Σε μαζικές αναχρηματοδοτήσεις και σε απευθείας ή "κρυφές" ρυθμίσεις επιχειρηματικών δανείων προχωρούν από τις αρχές Σεπτεμβρίου οι εγχώριες τράπεζες, προκειμένου να αποφευχθεί ένα νέο ισχυρότερο κύμα πτωχεύσεων και αιτήσεων υπαγωγής σε προστασία από πιστωτές, που θα νέκρωνε την οικονομία και θα εκτίνασσε τις επισφάλειες.

Μετά και τα έκτακτα μέτρα περικοπής μισθών και συντάξεων και αύξησης φόρων, που πήρε η κυβέρνηση τον Μάιο, κατ' επιταγήν του μνημονίου, οι τραπεζίτες φοβούνταν ότι οι πρώτες ισχυρές επιπτώσεις θα φαίνονταν από τον Σεπτέμβριο.

Οι ανησυχίες τους αποδείχτηκαν συντηρητικές καθώς τους τελευταίους μήνες οι δείκτες ρευστότητας των επιχειρήσεων επιδεινώθηκαν ραγδαία. "Αυτήν τη στιγμή, αν εξαιρεθούν οι καθαρά εξαγωγικές επιχειρήσεις και όσες ενισχύονται κεφαλαιακά είτε από τους μετόχους τους είτε από πωλήσεις περιουσιακών στοιχείων, οι υπόλοιπες διαπραγματεύονται με τις τράπεζες τη μετάθεση δανείων ή τη ρύθμισή τους", αναφέρει στέλεχος του τομέα εταιρικών χορηγήσεων εγχώριας τράπεζας.

Χαρακτηριστικό της ραγδαίας επιδείνωσης είναι το γεγονός ότι εισηγμένες που υπέγραψαν πρόσφατα συμφωνίες αναχρηματοδότησης δανείων έχουν ήδη σπάσει τους όρους του νέου δανεισμού!

Έτσι, ενώ δεν έχουν περάσει ούτε τρεις μήνες, θα πρέπει να ξανακάτσουν στο τραπέζι για να επαναδιαπραγματευτούν νέες συμφωνίες με χειρότερους όρους (αύξηση επιτοκίου, υψηλότερες εμπράγματες εξασφαλίσεις, ή πίεση για πωλήσεις ακινήτων και δραστηριοτήτων για να μειωθεί ο δανεισμός).

Ακόμη χειρότερη είναι η κατάσταση στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις. Ο συνδυασμός μείωσης των πωλήσεων, αύξησης στο κόστος χρήματος και καθυστερήσεων εξόφλησης από τους πελάτες τους απειλεί να τινάξει στον αέρα τη ραχοκοκαλιά της ελληνικής οικονομίας.

Εκτίναξη στα μη εξυπηρετούμενα των μικρομεσαίων επιχειρήσεων

Στέλεχος τράπεζας, που επιθυμεί να διατηρήσει την ανωνυμία του, αναφέρει στο Euro2day ότι το ποσοστό των μη εξυπηρετούμενων δανείων που έχουν χορηγηθεί από τα καταστήματα ανέρχεται στο 30%, επίπεδο που έχει σημάνει συναγερμό. Πρόκειται κυρίως για δάνεια προς επιχειρήσεις με τζίρο έως 20 εκατ. ευρώ, οι οποίες λόγω μεγέθους και επικέντρωσης των πωλήσεών τους στην Ελλάδα αντιμετωπίζουν οξύ πρόβλημα ρευστότητας.

Η γραμμή που έχουν δώσει οι τράπεζες στα τμήματα εταιρικών χορηγήσεων και στο δίκτυο είναι να αναχρηματοδοτηθούν ή να ρυθμιστούν όσο το δυνατόν περισσότερα προβληματικά στην εξυπηρέτησή τους επιχειρηματικά δάνεια, για να αποφευχθεί ντόμινο πτωχεύσεων.

Οι αναχρηματοδοτήσεις διενεργούνται με τους σκληρούς όρους που επιβάλλουν το υψηλό κόστος δανεισμού της χώρας και των τραπεζών και η περιορισμένη ρευστότητα του συστήματος και τα επιτόκια για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις ξεπερνούν ακόμα και το 10%.

Στις περισσότερες όμως περιπτώσεις δίνεται περίοδος χάριτος ως προς την αποπληρωμή δόσεων, κίνηση βοηθητική στη δημιουργία του αναγκαίου κεφαλαίου κίνησης για τις επιχειρήσεις.

