«Πόλεμος» ΗΠΑ - Κίνας για το... σκόρδο με θύμα και την Ελλάδα

Αν μαγειρεύετε και χρησιμοποιείτε σκόρδο, φρέσκο, σε σκόνη, κατεψυγμένο ή αποξηραμένο, το πιο πιθανό είναι αυτό να προέρχεται από την Κίνα, την Ισπανία ή την Αργεντινή.

Η Κίνα είναι σήμερα ο μεγαλύτερος παραγωγός σκόρδου στον κόσμο, με ετήσια παραγωγή πάνω από 23,3 εκατομμύρια τόνους -σ.σ. η παγκόσμια παραγωγή προσεγγίζει τα 28 εκατ. τόνους. Στη δεύτερη θέση βρίσκεται η Ινδία, με ετήσια παραγωγή κοντά στα 3 εκατομμύρια τόνους. Ακολουθούν με 466.389 τόνους το Μπαγκλαντές, ενώ στην έκτη θέση βρίσκεται η Ισπανία με 271.000 τόνους. Στην Ευρωπαϊκή Ένωση παράγονται περίπου 400.000 τόνοι σκόρδου ετησίως, που αποτελούν σταγόνα στον ωκεανό των 28 εκατ. τόνων της ετήσιας παγκόσμιας παραγωγής (στοιχεία FAO).

Η Ελλάδα βρίσκεται πολύ χαμηλά στην παγκόσμια κατάταξη, η παραγωγή βαίνει μειούμενη και η χώρα παραμένει ελλειμματική και σε αυτό το προϊόν, καλύπτοντας τις ανάγκες της μέσω εισαγωγών κυρίως από την Κίνα. Οπότε αν «βήξει» η Κίνα, επηρεαστεί από την κλιματική κρίση η παραγωγή στην Αργεντινή και στην Ινδία ή ξαναφουντώσει ο εμπορικός πόλεμος Αμερικής - Κίνας για το σκόρδο -κάτι που συμβαίνει στις μέρες μας-, οι τιμές αυξάνονται.

Ήδη από τον περασμένο Απρίλιο, οι τιμές του σκόρδου στην Κίνα αυξήθηκαν, με αποτέλεσμα τον Οκτώβριο, σύμφωνα με τα στοιχεία του Υπουργείου Γεωργίας και Αγροτικών Υποθέσεων, η μέση τιμή χονδρικής να έχει καταγράψει άνοδο 55,7% σε ετήσια βάση. Ανοδικές τάσεις καταγράφονται και στην Ινδία. Οι τιμές έχουν διπλασιαστεί τις τελευταίες εβδομάδες καθώς τα αποθέματα βρίσκονται στα χαμηλότερα επίπεδα και σύμφωνα με εμπόρους της APMC, που επικαλούνται οι Times of India, η κατάσταση είναι απίθανο να βελτιωθεί στο εγγύς μέλλον.

Στην Ελλάδα, οι τιμές χονδρικής για τα σκόρδα ανά τεμάχιο αυτή την εβδομάδα είναι αυξημένες κατά 33,3% σε σχέση με το αντίστοιχο διάστημα ένα χρόνο πριν και κατά 20% τα εισαγόμενα που πωλούνται με το κιλό (τα στοιχεία έχουν αντληθεί από τον ΟΚΑΑ και αφορούν την 20ή Δεκεμβρίου).

Σήμερα παραγωγοί σκόρδου υπάρχουν στον Πλατύκαμπο στη Λάρισα, στη Χαλκίδα, στην Τρίπολη και στη Νέα Βύσσα του Νομού Έβρου. Εκεί, στο βορειο-ανατολικότερο άκρο της χώρας, βρίσκεται ο Αγροτικός Συνεταιρισμός Παραγωγής - Μεταποίησης - Εμπορίας Σκόρδου Βύσσας, ο πρώτος συνεταιρισμός σκόρδου στην Ελλάδα, που ιδρύθηκε το 2009. Σκοπός του είναι η παραγωγή, μεταποίηση-τυποποίηση και εμπορία μιας τοπικής ποικιλίας σκόρδου που χρονολογείται από το 1923, την οποία ο Συνεταιρισμός επιχείρησε να την κατοχυρώσει ως Προϊόν Γεωγραφικής Ένδειξης (ΠΓΕ). Δυστυχώς, μέχρι στιγμής, ο φάκελος που έχει κατατεθεί στο υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης δεν έχει προχωρήσει.

Όμως αυτό ίσως να είναι το μικρότερο, σίγουρα όχι αμελητέο, πρόβλημα που αντιμετωπίζουν οι παραγωγοί σκόρδου της περιοχής. Ο υπερτριπλασιασμός του κόστους παραγωγής ανά στρέμμα την τελευταία 5ετία-6ετία -από τα 400-500 ευρώ το κόστος έχει φθάσει σήμερα στα 1.300-1.400 ευρώ-, η μείωση των καλλιεργούμενων εκτάσεων και η πτώση της παραγωγής στο μισό τα τελευταία χρόνια σε συνδυασμό με το γεγονός ότι η παραγωγή σκόρδου είναι μια χρονοβόρα και επίπονη διαδικασία, έχει κάνει αρκετούς παραγωγούς να στραφούν σε άλλες καλλιέργειες όπως το βαμβάκι, το σιτάρι, το καλαμπόκι, τον αρακά και τον ηλιόσπορο.

