Περικοπή επενδύσεων στη ΝΑ. Ευρώπη ή και σχέδια άμεσης αναδιάρθρωσης προβλέπουν τα πρώτα πλάνα αντιμετώπισης της κρίσης που έχουν εκπονήσει οι εγχώριες επιχειρήσεις.

Ο κίνδυνος που δημιουργεί η όξυνση της κρίσης για τις οικονομίες της γειτονιάς, και κυρίως για αυτές που διακρίνονται από υψηλά ελλείμματα, τα οποία τα προηγούμενα χρόνια σχετίζονταν εν μέρει με τις υψηλές άμεσες εισροές ξένων κεφαλαίων, αναγκάζει τις ελληνικές επιχειρήσεις να αναδιπλώσουν προς το παρόν τα σχέδια επέκτασής τους.

Η πίεση σε νομίσματα, σε ομόλογα και σε μετοχές των χωρών Ουγγαρία, Ρουμανία, Ουκρανία και δευτερευόντως της Τουρκίας και των υπόλοιπων αγορών μπορεί να οφείλεται σε καθαρά τεχνικούς λόγους, σύμφωνα με οικονομολόγους, και να μειωθεί το επόμενο διάστημα, αποτυπώνει όμως τις διαρθρωτικές ανισορροπίες των οικονομιών τους.

Ο πραγματικός κίνδυνος γι' αυτές τις οικονομίες έγκειται, σύμφωνα με στελέχη των ελληνικών επιχειρήσεων, στο κατά πόσον θα υποχωρήσουν οι ρυθμοί ανάπτυξης λόγω της μείωσης των άμεσων ξένων επενδύσεων και των χορηγήσεων δανείων από πλευράς τραπεζών.

Ήδη, οι εγχώριοι τραπεζικοί όμιλοι έστειλαν το μήνυμα από το καλοκαίρι. Οι χορηγήσεις νέων δανείων στις χώρες της ΝΑ. Ευρώπης μειώνονται, ενώ αντίθετα αυξάνονται οι νέες καταθέσεις.

Η στρατηγική των ελληνικών τραπεζών για τα επόμενα χρόνια συνίσταται στην αύξηση των χορηγήσεων στην περιοχή με ρυθμό αντίστοιχο αυτού με τον οποίο αυξάνονται οι καταθέσεις.

Η μείωση των χορηγήσεων εκτιμάται ότι θα πλήξει επενδύσεις και κατανάλωση. Για τον λόγο αυτό, οι περισσότερες ελληνικές επιχειρήσεις περικόπτουν ή παγώνουν προς το παρόν τα επενδυτικά τους σχέδια για τη ΝΑ. Ευρώπη και στρέφονται σε ενέργειες ενίσχυσης της παρουσίας τους σε ώριμες αγορές, όπως η ελληνική και δευτερευόντως η κυπριακή.

Για τους ελάχιστους πολυεθνικούς ομίλους που διαθέτει η χώρα μας, όπως Τιτάν, Coca Cola, S&B, Frigoglass, διακρίνεται τάση ενίσχυσης της παρουσίας τους στις ανεπτυγμένες αγορές.

Το πρώτο κύμα αναδίπλωσης των ελληνικών επενδύσεων έχει ήδη επέλθει. Η Global Finance, το μεγαλύτερο σε υπό διαχείριση κεφάλαια venture capital της περιοχής, πάγωσε τη δημιουργία νέου fund real estate για τη ΝΑ. Ευρώπη.

Οι εφοπλιστές, οι οποίοι αγόραζαν ακίνητα πυρετωδώς την προηγούμενη τριετία, αρχικά στο Βουκουρέστι και στη Σόφια και εν συνεχεία στο Βελιγράδι, έχουν εξαφανιστεί, ενώ εδώ και μερικούς μήνες έχουν παγώσει, λόγω και της προ μηνών πολιτικής αβεβαιότητας, και τα σχέδια επέκτασης ελληνικών επιχειρήσεων στην Τουρκία.

Τι ακολουθεί: Περικοπή ή πάγωμα των επενδύσεων από τράπεζες, εταιρίες λιανεμπορίου και από κατασκευαστικούς ομίλους. Παραγωγικές αναδιαρθρώσεις που φθάνουν έως και τη μείωση του βαθμού απασχόλησης εργοστασίων από τις εγχώριες βιομηχανίες.

