Σε crash test όχι μόνο για τη χώρα αλλά και για την ευρωζώνη κινδυνεύει να μετεξελιχθεί η ελληνική κρίση, καθώς τα spreads των ελληνικών 10ετών ομολόγων φλερτάρουν πλέον τις 400 μονάδες βάσης και οι πιέσεις μεταστώνται σταδιακά αφενός στα πορτογαλικά, ισπανικά και ιταλικά ομόλογα και αφετέρου στις εταιρίες της κάθε χώρας μέσω των swaps ασφάλισης (CDS).

Υποχρεωμένη από τις περιστάσεις η Ε.Ε. ξεκίνησε χθες το βράδυ να εκπέμπει σήματα προς τις αγορές ότι δεν πρόκειται να αφήσει την Ελλάδα μόνη της απέναντι στο πρόβλημα.

Οι ανώνυμες δηλώσεις αξιωματούχων της στους "Financial Times", αλλά και οι επώνυμες δηλώσεις από την πλευρά του κ. Μπαρόζο και του κ. Θαπατέρο, o οποίος μίλησε περί "ισχυρού ευρωπαϊκού κλαμπ", επιδιώκουν να λειτουργήσουν ως προειδοποίηση προς τους κερδοσκόπους ότι αν κάνουν το λάθος να τα βάλουν με το "κλαμπ" της ευρωζώνης... θα κάψουν τα δάχτυλά τους.

Κι αυτό παρά το γεγονός ότι μόλις μερικές ώρες νωρίτερα από την πλευρά της Γαλλίας και της Γερμανίας υπήρξε διάψευση δημοσιευμάτων που έκαναν λόγο έως και για διμερή κρατική βοήθεια προς την Ελλάδα.

Η ευρωζώνη μόλις τώρα αρχίζει, σύμφωνα με κορυφαία τραπεζικά στελέχη, να βλέπει κατάφατσα τις συνέπειες της ελληνικής κρίσης. Και το ερώτημα είναι αν υπάρχει πλέον περιθώριο για φραστική στήριξη ή αν θα απαιτηθεί τα λόγια να γίνουν πράξη. Με άλλα λόγια, μένει να αποδειχτεί αν οι κερδοσκόποι θα κάνουν πίσω έτσι εύκολα ή θα επιδιώξουν να "τεστάρουν" πλέον επί της ουσίας όχι μόνο τις αντοχές της χώρας μας αλλά και την αποφασιστικότητα της ίδιας της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Για τα ισχυρά μέλη της Ε.Ε. το δίλημμα είναι υπαρκτό. Αν συνεχίσει στη γραμμή της αποστασιοποίησης που ακολούθησε, με συνέπεια ως τώρα, κινδυνεύει να βρεθεί ενώπιον ενός domino effect που θα διαχυθεί πιθανώς και στις άλλες χώρες του ευρωπαϊκού Νότου με παραπλήσια προβλήματα δημοσιονομικής προσαρμογής.

Από την άλλη, αν υποσχεθεί βοήθεια προς την Ελλάδα χωρίς η ελληνική κυβέρνηση να λάβει (ή να υποχρεωθεί να λάβει) τα απαραίτητα σκληρά και επώδυνα μέτρα, τότε θα ήταν ωσάν να έδινε "συγχωροχάρτι" στους άλλους "άτακτους" της Ένωσης δίνοντας σήμα ατιμωρησίας.

Γι' αυτό, άλλωστε, ακόμη και τώρα αποφεύγει να κάνει νύξεις για το ποιο -και με ποιους όρους- θα μπορούσε να είναι αυτό το σχέδιο "εκτάκτου ανάγκης".

Δεν θα πρέπει να αγνοούμε, σε κάθε περίπτωση, ότι η όρεξη των κερδοσκόπων έχει ανοίξει και ήδη μέσα στον Γενάρη τα spreads των πορτογαλικών δεκαετών διευρύνθηκαν κατά 47 μονάδες βάσης και των ισπανικών κατά 43 μ.β.

