Τη χορήγηση νέων δανείων προς τις επιχειρήσεις ύψους 12 - 13 δισ. ευρώ ζητά από τις τράπεζες το οικονομικό επιτελείο για το τρέχον έτος, τονίζοντας ότι θα πρέπει να άρουν τις επιφυλάξεις τους όταν πρόκειται για πελάτες με υγιές παρελθόν που απλώς αντιμετωπίζουν κάποιες πρόσκαιρες δυσκολίες λόγω της κρίσης.

Ο υπουργός Οικονομίας κ. Γιάννης Παπαθανασίου υποστηρίζει μεν ότι η κατάσταση με τη ρευστότητα στην αγορά έχει βελτιωθεί ελαφρώς το τελευταίο διάστημα, όμως παραδέχεται ότι απέχει ακόμα από το επιθυμητό επίπεδο.

Είναι χαρακτηριστικό ότι το 2008 χορηγήθηκαν περίπου 24 δισ. ευρώ επιχειρηματικά δάνεια, ενώ το πρώτο δίμηνο του 2009 εκταμιεύτηκαν προς τις επιχειρήσεις πιστώσεις ύψους μόλις 600 εκατ. ευρώ. Δηλαδή, από τα 2 δισ. ευρώ τον μήνα πέρυσι ο δανεισμός μειώθηκε φέτος στα 300 εκατ. ευρώ τον μήνα. Τα αποτελέσματα αυτής της κατακόρυφης υποχώρησης είναι ορατά τόσο στην αύξηση της ανεργίας όσο και στην πτώση της βιομηχανικής παραγωγής.

Η αγορά υποστηρίζει ότι αυτό έχει συμβεί, διότι τα πιστωτικά ιδρύματα έχουν κλείσει τις κάνουλες του χρήματος. Οι τράπεζες, από την πλευρά τους, ισχυρίζονται ότι αφενός οι επιχειρήσεις εμφανίζονται συγκρατημένες λόγω της κρίσης και αφετέρου έχουν γίνει πιο αυστηρά τα κριτήρια, διότι τα επισφαλή δάνεια δείχνουν να αυξάνονται και να κινούνται κοντά στο 6% - 8%.

Η αλήθεια, όπως γίνεται συνήθως σε αυτές τις περιπτώσεις, βρίσκεται κάπου στη μέση. Δηλαδή, όπως λένε στενοί συνεργάτες του υπουργού Οικονομίας, οι τράπεζες θα πρέπει μεν να είναι ιδιαίτερα προσεκτικές στη χορήγηση δανείων, αλλά δεν μπορούν να αντιμετωπίζουν με τα ίδια κριτήρια τους καλούς και τους κακούς πελάτες. Στο οικονομικό επιτελείο επισημαίνουν πως οι επιχειρήσεις που δεν έπρεπε να δανειοδοτηθούν πριν από την κρίση δεν θα πρέπει να δανειοδοτηθούν ούτε και τώρα.
 
Όμως, οι ίδιες πηγές λένε πως ένα μεγάλο μέρος της αγοράς είναι υγιές και έχει πολύ καλές προοπτικές ανάκαμψης όταν ξεπεραστεί η κρίση. Για τον λόγο αυτόν, ο κ. Παπαθανασίου, στην πρόσφατη συνάντηση που είχε με τους επικεφαλής των πέντε μεγαλύτερων εγχώριων τραπεζών, τους ζήτησε να χαλαρώσουν τα κριτήρια δανειοδότησης κυρίως προς αυτές τις επιχειρήσεις.

--- Νέα δάνεια 1 δισ. ευρώ τον μήνα

Παρά το γεγονός ότι για το σύνολο της οικονομίας ο στόχος για πιστωτική επέκταση 10% έχει αναθεωρηθεί στο 8%, κύκλοι του οικονομικού επιτελείου υπολογίζουν ότι τα επιχειρηματικά δάνεια μπορούν να αντέξουν κοντά στο 9% - 10%.

Αυτό σημαίνει ότι ο κ. Παπαθανασίου περιμένει από τις τράπεζες να χορηγήσουν φέτος νέα δάνεια περίπου 1 δισ. ευρώ τον μήνα κατά μέσο όρο. Για την παρακολούθηση αυτής της προσπάθειας, το οικονομικό επιτελείο και η ΤτΕ αποφάσισαν να δώσουν στα πιστωτικά ιδρύματα ένα είδος ερωτηματολογίου με στοιχεία για τις χορηγήσεις.

Αρχικά, τα στοιχεία που θα συλλέξουν οι τράπεζες θα πρέπει να τα δώσουν μέχρι το τέλος Απριλίου στο υπουργείο Οικονομίας και στην ΤτΕ, ώστε να διαπιστωθεί σε ποιον βαθμό έχει βοηθήσει την πραγματική οικονομία η πολιτική των πιστωτικών ιδρυμάτων. Αθροιστικά, πάντως, αυτή η σύσταση του υπουργού Οικονομίας για αύξηση του δανεισμού μεταφράζεται σε περίπου 12 - 13 δισ. ευρώ τον χρόνο. Οι κλάδοι στους οποίους αναμένεται να πέσει όλο το ενδιαφέρον είναι η ναυτιλία, η οικοδομή και ο τουρισμός.

--- Με βήμα χελώνας το πακέτο

Καθοριστικό ρόλο αναμένεται να διαδραματίσει φυσικά και η πορεία απορρόφησης του πακέτου των 28 δισ. ευρώ, η οποία μέχρι στιγμής είναι σχετικά απογοητευτική αφού έχουν αντληθεί μόλις 12 δισ. ευρώ. Όσον αφορά στο τεχνικό πρόβλημα με τις προνομιούχες μετοχές, το οικονομικό επιτελείο ξεκαθαρίζει ότι δεν υπάρχει ζήτημα αναστολής του συγκεκριμένου σκέλους, το οποίο έχει πλαφόν 5 δισ. ευρώ και μέχρι στιγμής έχουν απορροφηθεί μόλις τα 9,5 δισ. ευρώ.

Υπάρχει βέβαια και μια άλλη επιφύλαξη των τραπεζών για το πακέτο των 28 δισ. ευρώ, η οποία έχει να κάνει με το κομμάτι των εγγυήσεων ύψους 15 δισ. ευρώ, εκ των οποίων έχουν αντληθεί μόλις τα μισά διότι θεωρείται «ακριβό». Παρ’ όλα αυτά, οι τράπεζες, πέρα από κάποιες φιλολογικές προτάσεις και ιδέες, δεν έχουν ζητήσει να γίνει ανακατανομή των κεφαλαίων και συνεπώς το οικονομικό επιτελείο κρατά στάση αναμονής, χωρίς να αποκλείει τίποτα.

* Αναδημοσίευση από το 578ο φύλλο της εβδομαδιαίας εφημερίδας ΜΕΤΟΧΟΣ & ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ, 16-21 Απριλίου 2009.