---Παραγωγικές αναδιαρθρώσεις και πάγωμα νέων επενδύσεων από βιομηχανίες

Ειδικότερα, πρόγραμμα ενίσχυσης της αποδοτικότητας των υφιστάμενων μονάδων της προωθεί η Frigoglass προκειμένου να αντισταθμίσει τις επιπτώσεις από τη μείωση των παραγγελιών βραχυπρόθεσμα αλλά και να προστατευτεί από ενδεχόμενη επιβράδυνση της ζήτησης λόγω βαθιάς ύφεσης.

Στο πλαίσιο αυτό θα κλείσει το εργοστάσιό της στη Νορβηγία και θα προχωρήσει σε ριζική αναδιοργάνωση του εργοστασίου στην Πολωνία. Η εταιρία πάγωσε και τις διαδικασίες εξαγοράς αμερικανικής εταιρίας του κλάδου, παρότι οι διαπραγματεύσεις, όπως αναφέρουν κύκλοι της, βρισκόταν σε προχωρημένο στάδιο.

Τα πλάνα εξαγορών της έχει παγώσει εδώ και μερικούς μήνες η S&B, ενώ σημαντική καθυστέρηση παρατηρείται και στην υπογραφή της συμφωνίας με τη σαουδαραβική Western Way for Industrial Development Co.για την προμήθεια 1,1 εκατ. τόνων ελληνικού βωξίτη ετησίως σε μονάδα παραγωγής αλούμινας, που θα ανεγερθεί στην οκονομική ζνη JAZAN, νοτίως της πόλης Jeddah της Σαουδικής Αραβίας στην Ερυθρά Θάλασσα.

Πλάνο νέας μεταφοράς γραμμών με ανοιχό το ενδεχόμενο και παροδικής μείωσης του βαθμού απασχόλησης κάποιων μονάδων του έχει εκπονήσει ο όμιλος Μ. Ι. Μαΐλης για να αντιμετωπίσει μια ενδεχόμενη σοβαρή μείωση της ζήτησης. Η πρώτη γραμμή άμυνας της Μ. Ι. Μαΐλης έχει να κάνει με την αύξηση της παραγωγής πλαστικής ταινίας περίδεσης από αυτόματες μηχανές, κίνηση που μειώνει τα κόστη.

Η Σιδενόρ, παρά τις διαδοχικές αναγγελίες για μείωσης του βαθμού απασχόλησης από τους μεγάλους διεθνώς χαλυβουργικούς ομίλους, δεν προτίθεται να προβεί σε αντίστοιχη κίνηση, καθώς στην Ελλάδα τα δημόσια έργα αντισταθμίζουν τη μείωση της ζήτησης από την οικοδομή, ενώ στα Βαλκάνια η ζήτηση παραμένει ακόμη ισχυρή.

Θεωρείται δεδομένο πάντως ότι τόσο η Σιδενόρ όσο και οι άλλες εταιρίες του ομίλου θα επιβραδύνουν τα σχέδια για νέες επενδύσεις στα Βαλκάνια. Ο σχεδιασμός τους για επενδύσεις σε Μ. Ανατολή και Β. Αφρική ( Χαλκόρ - Τουρκία, ΕΤΕΜ - Λιβύη) υλοποιείται κανονικά.

Νέες επενδύσεις δεν προβλέπονται ούτε από την Τιτάν. Ο όμιλος υλοποιεί επενδύσεις αθροιστικού ύψους 330 εκατ. ευρώ στην Αλβανία και στην Αίγυπτο, έχοντας ήδη καταβάλει 108 εκατ. ευρώ.

Στην Αλβανία το κόστος ανέγερσης νέου εργοστασίου παραγωγής τσιμέντου υπολογίζεται στα 170 εκατ. ευρώ και εξ αυτών τα 48 εκατ. ευρώ έχου καταβληθεί μέχρι την 30ή/9/2008. Στην Αίγυπτο υλοποιείται επένδυση για την κατασκευή στο εργοστάσιο στο Beni Suef δεύτερης γραμμής παραγωγής, ετήσιας δυναμικότητας 1,5 εκατ. τόνων, κόστους 160 εκατ. ευρώ.

Εξ αυτών τα 60 εκατ. ευρώ έχουν ήδη καταβληθεί. Η κατανομή δικαιωμάτων εκπομπής διοξειδίου του άνθρακα στην Ελλάδα για την πενταετία 2008 - 2012 είναι ικανοποιητική σύμφωνα με τη διοίκηση της Τιτάν και επιτρέπει, σε συνδυασμό με τη λήψη κατάλληλων τεχνικών μέτρων, να μην υπάρξει ουσιώδης περιορισμός της παραγωγής του ομίλου στην Ελλάδα.

