Την επιστροφή του κ. Γιώργου Παπακωνσταντίνου στην Αθήνα αναμένει το κλιμάκιο του ΔΝΤ, που βρίσκεται εδώ και 10 ημέρες στη χώρα μας, ώστε να καταρτίσει το τελικό πλαίσιο του σχεδίου στήριξης αλλά και να αποσαφηνίσει τους όρους από την πλευρά του οργανισμού.
 
Στη Ουάσιγκτον ο κ Ντομινίκ Στρος Καν διεμήνυσε στην ελληνική πλευρά ότι το ΔΝΤ είναι πανέτοιμο να ξεκινήσει τη διαδικασία και να δώσει τα πρώτα χρήματα εάν η Ελλάδα το ζητήσει.

Σύμφωνα με πληροφορίες, το εδώ κλιμάκιο έχει ολοκληρώσει την εικόνα του για την κατάσταση της οικονομίας και μέσα στις επόμενες μέρες θα οριστικοποιήσει τις προτάσεις του.

Το τελικό κείμενο-εισήγηση αναμένεται να μεταφέρει στην Ουάσιγκτον για έγκριση ο επικεφαλής των διαπραγματεύσεων κ. Π. Τόμπσον που επισκεπτόταν την Αθήνα από τον Δεκέμβριο ανά τακτά χρονικά διαστήματα.

Εάν η εισήγηση εγκριθεί από το Δ.Σ. του ΔΝΤ και η Ελλάδα αποφασίσει να υπογράψει το γράμμα πρόθεσης (letter of intent), υπάρχει η δυνατότητα της πρώτης εκταμίευσης κονδυλίων.

Σύμφωνα με διασταυρωμένες πηγές, η διαδικασία με το ΔΝΤ μπορεί να κρατήσει μέχρι και τις 20 Μαΐου δίνοντας έτσι έμμεσα χρόνο και στα κράτη της ευρωζώνης "να τα βρουν μεταξύ τους". Δηλαδή να περάσουν οι κρίσιμες εκλογές της 9ης Μαΐου στη Γερμανία αλλά και η συνεδρίαση του Eurogroup στις 17 Μαΐου, όπου εκεί θα μπορούσε να υπάρξει ομόφωνη απόφαση για ενεργοποίηση του μηχανισμού στήριξης.

Βέβαια, πρέπει να προηγηθεί επίσημο αίτημα της κυβέρνησης προς την Κομισιόν και την ΕΚΤ ότι η Ελλάδα βρίσκεται σε ultima ratio κατάσταση.

Μετά και τις συσκέψεις μεταξύ του προέδρου της ΕΚΤ, του επιτρόπου κ. Όλι Ρεν και του κ. Ντομινίκ Στρος Καν στην Ουάσιγκτον, φαίνεται πως οι διαφορετικές διαδικασίες της ευρωζώνης και του ΔΝΤ μπορούν να συνυπάρξουν υπό μια χαλαρή ομπρέλα κοινής συνισταμένης.

Υποβόσκει όμως κόντρα ως προς το ποιος θα έχει το τελικό πάνω χέρι αφού ενεργοποιηθεί ο μηχανισμός. Το καταστατικό του ΔΝΤ κάνει λόγο για τοποθέτηση αρχιεπιτηρητή (όπως έγινε και στις άλλες χώρες) που θα ελέγχει την πρόοδο της οικονομίας και θα δίνει τις απαραίτητες εντολές για μέτρα, όταν βλέπει εκτροχιασμό από στόχους και χρονοδιαγράμματα. Ποιος θα είναι ο επιτηρητής θα το αποφασίσει το ΔΝΤ χωρίς να χρειάζεται η σύμφωνη γνώμη της κυβέρνησης.

Από την άλλη η Κομισιόν, βάσει της διαδικασίας υπερβολικού ελλείμματος, είναι η ίδια αρχιεπιτηρήτρια και ήδη από τον Φεβρουάριο στέλνει τους δικούς της ανθρώπους στην Ελλάδα για ελέγχους.

Με την απόφαση της συνόδου κορυφής του Μαρτίου για περαιτέρω σύσφιγξη ελέγχων αλλά και για πιθανή ενεργοποίηση του μηχανισμού, η Κομισιόν σκοπεύει να στείλει επιτηρητές σε καίρια υπουργεία (Οικονομίας, Οικονομικών, Εργασίας κ.λπ.), από τα οποία εξαρτάται εν πολλοίς η εφαρμογή του προϋπολογισμού.

Μένει να δούμε πώς οι επιτηρητές αυτοί -που πρεσβεύουν διαφορετικές φιλοσοφίες- θα συνεργαστούν και θα παίρνουν κοινές αποφάσεις χωρίς χρονοβόρες διαδικασίες. Αυτό προϋποθέτει η Ε.Ε. και το ΔΝΤ να έχουν κοινό ορίζοντα για το ποια κατεύθυνση πρέπει να πάρει η ελληνική οικονομία ώστε να βγει από την κρίση.

Δυστυχώς δεν υπάρχει προϊστορία γι' αυτήν τη συγκατοίκηση, αφού για πρώτη φορά το ΔΝΤ εισχωρεί σε χώρα της ευρωζώνης.

