«Λίπος» για τον δύσκολο χειμώνα μαζεύει το λιανεμπόριο

Συννεφιασμένο σκηνικό στην οικονομία προεξοφλεί η αγορά από το φθινόπωρο, μετά την τουριστική σεζόν και τις εκπτώσεις, που προσφέρουν το τρέχον δίμηνο την ευκαιρία στους καταναλωτές να βρουν αυτό που αναζητούν σε προσιτές τιμές, είτε στο φυσικό είτε στο ψηφιακό κατάστημα, συνεισφέροντας παράλληλα στην τόνωση της ρευστότητας των επιχειρήσεων.

Ο ανταγωνισμός στην αγορά είναι πιο έντονος και οι ταχύτητες πολλές, ανάλογα με τον βαθμό διείσδυσης στο omnichannel μοντέλο πωλήσεων, την πελατειακή βάση, το δίκτυο αναξιόπιστων προμηθευτών και τα logistics.

Ανεξάρτητα από τις ιδιομορφίες που εμφανίζει ο χάρτης του λιανεμπορίου, κοινός «πονοκέφαλος» για τις επιχειρήσεις είναι τα υψηλά λειτουργικά κόστη λόγω των αυξήσεων στις τιμές ενέργειας, πρώτων υλών, εμπορευμάτων, καυσίμων αλλά και εργασίας.

Ας σημειωθεί ότι συγκριτικά με ένα χρόνο πριν, πολύ λιγότερες επιχειρήσεις έχουν τη δυνατότητα να απορροφήσουν μέρος της επιβάρυνσης, με αποτέλεσμα να αναδύονται σενάρια για νέα κύματα ανατιμήσεων, ακόμη και ελλείψεις στα ράφια από το φθινόπωρο.

Ακόμη και μεγάλοι παίκτες της αγοράς εκφράζουν ανησυχία για τις εξελίξεις μετά το καλοκαίρι. Ενδεικτικά, ο Βασίλης Φουρλής, επικεφαλής του ομίλου Fourlis, με ισχυρή παρουσία στο λιανεμπόριο μέσω των δικτύων IKEA, Intersport και The Athlete's Foot, παρά την συγκρατημένη αισιοδοξία του και το γεγονός ότι έχει κλειδώσει χρηματοδότηση με ευνοϊκούς όρους, έχει μιλήσει για προκλήσεις με το out of stock στα είδη οικιακού εξοπλισμού ενώ παρακολουθεί στενά τις παραδόσεις στις παραγγελίες αθλητικών ειδών, για να συνεχίσει να διατηρεί ανταγωνιστικό πλεονέκτημα στην αγορά.

Έχει επίσης επισημάνει κινδύνους στο νέο περιβάλλον. Το επιτελείο του ομίλου εκτιμά ότι η εξεύρεση λύσης στο ενεργειακό πρόβλημα θα βελτίωνε την κατάσταση αλλά προς το παρόν καταγράφει μεν τα οφέλη του τουρισμού, προσμετρά δε και το γεγονός ότι εισερχόμαστε σε περίοδο υπερπληθωρισμού, που δεν έχουμε ζήσει τα τελευταία πολλά χρόνια, με δυνητικό κίνδυνο να ψαλιδιστεί η ανάπτυξη, να αυξηθεί το κόστος του χρήματος και εντέλει να πιεστεί περαιτέρω ο καταναλωτής.

Ο Ρόμπυ Μπουρλάς, CEO του Public Group, είπε σε πρόσφατη συνέντευξή του στο Euro2day.gr ότι δίνει έμφαση στον «παντός καιρού» στρατηγικό σχεδιασμό του ομίλου, προσφέροντας συνεχώς νέες επιλογές στους καταναλωτές -τόσο από άποψη γκάμας και υπηρεσιών όσο και από πλευράς τιμών-, σημειώνοντας ωστόσο ότι ο πληθωρισμός, λόγω των διεθνών εξελίξεων, πλήττει την ομαλή λειτουργία των επιχειρήσεων με πολλούς τρόπους, επηρεάζοντας το λιανεμπόριο.

Επίσης πρόσφατα ο Γιάννης Βασιλάκος, Αντιπρόεδρος και Διευθύνων Σύμβουλος της Κωτσόβολος - Dixons South East Europe, προέβλεψε μεν αύξηση της ιδιωτικής κατανάλωσης το 2022 σε ποσοστό περίπου 1,5-2%, αλλά κυρίως λόγω των αυξήσεων τιμών και λιγότερο λόγω πραγματικής αύξησης της ζήτησης.

Από την πλευρά του, ο Απόστολος Βακάκης, επικεφαλής του ομίλου Jumbo, εφιστά την προσοχή στην εισοδηματική αναστάτωση που προκαλούν η πληθωριστική έκρηξη και οι γεωπολιτικές συνθήκες, η ενεργειακή ανασφάλεια και το παράλογα ακριβό κόστος μεταφορών -παράμετροι που έχουν την τάση περαιτέρω αρρυθμίας, η οποία δοκιμάζει τα απόλυτα όρια του συστήματος της αγοράς.

Η αγωνία για το τι μέλλει γενέσθαι μετά το καλοκαίρι είναι μεγαλύτερη σε επίπεδο μικρομεσαίων και μικρών επιχειρήσεων, δεδομένου ότι οι 3 στις 10 είναι υπερχρεωμένες (σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα του ΙΜΕ ΓΣΕΒΕΕ).