Η μέχρι τώρα στάση της Ε.Ε. οδήγησε μεν την ελληνική κυβέρνηση στη λήψη σκληρότερων μέτρων, σε σχέση με τα αρχικώς σχεδιαζόμενα, τα οποία όμως δεν κρίνονται επαρκή για να ικανοποιήσουν τις αγορές.

Τις τελευταίες ημέρες τα κερδοσκοπικά κεφάλαια όλου του κόσμου "κάνουν πάρτι" στα ελληνικά ομόλογα. Την ίδια στιγμή, όσα χαρτοφυλάκια αγοράζουν ομόλογα με στόχο τη διακράτησή τους σε μεσοπρόθεσμο, τουλάχιστον, ορίζοντα αρχίζουν να
πετούν "πετσέτα", κάνοντας stop loss καθώς για άλλη μια φορά την τελευταία διετία γράφουν ζημίες από τις ελληνικές τους θέσεις.

Από αυτήν την άποψη η μέχρι τούδε στρατηγική πίεσης της Ευρώπης προς την Ελλάδα για τη λήψη αποτελεσματικών μέτρων δημοσιονομικής εξυγίανσης έχει αποτύχει. Όπως χαρακτηριστικά κυκλοφορεί στο City, "τους τελευταίους δύο μήνες η Ελλάδα πληρώνει το spread Παπανδρέου". Την καθυστέρηση δηλαδή στη λήψη εφικτών μέτρων τιθάσευσης του ελλείμματος.

Κρισιμότατες οι επόμενες 10 - 15 ημέρες

Στελέχη ξένων και ελληνικών τραπεζών θεωρούν ότι το επόμενο 10ήμερο - 15νθήμερο είτε η ελληνική κυβέρνηση θα αντιστοιχήσει τον πολιτικό με τον οικονομικό χρόνο, λαμβάνοντας μέτρα που έπρεπε να έχει λάβει εδώ και δύο μήνες, είτε απλώς θα οδηγηθεί υπό την απειλή της χρεοκοπίας στην επιβολή πακέτου μέτρων από τις Βρυξέλλες προκειμένου να λάβει κάποιας μορφής βοήθεια.

Σύμφωνα με treasurers, η εκτίναξη των spreads των δεκαετών ομολόγων στις 400 μονάδες βάσης φέρνει τη χώρα σε απόσταση αναπνοής πριν από την αδυναμία δανεισμού, καθώς αν η ψαλίδα με τα γερμανικά ανοίξει περαιτέρω, φτάνοντας στις 450 με 500 μονάδες, τότε όποιος θέλει να αγοράσει προστασία θα πληρώνει "καπέλο" της τάξης του 30%.

Οι ατυχείς χειρισμοί της κυβέρνησης, τόσο με τη δήλωση πρόθεσης άμεσης έκδοσης 10ετών ομολόγων όσο κυρίως με τις διαρροές, τα δημοσιεύματα και τις διαψεύσεις για συζητήσεις με την Κίνα για κάλυψη μέρους των νέων εκδόσεων χρέους, δυναμίτισαν, μέσα σε μερικές ώρες, την εικόνα δυνατότητας της χώρας να αναχρηματοδοτεί χωρίς βοήθεια το χρέος, έστω και με αυξημένο κόστος.

Οι επαφές με την Κίνα δημιούργησαν έντονο προβληματισμό μια και ερμηνεύτηκαν από τις αγορές ως λύση ανάγκης, με επαχθείς, μάλιστα, όρους για την Ελλάδα.

Ταυτόχρονα, η πρόθεση έκδοσης νέων 10ετών είχε ως αποτέλεσμα να ενταθούν οι πωλήσεις παλαιών εκδόσεων και να μειωθούν οι αγορές, καθώς άνοιξε την όρεξη των κερδοσκόπων οι οποίοι πόνταραν ότι τα νέα 10ετή θα βγουν με "καπέλο" υψηλότερο των 5ετών, με αποτέλεσμα το spread να φτάσει στις 392 μονάδες βάσης και η απόδοσή τους να ξεπεράσει το 7%.

Αποχωρούν και οι "καλοί πελάτες"!