Αν και οι τιμές εφέτος είναι ικανοποιητικές, ο αντιπρόεδρος του Συνεταιρισμού Γιάννης Μαργαριτίδης δεν κρύβει τον προβληματισμό του για την εξέλιξη της παραγωγής του προϊόντος, που επηρεάζεται από τις καιρικές συνθήκες και την εγκατάλειψη. «Είναι πάρα πολύ λίγα τα στρέμματα που καλλιεργούνται στην Ελλάδα. Ζήτημα να είναι 10.000. Μας έχουν σακατέψει οι εισαγωγές από την Κίνα, την Ισπανία και την Αργεντινή», λέει ο κ. Γιάννης Μαργαριτίδης. Οι εισαγωγές σκόρδου στην Ελλάδα αλλά και στην Ευρωπαϊκή Ένωση η οποία είναι ελλειμματική -σ.σ. εισάγει σκόρδο κυρίως από την Κίνα και την Αργεντινή- υπόκεινται σε άδειες εισαγωγής και πιστοποιητικά προέλευσης.

Στη Νέα Βύσσα, όπου πριν από κάποια χρόνια αριθμούσε 7.000 κατοίκους και σήμερα 1.000, οι καλλιεργούμενες εκτάσεις έχουν μειωθεί από τα 3.500 στρέμματα στα 1.500 στρέμματα και η παραγωγή εφέτος υποχώρησε στους 100 τόνους, από 200 που ήταν η μέση παραγωγή τα τελευταία χρόνια και 450 τόνους που είχε φθάσει στα μέσα της περασμένης δεκαετίας. «Η κατάσταση είναι δύσκολη και ο κόσμος τα παρατάει. Ο πληθυσμός γερνάει, οι νέοι είναι λιγοστοί και δεν μπορούμε φθάσουμε τα παλαιότερα επίπεδα παραγωγής των 3.000-3.500 στρεμμάτων», λέει.

Για τον κ. Γιάννη Μαργαριτίδη, που την ημέρα που μιλήσαμε στο τηλέφωνο είχε πάει να δει τα σκόρδα που είχε σπείρει το πρώτο 20ήμερο του Οκτωβρίου, τα οποία αυτές τις ημέρες πέταξαν τέσσερα φύλλα, η δουλειά του καλλιεργητή σκόρδου είναι πολύ δύσκολη και χρονοβόρα. «Σπέρνουμε το πρώτο 20ήμερο του Οκτωβρίου και συγκομίζουμε τις πρώτες ημέρες του Ιουνίου και όλα αυτά γίνονται χειρωνακτικά. Μετά τα σκόρδα τα πηγαίνουμε στο αλώνι για 1-1,5 μήνα για να στεγνώσουν, τους κόβουμε τα μουστάκια, τις ρίζες και τον βλαστό για να είναι έτοιμα, τα ξεραίνουμε και κάνουμε τη διαλογή. Η διαδικασία δεν είναι απλή», λέει. Και όπως σημειώνει με μια δώσει χιούμορ, οι παραγωγοί έχουν γίνει μετεωρολόγοι αφού παρακολουθούν τον καιρό και "golden boys" αφού παρακολουθούν τη χρηματιστηριακή εξέλιξη των τιμών των αγροτικών προϊόντων.

Σε μια άλλη περιοχή του πλανήτη, στην Ουάσιγκτον, 8.000 χιλιόμετρα μακριά από το χωριό Νέα Βύσσα του Έβρου, το πρόβλημα με την παραγωγή και τις τιμές του σκόρδου έχει βρεθεί ψηλά στην ατζέντα τις τελευταίες εβδομάδες.

Ο Ρεπουμπλικάνος γερουσιαστής Ρικ Σκοτ σε επιστολή του προς τον υπουργό Εμπορίου ζητά να διεξαχθεί κυβερνητική έρευνα για τον αντίκτυπο στην εθνική ασφάλεια από την εισαγωγή σκόρδου από την Κίνα. Οι ΗΠΑ, που έχουν επιβάλει από τα μέσα της δεκαετίες του ’90 βαρείς δασμούς ή φόρους στις κινεζικές εισαγωγές σκόρδου, σε μια προσπάθεια να βοηθήσουν τους παραγωγούς των ΗΠΑ να μην τεθούν εκτός αγοράς -το 2019, επί Κυβέρνησης Τραμπ, οι δασμοί και οι φόροι αυτού αυξήθηκαν-, έχουν κατηγορήσει την Κίνα ότι «ρίχνει» σκόρδο στην αγορά σε τιμές χαμηλότερες του κόστους.

Αν και η πραγματικότητα είναι ότι σχεδόν τα πάντα από την Κίνα θεωρούνται «απειλή για την εθνική ασφάλεια» στις ΗΠΑ και κάποιος θα μπορούσε να πει ότι οι πρόσφατες «κορώνες» είναι επικοινωνιακές, δεν παύει το θέμα να βρίσκεται ψηλά στην ατζέντα. Κάτι που δεν συμβαίνει στην Ελλάδα, η οποία έχει εγκαταλείψει ένα ακόμη αγροτικό προϊόν στην τύχη του.