* Ο πίνακας όπου αναφέρει τι πήραν οι τράπεζες από το πακέτο των 28 δισ. ευρώ, δημοσιεύεται στη δεξιά στήλη: "Συνοδευτικό Υλικό".
 
Σοκ στην οικονομία σημαίνουν οι νεότερες προβλέψεις της Τραπέζης της Ελλάδος, σύμφωνα με τις οποίες ο στόχος για πιστωτική επέκταση άνω του 10% φέτος είναι ανέφικτος και πιθανότερο θεωρείται η χρηματοδότηση της οικονομίας να αυξηθεί με ρυθμό 5% - 8% σε σχέση με πέρυσι, όπως επίσης και ότι πλέον θεωρείται πιθανή και η μηδενική ανάπτυξη για το 2009.  

Πρόκειται για αναθεώρηση, που σημαίνει ότι στην αγορά θα πέσουν 14 - 22 δισ. ευρώ λιγότερα σε δάνεια σε σχέση με το 2008, όταν η πιστωτική επέκταση διαμορφώθηκε στο 16,4%. Τα φρέσκα δάνεια που διοχετεύτηκαν σε νοικοκυριά και επιχειρήσεις πέρυσι έφτασαν τα 34,2 δισ. ευρώ (από 215,4 δισ. ευρώ το 2007, τα υπόλοιπα των δανείων ανήλθαν σε 249,6 δισ. ευρώ), ποσό που αναμένεται να ψαλιδιστεί έως και το ένα τρίτο αν η πιστωτική επέκταση καθηλωθεί στο 5%.

Με πιστωτική επέκταση 5% τα νέα δάνεια θα είναι της τάξεως των 12,4 δισ. ευρώ, με επέκταση 8% τα νέα δάνεια θα φτάσουν τα 19,9 δισ. ευρώ. Η καθίζηση αυτή συνεπάγεται αλλεπάλληλες επιπτώσεις σε πολλά μέτωπα της ελληνικής οικονομίας, που θα έχουν ως κατάληξη τη μεγάλη συρρίκνωση των ρυθμών ανάπτυξης.

Λιγότερα δάνεια μεταφράζονται σε λιγότερες επενδύσεις, ιδίως στον τομέα των κατασκευών, όπου η οικοδομική δραστηριότητα περνά ήδη δύσκολες μέρες, αλλά και χαμηλότερη κατανάλωση.

Δεν είναι τυχαίο, άλλωστε, πως η αναθεώρηση των εκτιμήσεων για την πιστωτική επέκταση από την ΤτΕ συνοδεύεται και από καθήλωση των προβλέψεων για τον ρυθμό ανάπτυξης. Η κεντρική τράπεζα προ μηνός θεωρούσε πως ο ρυθμός ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας φέτος θα είναι 0,5% έναντι 1,1% που προβλέπει το υπουργείο Οικονομίας. Οι νεότερες εκτιμήσεις της Τραπέζης της Ελλάδος δεν αποκλείουν ακόμα και μηδενική ανάπτυξη για το 2009.

--- Ρίξτε τα λεφτά στην αγορά

Οι απογοητευτικές προβλέψεις οδηγούν σε ένταση των πιέσεων από την πλευρά της κεντρικής τράπεζας και της κυβέρνησης προς τα πιστωτικά ιδρύματα να ρίξουν χρήμα στην αγορά, με την ΤτΕ βεβαίως να διαφοροποιείται αισθητά, δείχνοντας και την ανάγκη υγιών χρηματοδοτήσεων.

Το ζητούμενο για την κεντρική τράπεζα δεν είναι απλώς να βγαίνουν δάνεια, αλλά να δίνονται δάνεια σε υγιείς επιχειρήσεις και νοικοκυριά που έχουν τη δυνατότητα να αποπληρώσουν τις οφειλές τους, ώστε να μη διαταραχτεί η ισορροπία του τραπεζικού συστήματος, ενώ αναγνωρίζει ότι για την κάμψη της πιστωτικής επέκτασης η ευθύνη δεν βαρύνει αποκλειστικά τις τράπεζες.

Περισσότερο «φιλολαϊκή», η κυβέρνηση διαμηνύει διά του υπουργού Οικονομίας και Οικονομικών πως «στόχος είναι να διασφαλιστεί ότι όλη η ρευστότητα που δημιουργείται (από το πακέτο των 28 δισ. ευρώ) θα κατευθυνθεί για τη χρηματοδότηση με χαμηλό κόστος των επιχειρήσεων και των νοικοκυριών, προς όφελος τελικά της οικονομίας και όλων των πολιτών.

