Casus belli για την αγορά το πλαφόν στη χονδρεμπορική

Διευρύνονται οι κατηγορίες των εκπτώσεων που θα εκπέσουν από τα φορολογητέα υψηλά κέρδη των ηλεκτροπαραγωγών, ύστερα από τις αλλαγές που έγιναν στη σχετική τροπολογία, λίγο πριν από τη χθεσινή ψήφιση του κλιματικού νόμου.

Την ίδια στιγμή, οι ηλεκτροπαραγωγοί φαίνεται να αναδεικνύουν σε casus belli τη σχεδιαζόμενη επιβολή πλαφόν στη χονδρεμπορική αγορά, συνδέοντάς την άμεσα όχι μόνο με ενδεχόμενη συρρίκνωση της λιανικής αγοράς, αλλά και με την επενδυτική εμπιστοσύνη.

Στην τροπολογία του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας για την έκτακτη εισφορά στα κέρδη των παραγωγών ηλεκτρικής ενέργειας ως απευθείας εκπτώσεις θεωρούνται πλέον οι εκπτώσεις σε όλα τα κυμαινόμενα τιμολόγια, συμπεριλαμβανομένων και των ειδικών, καθώς και οι εκπτώσεις συνέπειας που δίνονται για την έγκαιρη εξόφληση των λογαριασμών. Οι εκπτώσεις αυτές θα αφαιρεθούν από τη φορολογητέα ύλη που θα κατακυρωθεί για κάθε παραγωγό.

Η αρχική τροπολογία περιόριζε τις απευθείας εκπτώσεις μόνο στα κυμαινόμενα τιμολόγια, χωρίς να περιλαμβάνει τα ειδικά, ενώ δεν υπήρχε πρόβλεψη για τις εκπτώσεις συνέπειας. Πιο συγκεκριμένα, στο σχετικό εδάφιο αναφερόταν: «Λαμβάνονται υπόψη μόνο οι εκπτώσεις που χορηγούνται επί της κατανάλωσης ενέργειας τιμολογίων προμήθειας, που αναπροσαρμόζονται με βάση τη διακύμανση των τιμών στις αγορές ηλεκτρικής ενέργειας».

Στη διορθωμένη τροπολογία απαλείφεται η λέξη «μόνο», συνεπώς, δίνεται η δυνατότητα ερμηνείας των κυμαινόμενων τιμολογίων που θα υπολογιστούν από τις εταιρείες. Για τα ειδικά τιμολόγια μίλησε ο υπουργός Κώστας Σκρέκας, που ανακοίνωσε τις αλλαγές αυτές χθες το απόγευμα στη Βουλή, λέγοντας «όπως τα αγροτικά και άλλα», χωρίς να διευκρινίζεται ποια είναι τα άλλα. Αναμένεται, ωστόσο, να προσδιοριστούν σε Κοινή Υπουργική Απόφαση ΥΠΕΝ και Οικονομικών, όπως αναφέρεται στην τροπολογία.

Σφοδρή αντίδραση παραγωγών

Ο Ντίνος Μπενρουμπή, επικεφαλής του Τομέα Ηλεκτρισμού και Φυσικού Αερίου της Mytilineos και πρόεδρος του Ελληνικού Συνδέσμου Ανεξάρτητων Εταιρειών Ηλεκτρικής Ενέργειας (ΕΣΑΗ), από το βήμα του συνεδρίου Athens Energy Dialogues, μίλησε για αδιαφάνεια στον τρόπο υπολογισμού των κερδών. Υπογράμμισε τον κίνδυνο που συνεπάγεται η αλλαγή των κανόνων στην αγορά από την 1η Ιουλίου, γιατί θα μειωθεί η επενδυτική εμπιστοσύνη, όπως είπε, ειδικά για νέες επενδύσεις σε ΑΠΕ.

Στο ίδιο μήκος κύματος, ο πρόεδρος της Elpedison Αντρέα Τέστι εξέφρασε την άποψη ότι δεν ευθύνεται το μοντέλο της αγοράς για τις υψηλές τιμές της ενέργειας, επικαλούμενος τη θέση του πανευρωπαϊκού ρυθμιστή ενέργειας ACER, που σε διάφορους τόνους έχει διακηρύξει «κάτω τα χέρια από την αγορά».

