Για... καυτό Ιανουάριο προετοιμάζονται τραπεζίτες, μεγαλομέτοχοι και επενδυτές, καθώς ο κλάδος περνά σε ακόμη μία φάση δοκιμασίας. Με την αποτίμηση των ομίλων να έχει μειωθεί έως και 60% μέσα στο 2010, αρκετοί είναι αυτοί που περιμένουν ίσως την τελευταία πράξη ενός δράματος το οποίο θα φέρει συστημικές ανατροπές και αναδιαρθρώσεις στον χώρο, στην οικονομία γενικότερα.

Η περίπτωση της Πειραιώς θεωρείται ενδεικτική μιας κατάστασης που διατρέχει συνολικά τον τραπεζικό κλάδο. Με την ανακοίνωση των όρων της αύξησης κεφαλαίου η τιμή πιέστηκε έως και 16% χαμηλότερα (στις 4/1), με τη μετοχή να υποχωρεί προς τα «προσαρμοσμένα» επίπεδα με βάση το κόστος συμμετοχής (ένα ευρώ) και την αναλογία 12 νέες στις 5 παλαιές.

Ουσιαστικά, όμως, η παραμονή της οικονομίας «εκτός παιδιάς» των αγορών, οι όλο και αυστηρότεροι όροι που τίθενται από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και ο κίνδυνος νέας υποβάθμισης της Ελλάδας από τη Moody’s κρατούν τον συναγερμό στο κόκκινο. 


Ραντεβού την Τρίτη

Τραπεζικοί κύκλοι εκτιμούν πως το πρώτο δείγμα γραφής της διάθεσης των ξένων θα δοθεί την ερχόμενη Τρίτη 11/1, όταν το οικονομικό επιτελείο θα προχωρήσει στην πρώτη -για φέτος- έκδοση εντόκων, για να ακολουθήσει άλλη μία στις 18 Ιανουαρίου.

Η σχετική επάρκεια που υπάρχει γι’ αυτόν τον μήνα επιτρέπει στο υπουργείο Οικονομικών να μη ζητήσει πολλά κεφάλαια, αφήνοντας τα περισσότερα για τον δυσκολότατο Μάρτιο. Από τον Οργανισμό Διαχείρισης Δημόσιου Χρέους εκτιμούν πως μέχρι το τέλος του μήνα θα χρειαστούν κεφάλαια ύψους γύρω στο 1,5 δισ. ευρώ, που προεξοφλείται ότι θα αντληθούν σχετικά εύκολα.

Μένει βέβαια να φανεί τόσο στην έκδοση της 11ης όσο και σε αυτήν της 18ης Ιανουαρίου (που θα αφορά σε τρίμηνης διάρκειας) με ποιο επιτόκιο θα... υποδεχτούν οι ξένοι παίκτες τη χώρα μας. Το ύψος του επιτοκίου θεωρείται -από τραπεζικούς κύκλους- πρόκριμα και για τη στάση την οποία ενδεχομένως να τηρήσει η Moody’s, που έχει προειδοποιήσει για υποβάθμιση της πιστοληπτικής ικανότητας της Ελλάδας.

Οι ίδιοι κύκλοι θεωρούν ανοιχτά όλα τα ενδεχόμενα, ακόμη και το χειρότερο, δηλαδή ο εκτιμητικός οίκος να προχωρήσει σε υποβάθμιση της αξιολόγησης κατά δύο κλίμακες. Στο υπουργείο Οικονομικών θεωρούν πιθανότερη την υποβάθμιση κατά μία κλίμακα, ωστόσο προετοιμάζονται και για την ενδεχόμενη δυσάρεστη έκπληξη.

Με μεγάλο discount

Σε αυτήν τη συγκυρία, ο όμιλος της Τράπεζας Πειραιώς επιταχύνει τη διαδικασία αύξησης μετοχικού κεφαλαίου, με τον Δημήτρη Κοντογιάννη (μέσω της στήλης των «Financial Times») να προσεγγίζει (στο euro2day.gr στις 4/1) και από μία άλλη πλευρά το θέμα. Η περίοδος άσκησης δικαιωμάτων αναμένεται να ολοκληρωθεί στο τέλος Ιανουαρίου 2011 και η έναρξη διαπραγμάτευσης των νέων μετοχών στα μέσα Φεβρουαρίου 2011.

Μετά την ολοκλήρωση της έκδοσης, ο συνολικός αριθμός των κοινών ονομαστικών μετοχών θα ανέρχεται σε 1.143.326.564. Με βάση την τρέχουσα τιμή του τίτλου (των 3,57 ευρώ στις 3/1) διαμορφωνόταν discount της τάξης του 43%, ενώ στις συνεδριάσεις της προηγούμενης εβδομάδας εκδηλώθηκε σημαντική προσφορά.

Η περίπτωση της αύξησης κεφαλαίου της Τράπεζας Πειραιώς είναι ενδεικτική του πήχη που τίθεται από τους ίδιους τους τραπεζίτες και τους μεγαλομετόχους, καθώς δίνει ένα δυνητικό περιθώριο υποχώρησης της τιμής, της χρηματιστηριακής αξίας.

