Εκδόσεις ομολόγων σε δολάριο και γεν ρίχνει στην αγορά το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης το 2010, μπροστά στον κίνδυνο αδυναμίας κάλυψης των δανειακών αναγκών ύψους περίπου 55 δισ. ευρώ.

Οι αρμόδιες υπηρεσίες του υπουργείου Οικονομικών έχουν ολοκληρώσει τη σχετική προετοιμασία για το άνοιγμα στις αγορές της Άπω Ανατολής και των Ηνωμένων Πολιτειών και το πρώτο crash test αναμένεται στις αρχές του επόμενου έτους, σταθμίζοντας πάντα τις εξελίξεις στις αγορές.

Παρότι το οικονομικό επιτελείο διακηρύσσει σε όλους τους τόνους ότι δεν τίθεται ζήτημα αδυναμίας κάλυψης των δανειακών αναγκών του Δημοσίου και πως το θέμα περιορίζεται στο μέτωπο του αυξημένου κόστους, αρμόδια στελέχη του υπουργείου Οικονομικών θεωρούν αναγκαία τη διεύρυνση των "πελατών" του Δημοσίου, ιδίως μετά την υποβάθμιση της Fitch και την απειλή υποβάθμισης από τη Moody’s και τη Standard and Poor’s.
 
Το πέρασμα των ελληνικών ομολόγων στην κατηγορία "Β" (με "ΒΒΒ+" βαθμολογεί η Fitch, με "Α-" η S&P και με "Α+" -ακόμα- η Moody’s) συνεπάγεται την απευθείας εξαίρεση από τις εκδόσεις ομολόγων αρκετών θεσμικών επενδυτών, των οποίων τα καταστατικά απαγορεύουν τοποθετήσεις σε χαμηλής αξιολόγησης ομόλογα.
 
Η κατάσταση επιδεινώνεται περισσότερο μετά την υποβάθμιση και του βελγικού χρηματοοικονομικού οίκου Fortis από τη Fitch, εξαιτίας της έκθεσής του σε ελληνικά ομόλογα. Η εξέλιξη αυτή προκαλεί, σύμφωνα με παράγοντες της αγοράς, ενδεχόμενο κίνδυνο μαζικής αποχής και ρευστοποιήσεων από τους ελληνικούς τίτλους, γεγονός που επιτείνει την αγωνία για την κάλυψη των αναγκών του Δημοσίου.

Ένας ακόμα κίνδυνος συνδέεται με τον περιορισμό των "τριγωνικών" σχέσεων ελληνικού δημοσίου - τραπεζών και ΕΚΤ. Είναι γνωστό πως φέτος οι τράπεζες δανείστηκαν 42 δισ. ευρώ από την ΕΚΤ με επιτόκιο 1%, δίνοντας ως ενέχυρο ομόλογα του ελληνικού δημοσίου για τα οποία το Δημόσιο κατέβαλε επιτόκιο 5% και 6%.
 
Έτσι, οι τράπεζες εξυπηρετούσαν το Δημόσιο -εκτιμάται ότι το ήμισυ του δανεισμού των 64 δισ. ευρώ φέτος καλύφθηκε από το εσωτερικό- οι ίδιες σε ανάγκες ρευστότητας και ενέγραφαν και σημαντικά κέρδη από τις διαφορές επιτοκίων. Αυτό το μοντέλο έχει καταστεί σαφές πως περιορίζεται δραστικά, αν δεν τελειώνει το 2010.

Μπροστά σε αυτούς τους κινδύνους, το οικονομικό επιτελείο επιλέγει να γυρίσει περίπου δέκα χρόνια πίσω, όταν η Ελλάδα πάσχιζε για την είσοδό της στην ευρωζώνη και οι δολαριακές εκδόσεις ήταν στην ημερήσια διάταξη.

Ενδεικτικό είναι ότι το 1999 ο εξωτερικός δανεισμός της χώρας σε ποσοστό 34,1% ήταν σε δολάρια, 11,3% σε γεν και 54,6% σε ευρώ, ενώ έναν χρόνο αργότερα με την ελληνική οικονομία στις πύλες της ευρωζώνης το ποσοστό του δολαριακού χρέους περιορίστηκε στο 4,85% και των εκδόσεων σε γεν στο 7,23%.

Με την είσοδο στην ευρωζώνη και τη δυνατότητα άντλησης δανειακών κεφαλαίων από τη μεγάλη ευρωπαϊκή αγορά οι δολαριακές εκδόσεις διακόπηκαν, όπως άλλωστε και αυτές σε γεν, ενώ παράλληλα μετατράπηκε σχεδόν το σύνολο του δημοσίου χρέους σε ευρώ, ώστε να εκλείψει ο συναλλαγματικός κίνδυνος. Έτσι σήμερα, στα 297,9 δισ. ευρώ χρέους μόλις το 1,4 δισ. ευρώ είναι εκπεφρασμένο σε νομίσματα εκτός ευρώ ή ποσοστό 0,4% του συνόλου.

Η στροφή στις αγορές της Άπω Ανατολής και των ΗΠΑ δεν συνεπάγεται επιστροφή στην εποχή των συναλλαγματικών κινδύνων καθώς τα ομόλογα σε δολάρια και σε γεν με το που θα εκδίδονται θα μετατρέπονται απευθείας (μέσω συμβάσεων swap) σε ευρώ.

Ανοιχτό πάντως αφήνεται το ενδεχόμενο το όλο εγχείρημα να κοστίζει "κάτι παραπάνω", αν και αυτό που αξιολογείται ως σημαντικότερο είναι η απρόσκοπτη χρηματοδότηση των δανειακών αναγκών του Δημοσίου.