Σε ποιο στάδιο, όμως, βρίσκονται οι διαπραγματεύσεις για τα μέτρα;

- Το πρόγραμμα στήριξης φαίνεται πως -στην αρχή τουλάχιστον -θα είναι τριετές. Τυχόν παράταση συνδέεται με την παράταση που μπορεί να λάβει η χώρα μας για να μειώσει το έλλειμμα κάτω από το 3%. Όπως έγραψε το euro2day, η Ελλάδα έχει το δικαίωμα να ζητήσει παράταση για προσαρμογή πέραν του 2012, εάν η ύφεση στην οικονομία είναι βαθύτερη λόγω της κρίσης και αφού όλα τα απαραίτητα μέτρα έχουν ληφθεί.

- Όλα δείχνουν πως η επιβολή μέτρων τόσο για φέτος όσο και για τα επόμενα χρόνια αναμένεται να είναι υπό συνεχή επαναδιαπραγμάτευση βάσει των εξελίξεων. Οι όροι του μηχανισμού μπορούν να επαναξιολογούνται ανά τρίμηνο ή εξάμηνο, όπως άλλωστε ήδη προστάζει η αυστηρή επιτήρηση. Για τυχόν νέα δημοσιονομικά μέτρα για φέτος (θεωρείται δεδομένο ότι θα υπάρξουν το 2011-12) η τρόικα αναμένεται να αποφασίσει τον Ιούνιο αφού πρώτα εξετάσει τα αποτελέσματα του πρώτου εξαμήνου του προϋπολογισμού αλλά και τα επιπλέον στοιχεία που θα έχει στα χέρια της η Eurostat για το έλλειμμα του 2009.

- Η ευρωζώνη επιθυμεί το ύψος του ποσού στήριξης να οριστεί μόνο για το πρώτο έτος, ενώ το ύψος για τα επόμενα έτη να καθορίζεται με νέες αιτήσεις και ανάλογα με την πορεία της ελληνικής οικονομίας.

- Τόσο το ΔΝΤ όσο και η Ε.Ε. συζητούν η εκταμίευση των ποσών να γίνεται σε δόσεις ώστε να επιτηρείται η απορρόφησή του και να διακόπτεται η χορήγηση σε περίπτωση που υπάρχει εκτροχιασμός. Χαρακτηριστική η δήλωση της Γαλλίδας υπουργού οικονομίας κ. Κρ.Λαγκάρντ, η οποία δήλωσε ότι "η ευρωζώνη θα παρακολουθεί τα αποτελέσματα προσεκτικά και οι έλεγχοι θα είναι πιο αυστηροί ώστε να μην πέσουμε σε βαρέλι χωρίς πάτο".

- Το Ασφαλιστικό και το εργασιακό παραμένουν πρώτα στην ατζέντα τόσο του ΔΝΤ όσο και της ευρωζώνης. Ζητούνται επιπλέον μείωση του κόστους εργασίας και ευθυγράμμιση των μισθολογικών αλλαγών σε δημόσιο και ιδιωτικό τομέα, πάντα με πρόφαση την αύξηση της ανταγωνιστικότητας. Το θέμα της κατάργησης του 14ου μισθού αναμένεται να τεθεί στο τραπέζι από την Κομισιόν, όμως η κυβέρνηση έχει την επιλογή να μπλοκάρει την πρόταση εάν παρουσιάσει εναλλακτική λύση που θα φέρει τα ίδια αποτελέσματα. Η Κομισιόν δεν φαίνεται διατεθειμένη, όμως, να κάνει πίσω στην περαιτέρω ελαστικοποίηση των συνθηκών εργασίας, στην αλλαγή των συλλογικών συμβάσεων και του ορίου του 2% στις απολύσεις και στις αλλαγές στην ημιαπασχόληση. Οι επίσημες προτάσεις θα παρουσιαστούν στα μέσα Μαΐου. Όσο για το ασφαλιστικό, οι εταίροι επιμένουν σε αύξηση του ορίου συνταξιοδότησης στα 67, μέχρι το τέλος Ιουνίου.

- Έπειτα από επιμονή της ΕΚΤ, εκτός από τις ιδιωτικοποιήσεις η τρόικα αναμένεται να πιέσει οποιαδήποτε είσπραξη εσόδων πάνω από τους στόχους να πηγαίνει εξολοκλήρου στη μείωση του δημοσίου χρέους.

Η κυβέρνηση, έχοντας λάβει τα μηνύματα και από τις δύο πλευρές του Ατλαντικού, επισπεύδει τις αλλαγές που -έτσι κι αλλιώς- είναι επιβεβλημένες από την επιτήρηση και το ΠΣΑ.

Στις 17 Μαΐου σκοπεύει να παρουσιάσει πόσα έσοδα θα εξοικονομήσει από την εφαρμογή του "Καλλικράτη" στην τοπική αυτοδιοίκηση και από τις νέες συγχωνεύσεις και καταργήσεις δημόσιων οργανισμών.

Αναμένεται να παρουσιάσει την εξοικονόμηση πόρων από το νέο φορολογικό και τα τελευταία στοιχεία από την πάταξη της φοροδιαφυγής, που θεωρείται και η μεγαλύτερη πρόκληση για την Ελλάδα, καθώς η πρόβλεψη για τα έσοδα στο ΠΣΑ βασίζεται κυρίως στον περιορισμό της φοροδιαφυγής.