Στη μέγγενη οι αποταμιεύσεις των νοικοκυριών

Μετά από ένα εξαιρετικό 2021, σημεία κόπωσης παρατηρούνται φέτος στην τάση των ελληνικών νοικοκυριών να δημιουργούν φρέσκο χρήμα, το οποίο στη συνέχεια το τοποθετούν σε επενδύσεις χρηματοοικονομικού χαρακτήρα και στην αγορά ακινήτων.

Από τη μια πλευρά, αποτελεί θετική εξέλιξη η συνέχιση δημιουργίας φρέσκου χρήματος σε μια περίοδο κατά την οποία οι έντονες πληθωριστικές πιέσεις και το ευρύτερο κλίμα οικονομικής αβεβαιότητας αδυνατίζουν τα πορτοφόλια πολλών συμπολιτών μας. Από την άλλη πλευρά, ωστόσο, το 2022, το νέο αυτό χρήμα τοποθετήθηκε σε γενικές γραμμές σε επενδύσεις που είτε δεν απέφεραν έσοδα (π.χ. καταθέσεις) είτε είδαν την αξία τους να υποχωρεί (π.χ. μετοχές, ομόλογα, αμοιβαία κεφάλαια), ενώ παράλληλα η πραγματική τους αξία ψαλιδίστηκε λόγω του πληθωρισμού.

Πάντως, θετική εξέλιξη στην παρούσα φάση αποτελεί το γεγονός ότι περίπου το 70% της περιουσίας των ελληνικών νοικοκυριών είναι τοποθετημένο σε ακίνητα, οι τιμές των οποίων εμφανίζουν φέτος μονοψήφιο ποσοστό ανόδου.

Ειδικότερα, με βάση τα στοιχεία της Τραπέζης της Ελλάδος, οι καταθέσεις των νοικοκυριών στις ελληνικές τράπεζες αυξήθηκαν κατά 2,93 δισ. ευρώ μέσα τους πρώτους οκτώ μήνες της χρονιάς, ενώ από το τέλος του προπανδημικού 2019 έως και την 31η Αυγούστου του 2021 η άνοδος των καταθέσεων των νοικοκυριών διαμορφώθηκε στα 21,3 δισ. ευρώ.

Πέραν αυτού, στο πρώτο φετινό εννεάμηνο οι καθαρές κεφαλαιακές εισροές στα αμοιβαία κεφάλαια διαμορφώθηκαν στα 237 εκατ. ευρώ, μέσα από ανακατατάξεις, καθώς από τη μια πλευρά παρατηρήθηκαν ρευστοποιήσεις σε Α/Κ Ομολογιακά (Εσωτερικού και Εξωτερικού) και σε Μετοχικά Ελλάδας, από την άλλη πλευρά ωστόσο μεγαλύτερα ποσά τοποθετήθηκαν σε Α/Κ Μικτά και Μετοχικά Εξωτερικού (κυρίως Funds of Funds).

Δεν έλειψαν επίσης μέσα στο 2022 -αν και κατά πολύ μικρότερες από τις αντίστοιχες του 2021, όταν είχε αντληθεί 1,624 δισ. ευρώ- και οι εκδόσεις εταιρικών ομολόγων, οι οποίες κατά ένα σημαντικό τμήμα τους καλύφθηκαν από Έλληνες ιδιώτες επενδυτές. Έτσι φέτος έχουν αντληθεί τουλάχιστον 300 εκατ. ευρώ από τις εταιρείες Premia Properties και τις ναυτιλιακές Safe Bulkers της οικογένειας Χατζηιωάννου και CPLP του Βαγγέλη Μαρινάκη.

Τέλος, αξιοσημείωτοι πόροι των νοικοκυριών κατευθύνθηκαν στα ασφαλιστικά προϊόντα του κλάδου ζωής, όπου μπορεί στο πρώτο φετινό οκτάμηνο η νέα παραγωγή να μειώθηκε κατά 4,9%, ωστόσο διαμορφώθηκε στο 1,28 δισ. ευρώ, εκ των οποίων τα 411 εκατ. αφορούσαν τοποθετήσεις σε προϊόντα συνδεδεμένα με επενδύσεις και τα 157 εκατ. σε συλλογικά συνταξιοδοτικά κεφάλαια.

Παράγοντας-κλειδί για την αύξηση των αποταμιεύσεων των ελληνικών νοικοκυριών αποτελεί φέτος η πορεία του ΑΕΠ, που αναμένεται να ξεπεράσει σε αποπληθωρισμένη βάση το +5% (κοντά στο +15% σε τρέχουσες τιμές).

Από την άλλη πλευρά ωστόσο, ζητούμενο για τα οικονομικά των νοικοκυριών ολόκληρου του κόσμου αποτελεί όχι μόνο η ονομαστική αξία της περιουσίας τους που μπορεί να ανεβαίνει, αλλά και η αγοραστική αξία αυτής, καθώς ο πληθωρισμός κυμαίνεται πλέον σε διψήφια επίπεδα.

Έτσι, κλίμα προβληματισμού επικρατεί και για το 2023, έτος κατά το οποίο ο πληθωρισμός προβλέπεται να εξακολουθήσει να κάνει αισθητή την παρουσία του (γύρω στο 5%) και τα τραπεζικά επιτόκια καταθέσεων θα διατηρηθούν σε πολύ χαμηλά επίπεδα ακόμη και για τις προθεσμιακές τοποθετήσεις (κάποια περιορισμένη αύξησή τους προβλέπεται να ξεκινήσει στο αμέσως προσεχές διάστημα).