Είναι επίσης ενδεικτικό το γεγονός ότι η κεφαλαιοποίηση της Πειραιώς μειώνεται στο επίπεδο των κεφαλαίων τα οποία προγραμματίζεται να αντληθούν από τις αγορές. Άλλωστε, κάτι ανάλογο είχε συμβεί και στην αύξηση κεφαλαίου της Εθνικής, όπου επίσης η τιμή συμμετοχής στη διαδικασία οριζόταν έως 45% χαμηλότερα από την (τότε) τρέχουσα τιμή. Η τιμή της μετοχής της ΕΤΕ συνέχισε να διορθώνει και μετά την ΑΜΚ, υποχωρώντας μέχρι τα ελάχιστα των 6,01 ευρώ στις 28 Δεκεμβρίου 2010.


Οι προκλήσεις του 2011

Χρηματιστηριακοί παράγοντες σημειώνουν πως στο discount με το οποίο δίνονται τα δικαιώματα συμμετοχής στην αύξηση μετοχικού κεφαλαίου είτε της Εθνικής είτε της Πειραιώς επιχειρείται να ενσωματωθεί ο κίνδυνος από περαιτέρω «απομείωση των χαρτοφυλακίων τους» και πρόσθετη επιβάρυνση των επισφαλειών τους.

Η συνεχιζόμενη μείωση των καταθέσεων των ελληνικών τραπεζών προκαλεί έναν πρόσθετο... πονοκέφαλο στα στελέχη των ομίλων, καθώς η εκτίμηση για το πρώτο τρίμηνο προβλέπεται αρνητική. Σύμφωνα με στοιχεία της Τραπέζης της Ελλάδος, μόνο τον Νοέμβριο οι καταθέσεις (από επιχειρήσεις και νοικοκυριά) μειώθηκαν κατά 2 δισ. ευρώ, σε συνέχεια του επίσης αρνητικού Οκτωβρίου. Εάν η φθίνουσα τάση δεν αναστραφεί τον Δεκέμβριο, τότε τα μηνύματα θα είναι ακόμη πιο ανησυχητικά.

Οι ελληνικοί όμιλοι έχουν βέβαια το... σωσίβιο των κρατικών εγγυήσεων (των 25 δισ. ευρώ), ωστόσο, όπως παραδέχονται τα ίδια τα υψηλόβαθμα στελέχη, οι αντοχές δανεισμού δεν είναι ατελείωτες. Ήδη η ΕΚΤ έχει παράσχει στα εγχώρια πιστωτικά ιδρύματα ρευστότητα 94 δισ. ευρώ (εκτός των 25 δισ. ευρώ) έναντι ενεχύρων 134 δισ. ευρώ, ενώ τα δυσκολότερα συνεχίζονται για την ελληνική οικονομία.

Μόνο τον Μάρτιο η Ελλάδα θα πρέπει να ξεχρεώσει ομόλογα ύψους 10,5 δισ. ευρώ, ενώ άλλα 7 δισ. ευρώ περιμένουν τον Μάιο. Όμως, οι τραπεζικοί κύκλοι επιμένουν πως ο Ιανουάριος είναι ο μήνας-ορόσημο για την ελληνική οικονομία, τους τραπεζικούς ομίλους.

«Σύννεφα» στις αγορές

Ήδη η διάθεση των... αγορών δεν ήταν η πιο ενθαρρυντική, καθώς στην πρώτη συνεδρίαση του 2011 επιφύλαξαν νέα αύξηση στο κόστος δανεισμού, εκτινάσσοντας τη διαφορά επιτοκίου προς το 10% για το δεκαετές ομόλογο. Οι ίδιοι κύκλοι, άλλωστε, παραδέχονται πως το 2011 είναι γενικότερα μία δύσκολη χρονιά για τις αγορές, αν αναλογιστεί κάποιος πως μόνο οι χώρες της Ε.Ε. θα πρέπει να αντλήσουν από τις αγορές περί τα 850 δισ. ευρώ.

Σε ένα τέτοιο περιβάλλον, το τελευταίο που θα μπορούσαν να... εύχονται στο οικονομικό επιτελείο και στα γραφεία των τραπεζιτών θα ήταν μία αρνητική έκπληξη από τους ξένους εκτιμητικούς οίκους. Αυτό που φοβούνται περισσότερο είναι η απειλή της Μoody’s και το αν θα περιοριστεί σε υποβάθμιση κατά μία κλίμακα ή θα φτάσει τις δύο.

Στο απευκταίο ενδεχόμενο όπου ο οίκος θα προχωρούσε στη μείωση της πιστοληπτικής αξιολόγησης της χώρας κατά δύο βαθμίδες (δηλαδή στο «Ba3» από «Ba1»), η Ελλάδα θα υποβαθμιζόταν στην... τρίτη κατηγορία «σκουπιδιών», κάτι που θα δυσχέραινε περισσότερο τις προσπάθειες των τραπεζιτών, της ΤτΕ και του οικονομικού επιτελείου. Αυτό γιατί μόνο κερδοσκοπικά χαρτοφυλάκια επιτρέπεται να προσεγγίζουν τίτλους στην... προτελευταία βαθμίδα - κατηγορία.

Επιπλέον, ενδεχόμενο γενναίο «τσεκούρωμα» από τη Moody’s θεωρείται πως θα άνοιγε τον δρόμο και για τη Standard & Poor’s και τη Fitch, που περιμένουν στη συνέχεια.