Και αυτό ισχύει ιδιαίτερα για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις και τα στεγαστικά δάνεια, όπου πρέπει να κατευθυνθεί το προϊόν της ρευστοποίησης τίτλων του ελληνικού δημοσίου ύψους έως 8 δισ. ευρώ, με βάση το σχετικό σκέλος του σχεδίου».

Τα κυβερνητικά αιτήματα συγκεντρώνουν περιορισμένες πιθανότητες ικανοποίησης. Κι αυτό γιατί η ζήτηση για δάνεια έχει πέσει ήδη στα τάρταρα και οι τράπεζες, από την άλλη, είναι ιδιαίτερα προσεκτικές. Έχουν κλείσει τις στρόφιγγες της χρηματοδότησης, αξιολογώντας με μεγαλύτερη αυστηρότητα τις αιτήσεις δανείων και από την άλλη διαπιστώνουν μέρα με τη μέρα ολοένα και πιο έντονα την επιφυλακτικότητα των δανειοληπτών στην ανάληψη νέων κινδύνων.

«Δεν υπάρχει ζήτηση για δάνεια», αναγνωρίζουν πηγές της Τραπέζης της Ελλάδος, που επισημαίνουν παράλληλα και την επιφυλακτικότητα των πιστωτικών ιδρυμάτων στην άντληση κεφαλαίων από το πακέτο των 28 δισ. ευρώ.

--- Μόλις το ένα τρίτο

Στοιχεία του υπουργείου Οικονομίας και της Τραπέζης της Ελλάδος δείχνουν ότι οι τράπεζες έχουν αντλήσει 9,218 δισ. ευρώ ή 32,92% του πακέτου των 28 δισ. ευρώ και δεν φαίνεται να... βιάζονται για την απορρόφηση του υπόλοιπου πακέτου. Ειδικότερα, μέχρι σήμερα τα πιστωτικά ιδρύματα έχουν αντλήσει ή βρίσκονται σε φάση απορρόφησης:

* 3,778 δισ. ευρώ από το σκέλος της κεφαλαιακής ενίσχυσης με έκδοση προνομιούχων από το σύνολο των 5 δισ. που προβλέπει το πακέτο. Το μέτρο κρίνεται ακριβό από τους τραπεζίτες, καθώς οι ενισχύσεις παρέχονται έναντι ετήσιας προμήθειας 10%.

* 1 δισ. ευρώ από τα 15 δισ. ευρώ των εγγυήσεων. Είναι το μέτρο που θεωρείται το λιγότερο ενδεδειγμένο από πλευράς τραπεζών, καθώς πέραν των προμηθειών (ξεκινούν από 0,25% και κλιμακώνονται ανάλογα με τα collaterals) οι τράπεζες επωμίζονται και το αυξημένο κόστος δανεισμού του Δημοσίου (αφού δανείζονται με την εγγύησή του).

* 4,439 δισ. ευρώ από το πακέτο των ομολόγων, συνολικού ύψους 8 δισ. ευρώ.

Με εξαίρεση τις ενισχύσεις μέσω έκδοσης προνομιούχων μετοχών, όπου τελικά το εναπομένον ποσό προβλέπεται να μείνει στα αζήτητα, στελέχη του υπουργείου Οικονομίας και της ΤτΕ εκτιμούν ότι τα πιστωτικά ιδρύματα σταδιακά θα κάνουν χρήση του πακέτου. Τραπεζίτες, πάντως, φέρονται ιδιαίτερα επιφυλακτικοί κυρίως ως προς το σκέλος των εγγυήσεων, ιδίως αν επιβεβαιωθούν οι προσδοκίες για σταδιακή περαιτέρω εξομάλυνση των συνθηκών στη διατραπεζική αγορά.

* Ο πίνακας όπου αναφέρει τι πήραν οι τράπεζες από το πακέτο των 28 δισ. ευρώ, δημοσιεύεται στη δεξιά στήλη: "Συνοδευτικό Υλικό".

*** Αναδημοσίευση από το 573 φύλλο της εβδομαδιαίας εφημερίδας ΜΕΤΟΧΟΣ & ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ, 13-17 Μαρτίου 2009.