, για την οποία θεωρούνται προς τη σωστή κατεύθυνση τα μέτρα για τη συγκράτηση του ελλείμματος από το 5,3% του ΑΕΠ φέτος στο 2,8% το 2005, άρα επικροτείται ο περιοριστικός της χαρακτήρας και

* την εισοδηματική πολιτική ως εργαλείο συγκράτησης του κόστους εργασίας ανά μονάδα προϊόντος. Στο σημείο αυτό η ”θεωρία” της ΤτΕ είναι πως ο καλύτερος τρόπος για να συγκρατηθεί η αύξηση του κόστους εργασίας είναι η αύξηση της παραγωγικότητας.

Δεδομένου όμως ότι πρόκειται για μακροχρόνια διαδικασία, προκρίνεται η άμεση συγκράτηση των μισθών. Φέτος, σύμφωνα με τον κ. Γκαργκάνα, οι αμοιβές στο δημόσιο τομέα αυξάνονται κατά 9,8%, στον ιδιωτικό τομέα κατά 5,8% και στο σύνολο της οικονομίας κατά 6%.

SOS για την παγκόσμια οικονομία από πετρέλαιο και δίδυμα ελλείμματα

Τρεις ”νάρκες” για την παγκόσμια ανάπτυξη διαβλέπει το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, όπως διαπιστώθηκε στην ετήσια κοινή σύνοδό του με την Παγκόσμια Τράπεζα, το Σαββατοκύριακο στην Ουάσινγκτον. Πρόκειται για τις υψηλές τιμές του πετρελαίου, τα δίδυμα ελλείμματα των Ηνωμένων Πολιτειών Αμερικής και τις δημοσιονομικές επιβαρύνσεις που απορρέουν από τη γήρανση του πληθυσμού.

Οι δύο πρώτες παράμετροι σε συνδυασμό με τη διαφαινόμενη κάμψη του ρυθμού ανάπτυξης στην Κίνα και την Ιαπωνία οδηγούν το ΔΝΤ σε προβλέψεις υποχώρησης της παγκόσμιας ανάπτυξης από το 5% φέτος στο 4,3% το επόμενο έτος.

Ιδιαίτερη σημασία έχει ότι στη Σύνοδο εκτιμήθηκε πως η άνοδος των τιμών του πετρελαίου δεν είναι παροδικού χαρακτήρα και δεν αποκλείονται περαιτέρω ανατιμήσεις, ενώ εφιαλτικό για την παγκόσμια οικονομία φαντάζει το σενάριο κλυδωνισμών τροφοδότησης του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών των ΗΠΑ από το εξωτερικό.

Στις ΗΠΑ τόσο το έλλειμμα στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών όσο και το έλλειμμα του προϋπολογισμού ξεπερνούν το 5% του ΑΕΠ. Μάλιστα εκτιμάται ότι σε ημερήσια βάση στην αμερικανική οικονομία εισρέουν κεφάλαια ύψους 6 δισ. δολαρίων.

Στη σύνοδο ΔΝΤ – Παγκόσμιας Τράπεζας το ερώτημα που τέθηκε ήταν τι θα γίνει αν κάποια στιγμή σταματήσουν αυτές οι εισροές και διαπιστώθηκε ότι αν κάτι τέτοιο δεν γίνει ομαλά, τότε ο κίνδυνος κατάρρευσης του δολαρίου και κατακόρυφης ανόδου των επιτοκίων είναι ορατός.

”Επί του παρόντος δεν είναι ορατή μια κρίση” μετέφερε στους δημοσιογράφους ο διοικητής της ΤτΕ, Νίκος Γκαργκάνας, προσθέτοντας όμως ότι τα σημερινά δεδομένα δείχνουν για το άμεσο μέλλον περαιτέρω υποχώρηση του δολαρίου έναντι του ευρώ και των υπολοίπων νομισμάτων.