---Κράτει στη ΝΑ. Ευρώπη από λιανεμπόριο

Ο όμιλος Σαράντη παγώνει τη στρατηγική επέκτασης μέσω εξαγορών εκτιμώντας ότι στην επόμενη φάση θα υπάρξουν εταιρίες προς πώληση στη ΝΑ. Ευρώπη σε σημαντικά χαμηλότερες αποτιμήσεις.

Ο όμιλος Elmec Sport με σημαντική παρουσία στην αγορά ένδυσης της Ρουμανίας, της Βουλγαρίας και προσφάτως της Μολδαβίας, εκτιμά ότι οι ρυθμοί ανάπτυξης των τοπικών θυγατρικών του θα παραμείνουν υψηλοί και στο β΄ εξάμηνο του 2008.

Ωστόσο, οι μελλοντικές εκτιμήσεις του κάνουν λόγο για επιβράδυνση των ρυθμών ανάπτυξης στις συγκεκριμένες αγορές λόγω της οικονομικής συγκυρίας αλλά και της όξυνσης του ανταγωνισμού στις παραπάνω χώρες από παράλληλες εισαγωγές προϊόντων. Αναφορικά με τα επενδυτικά σχέδια δημιουργίας δύο πολυκαταστημάτων στη Ρουμανία, η Elmec παρακολουθεί τις εξελίξεις στην τοπική αγορά, πριν προχωρήσει σε επενδύσεις κεφαλαίων, υπό τον φόβο της χαμηλής αποδοτικότητας.

Η διοίκηση της F.G. Europe ματαίωσε την εξαγορά εταιρίας ηλεκτρικών στη Ρουμανία ενώ προς το παρόν δεν έχουν προχωρήσει και τα σχέδια επέκτασης στην Τουρκία. Παρά την καλή λειτουργική πορεία των θυγατρικών της σε Ουγγαρία και Ρουμανία και την αισιοδοξία ότι φέτος θα επιτύχουν τους στόχους ανάπτυξης των μεγεθών τους, η διοίκηση της Yalco παραμένει επιφυλακτική σε νέα ανοίγματα, παγώνοντας το ενδεχόμενο δημιουργίας θυγατρικής στη Βουλγαρία.

Στον αντίποδα Sprider και Jumbo υλοποιούν κανονικά τα επενδυτικά τους προγράμματα. Την υπερκάλυψη της διαφαινόμενης καταναλωτικής κρίσης εκτιμά ότι θα επιτύχει ο όμιλος Sprider τόσο στη χρήση του 2008 όσο και στην επικείμενη του 2009. Ο όμιλος, παρά τη συγκράτηση πωλήσεων στα ίδια καταστήματα του δικτύου του, διατυπώνει θετικές εκτιμήσεις για το β΄ εξάμηνο του 2008, όπου σύμφωνα με πληροφορίες έχει αντισταθμίσει σε επίπεδο συνολικού δικτύου πια, τις όποιες απώλειες των αρχών του έτους.

Σημειώνεται δε ότι η εταιρία θα συνεχίσει τη δυναμική ανάπτυξη δικτύου στην Ελλάδα και στο εξωτερικό τόσο το 2008 όσο και το 2009. Ήδη φέτος έχει υπερβεί τον στόχο ανάπτυξης δικτύου και έχει δημιουργήσει 28 νέα καταστήματα, ενώ έως το τέλος του έτους θα εγκαινιαστούν ακόμη 2. Για το 2009 έχει θέσει ως στόχο την προσθήκη ακόμη 20 νέων καταστημάτων, εκ των οποίων 15 στην Ελλάδα, 3 στη Ρουμανία και 2 στη Βουλγαρία.

H διοίκηση της Jumbo δεν διακρίνει σημάδια επιβράδυνσης της ζήτησης στην αγορά της Βουλγαρίας, η οποία αποτελεί και τη μοναδική αναδυόμενη αγορά όπου δραστηριοποιείται. Μεγάλο μέρος, μάλιστα, των φετινών επενδύσεων της Jumbo, συνολικού ύψους 60 εκατ. ευρώ, έχει ήδη διοχετευθεί στην αγορά της Βουλγαρίας, καθώς η εταιρία θεωρεί ότι οι αναδυόμενες αγορές θα έχουν λιγότερο αντίκτυπο από την οικονομική κρίση σε σχέση με τις ανεπτυγμένες.

Ο όμιλος δεν προτίθεται, πάντως, να διευρύνει την παρουσία του σύντομα και στην αγορά της Ρουμανίας, όπου έχει ήδη αγοράσει γη, περιμένοντας ικανοποιητικά δείγματα από την αγορά της Βουλγαρίας.