Μετά την άρση των περιοριστικών μέτρων και με τη σταδιακή ανάκαμψη του τουρισμού επανέρχονται και αυτές σε ρυθμούς κανονικότητας, καλύπτοντας σταδιακά απώλειες από τις απανωτές κρίσεις των τελευταίων ετών. Υπάρχουν ωστόσο και ορισμένες που λόγω αντικειμένου δραστηριότητας ή τοποθεσίας δεν ευνοούνται, με αποτέλεσμα ο χειμώνας να ανάγεται σε κρίσιμο ορόσημο για την ανθεκτικότητά τους.

Η αγορά ποντάρει στον τουρισμό

Συνολικά πάντως η αγορά το τρέχον δίμηνο ποντάρει στις εκπτώσεις και στον τουρισμό. Όπως παρατηρούν παράγοντες της αγοράς, ακόμη και όσοι πάνε διακοπές με voucher του κοινωνικού τουρισμού ψωνίζουν τα απαραίτητα για την παραλία και τις εξόδους.

Ας σημειωθεί ότι στο α' τρίμηνο του 2022 οι επιδόσεις του εμπορικού κόσμου ήταν απογοητευτικές λόγω του ενεργειακού σοκ και του κύματος ανατιμήσεων σε πρώτες ύλες και ενοίκια. Ωστόσο τα προσωρινά στοιχεία για το β' τρίμηνο δείχνουν θετικό πρόσημο για την πλειονότητα των επιχειρήσεων, με πολλές από αυτές, κυρίως μεγάλες οργανωμένες αλυσίδες, να καταφέρνουν να καλύψουν μέρος των απωλειών των πρώτων μηνών του έτους.

Εκτιμούν ότι τον Ιούλιο θα ισοσκελίσουν τους προϋπολογισμούς τους ενώ πολλοί προσβλέπουν σε πλήρη ανάκαμψη, παρά τον προβληματισμό που υπάρχει. Ήδη, όπως σημειώνουν, ο τουρισμός έχει τονώσει την ψυχολογία της αγοράς, παρά το γεγονός ότι ευνοείται ως επί το πλείστον μια μερίδα της, καταστήματα εστίασης σε δημοφιλείς προορισμούς και επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται σε υπηρεσίες της εφοδιαστικής αλυσίδας των ξενοδοχείων, beach bars, ψαροταβέρνες κ.ά.

Μάλιστα παρά τις υψηλές τιμές σε ακτοπλοϊκά εισιτήρια, διαμονή σε ξενοδοχεία, αλλά και στις υπηρεσίες των πλαζ, που προσφέρονται σε τιμές που φτάνουν σε τριψήφια νούμερα για ένα σετ ξαπλώστρες ακόμη και σε παραλίες της Αττικής, η ζήτηση είναι υπερβάλλουσα σε πολλές περιοχές και οι επαγγελματίες δηλώνουν ικανοποιημένοι.

Οι προσδοκίες από τις εκπτώσεις

Οι εκπτώσεις συνεισφέρουν επίσης στην τόνωση της ρευστότητας στην αγορά, αναγκαία προϋπόθεση για να δημιουργηθούν κρατικά έσοδα.

Σύμφωνα με τον Σταύρο Καφούνη, πρόεδρο του Εμπορικού Συλλόγου Αθηνών (ΕΣΑ), σε μια συγκυρία που το εισόδημα των καταναλωτών είναι περιορισμένο, αυτή η εκπτωτική σεζόν είναι πιο αναγκαία από ποτέ και οι προσδοκίες είναι μεγάλες, τόσο για τους καταναλωτές που περιμένουν να καλύψουν με λιγότερα χρήματα τις ανάγκες τους, όσο και τις επιχειρήσεις που περιμένουν να δουν μεγαλύτερες εισπράξεις ενώ πρόκειται και για μια ευκαιρία για την οικονομία.

Στο ίδιο μήκος κύματος κινούνται οι εκτιμήσεις των εκπροσώπων και άλλων εμπορικών συλλόγων της χώρας. Ενδεικτικά, ο Θοδωρής Καπράλος, πρόεδρος του Εμπορικού Συλλόγου Πειραιά (ΕΣΠ), προσκαλεί τους καταναλωτές στην αγορά του Πειραιά, όπου τα καταστήματα συμμετέχουν στη μεγάλη προσπάθεια συγκράτησης των τιμών, ώστε το μεγαλύτερο μέρος των ανατιμήσεων να μην περάσει στο ράφι.

Σημειώνεται ότι σύμφωνα με τα πρόσφατα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ. για τον πληθωρισμό του Ιουνίου, καταγράφεται επιβάρυνση 4,6% του δείκτη συγκριτικά με τον Ιούνιο του 2021, αποδιδόμενη στην αύξηση των τιμών στα είδη ένδυσης και υπόδησης, όταν οι αντίστοιχες αυξήσεις π.χ. των δεικτών για τη στέγαση και τις μεταφορές είναι 31,5% και 25% αντίστοιχα.

Σύμφωνα με τον πρόεδρο του Ε.Β.Ε.Π και του Π.Ε.Σ. Αττικής Βασίλη Κορκίδη, ο διπλός στόχος του λιανικού εμπορίου για το φετινό καλοκαίρι θα επιτευχθεί, αφενός, εάν ο τζίρος του διμήνου Ιουλίου-Αυγούστου κινηθεί πάνω από τον πήχη των 6 δισ. ευρώ και αφετέρου, εάν η περίοδος των εκπτώσεων καταφέρει να περιορίσει τον εθνικό πληθωρισμό τουλάχιστον κατά 1%.