Το επαπειλούμενο ντόμινο

Οι μαζικές αναχρηματοδοτήσεις αποτελούν το κατ' ανάγκην φάρμακο, καθώς ύστερα από μία διετή κρίση ρευστότητας και υψηλού κόστους χρήματος έχουν δημιουργηθεί πλέον συνθήκες που μπορεί να προκαλέσουν ντόμινο πτωχεύσεων.

Το "κανόνι" ναυτιλιακού πράκτορα στην Ηγουμενίτσα με υποχρεώσεις 22,3 εκατ. ευρώ μόνο προς τις Μινωικές Γραμμές αποτελεί ενδεικτική περίπτωση. Η τρύπα αποκαλύφθηκε λόγω των ταμειακών προβλημάτων από τις καθυστερήσεις στις πληρωμές μεταφορικών εταιριών, τις οποίες με τη σειρά τους τρώνε φέσια και καθυστερήσεις πληρωμών από τους πελάτες τους.

Ο κλάδος μεταφορών - αποθήκευσης (logistic) αντιμετωπίζει υπερδιπλασιασμό του μέσου χρόνου εξόφλησης των απαιτήσεών του από βιομηχανίες ή εισαγωγείς και μεταφέρει την κρίση στις ακτοπλοϊκές εταιρίες.

Αντίστοιχες συνθήκες έχουν δημιουργηθεί σε σειρά αλληλοεξαρτώμενους κλάδους (διαφήμισης - media, λιανικής ένδυσης υπόδησης - χοντρικής κ.ά.). Το μεγαλύτερο πρόβλημα όμως συνεχίζουν να το αντιμετωπίζουν οι κλάδοι που συναλλάσσονται με τον ευρύτερο δημόσιο τομέα.

Κατασκευαστικές και τεχνικές εταιρίες, φαρμακοβιομηχανίες, κλινικές, εταιρίες εμπορίας νοσοκομειακών υλικών και εξοπλισμού, προμηθευτές ΟΣΕ, ΕΑΒ, ναυπηγείων, δήμων και νομαρχιών αντιμετωπίζουν οξύ πρόβλημα άμεσης ρευστότητας και περιμένουν σαν μάννα εξ ουρανού ρυθμίσεις εξόφλησης των οφειλών του Δημοσίου.

Οι τράπεζες έχουν ήδη προχωρήσει ή συζητούν αναχρηματοδοτήσεις δανείων για σειρά επιχειρήσεις των παραπάνω κλάδων (Μηχανική, Euromedica, Νεώριον), ενώ άλλες κατέθεσαν αίτηση υπαγωγής στο άρθρο 99 (π.χ. ΑΤΤΙΚΑΤ) λόγω των υψηλών ληξιπρόθεσμων οφειλών τους.

Σε εφεδρεία το πακέτο εγγυήσεων του Δημοσίου

Οι αναχρηματοδοτήσεις δανείων διενεργούνται προς το παρόν με τα… αποθέματα της ρευστότητας που διαθέτουν οι τράπεζες, όμως παραμένει σε εφεδρεία η δυνατότητα χρήσης του νέου πακέτου εγγυήσεων του Δημοσίου, συνολικού ύψους 25 δισ. ευρώ.

Με δεδομένο ότι οι αναχρηματοδοτήσεις δανείων, όταν συμπεριλαμβάνουν και πρόσθετη χρηματοδότηση (κεφάλαιο κίνησης), υπολογίζονται ως νέες χορηγήσεις, οι τράπεζες πληρούν τις τυπικές προϋποθέσεις που θέτει η κυβέρνηση για την εκταμίευση του νέου πακέτου εγγυήσεων.

Στις 30 Ιουνίου τα "κόκκινα" δάνεια ανέρχονταν στο 8,7% του συνόλου των εν Ελλάδι χορηγήσεων, έχοντας αυξηθεί με σταθερό ρυθμό (0,5%) τρίμηνο με τρίμηνο (από 7,7% στις 31/12/2009 στο 8,2% στις 31/3/2010 και στο 8,7% στις 30/6/2010). Οι διοικήσεις των τραπεζών εκτιμούν ότι τα δάνεια σε καθυστέρηση θα ανέλθουν στο 9,5% του χαρτοφυλακίου χορηγήσεων στην Ελλάδα στο τέλος του έτους.

Αυτές οι προβλέψεις είναι καλύτερες από αυτές των αναλυτών, καθώς στηρίζονται αφενός στις μαζικές αναχρηματοδοτήσεις επιχειρηματικών δανείων και αφετέρου στην τάση για επιβράδυνση δημιουργίας νέων δανείων σε καθυστέρηση στα καταναλωτικά δάνεια.