Το χειρότερο για την Ελλάδα ήταν ότι μετά την Τετάρτη πέταξαν πετσέτα κάποια μακροχρόνιου ορίζοντα χαρτοφυλάκια (ασφαλιστικές, συνταξιοδοτικά ταμεία, τράπεζες, Αμοιβαία κ.ά.) που αγόρασαν 5ετή ομόλογα καθώς οι τιμές τους υποχώρησαν και η απόδοσή τους άγγιξε και το 6,8% (!) μέσα σε δύο μόλις ημέρες.

Σύμφωνα με πληροφορίες, τo 42,3% της έκδοσης των 5ετών καλύφθηκε από fund managers, το 28,5% από τράπεζες, το 12,8% από ασφαλιστικές, το 6,9% από κεντρικές τράπεζες και το 5,7% από συνταξιοδοτικά ταμεία. Τα hedge funds κάλυψαν μόλις το 1,2% της έκδοσης, το retail το 0,6% και άλλοι το 2,1%.

"Σε μια περίοδο όπου οι τιμές των ομολόγων ανεβαίνουν και οι νέες εκδόσεις ανά τον κόσμο είναι συνήθως επικερδείς, στα ελληνικά ομόλογα ασκείται πίεση αντίστοιχη αυτής που δέχεται ένα εθνικό νόμισμα για να υποτιμηθεί, με την κυβέρνηση να αγνοεί επιδεικτικά τα τελεσίγραφα των αγορών", σημειώνουν έμπειροι treasurers, εκφράζοντας την απαισιοδοξία τους γι' αυτά που έρχονται.

Ανάγκη άμεσης ανακοίνωσης πρόσθετων μέτρων

"Αν η κυβέρνηση δεν ανακοινώσει άμεσα ένα πακέτο μέτρων που να εστιάζονται στην επιπρόσθετη περικοπή δαπανών, η χώρα κινδυνεύει να βρει απρόθυμους δανειστές την επόμενη φορά που θα βγει στο εξωτερικό για να αντλήσει χρήματα", τονίζει κορυφαίος τραπεζίτης ο οποίος εκτιμούσε ήδη από χθες το μεσημέρι ότι είναι πλέον πιθανόν η Κομισιόν να αναλάβει δράση για την αντιμετώπιση του ελληνικού προβλήματος ενώπιον κινδύνου να παρουσιαστεί φαινόμενο "ντόμινο" και σε άλλες χώρες της ευρωζώνης, αλλά και του πλήγματος που θα δεχόταν το ευρωπαϊκό τραπεζικό σύστημα από τυχόν κατάρρευση των ελληνικών ομολόγων, καθώς κατέχουν το 50% - 55% του συνολικού χρέους της χώρας.

Η διάχυση των πιέσεων από τα ελληνικά στα πορτογαλικά, στα ισπανικά αλλά και στα ιταλικά ομόλογα, σε όλο το εύρος δηλαδή των PIGS, και η πίεση που ασκείται στο ευρώ θα αναγκάσει την Ευρωπαϊκή Ένωση να παρέμβει, εκτιμούσαν νωρίς το απόγευμα και αρκετοί treasurers.

Η Ε.Ε. θα αναγκαστεί, σύμφωνα με τους ίδιους, να παράσχει ένα είδος εγγύησης επί των νέων εκδόσεων ελληνικών ομολόγων, επιβάλλοντας όμως την ίδια στιγμή στη χώρα ένα τροποποιημένο Πρόγραμμα Σταθερότητας και Ανάπτυξης που να καθιστά εφικτό τον στόχο μείωσης του ελλείμματος στο 8,7% ή και χαμηλότερα.

Οι αγορές χτύπησαν, σύμφωνα με τραπεζίτη, το τελευταίο ηχηρό καμπανάκι στην κυβέρνηση και η εκτίναξη των short θέσεων στα βραχυχρόνια ομόλογα κατά τις τελευταίες συνεδριάσεις δείχνει ότι φοβούνται κίνδυνο χρεοκοπίας. Οι fund managers σορτάρουν τα ομόλογα κοντινής λήξης (διετή) και αγοράζουν μεσομακροπρόθεσμου ορίζοντα τίτλους για να ασφαλιστούν έναντι κινδύνου χρεοκοπίας, αναφέρει στέλεχος dealing room εγχώριας τράπεζας.