Ειδικότερα, ο κ. Μπενρουμπή υποστήριξε ότι στην Ελλάδα «έχει πολιτικοποιηθεί ένα καθαρά εξωγενές οικονομικό θέμα, πολύ ευαίσθητο κοινωνικά, το οποίο, όμως, έχει ισχυρές τεχνικές πτυχές». Ο ίδιος προειδοποίησε ότι η αναδρομική φορολόγηση κερδών αντίκειται στις επιταγές της Ε.Ε., η οποία, μάλιστα, όπως είπε, δεν συμπεριλαμβάνει στα «ουρανοκατέβατα κέρδη» το φυσικό αέριο.

Ο κ. Μπενρουμπή ήταν επικριτικός και με τη ΡΑΕ. «Γίνονται υπολογισμοί χωρίς διαφάνεια, τους κάνει η ΡΑΕ, δεν έγινε καμία συνεννόηση με την αγορά», είπε και επικαλέστηκε τις επενδύσεις που έγιναν «για να έχει η Ελλάδα ρεύμα».

«Ψηφίζουμε μία αναδρομική φορολόγηση κερδών, αισχρών κερδών, κάτι που κάποιοι δεν έκαναν όπως έπρεπε. Δεν κοιτάμε ότι αυτοί οι κάποιοι, πώς επέζησαν πάνω από δέκα χρόνια με εκατοντάδες εκατομμύρια ζημίες; Τι έγινε με τα δισεκατομμύρια που επένδυσαν για να έχει η Ελλάδα ρεύμα; Κι ακόμη επενδύουν, δεν ξέρω για πόσο. Πού βρίσκουν τη ρευστότητα να δίνουν εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ για να φέρουν ένα φορτίο φυσικού αερίου; Πώς αντέχουν δεκάδες εκατομμύρια ευρώ καθυστερούμενες και ληξιπρόθεσμες οφειλές καταναλωτών;».

Ο κ. Μπενρουμπή τάχθηκε υπέρ της συνεισφοράς κοινωνικού μερίσματος από συγκυριακά, όπως τα χαρακτήρισε, υψηλά κέρδη. «Αλλά στο μέτρο που τους αναλογεί, με ίση μεταχείριση μεταξύ αυτών που θα φορολογηθούν και με αξιοπρεπή τρόπο, όχι με τρόπο ότι κάτι ψάχνουμε να βρούμε που δεν έγινε καλά».

Για το νέο μηχανισμό που σχεδιάζει η κυβέρνηση, με την επιβολή πλαφόν στη χονδρεμπορική αγορά, βάσει του οποίου θα αποζημιώνονται οι παραγωγοί, ο κ. Μπενρουμπή επισήμανε ότι «όταν αλλάζει η αγορά, δεν ξέρω ποιος θα “χτίσει” ΑΠΕ, χωρίς να γνωρίζει τι θα εισπράξει». Και κατέληξε: «Ναι, να βοηθηθεί ο καταναλωτής, ήδη το Ταμείο Ενεργειακής Μετάβασης παίρνει πολλά δισεκατομμύρια από την παρούσα αγορά. Το ιβηρικό παράδειγμα δεν μεταφέρεται στην Ελλάδα».

Ο κ. Τέστι, από την πλευρά του, υπεραμύνθηκε του υφιστάμενου μοντέλου της αγοράς, υιοθετώντας τη θέση του ACER, ότι «χωρίς τον τρέχοντα σχεδιασμό της αγοράς και την αντίστοιχη ανάπτυξη, οι τιμές του ηλεκτρικού ρεύματος θα ήταν ακόμη υψηλότερες». Για την ενεργειακή φτώχεια είπε ότι είναι ένα σύνθετο φαινόμενο, «το οποίο σχετίζεται πιο ισχυρά με τη διανομή της κοινωνικής δικαιοσύνης παρά με τις τιμές της ενέργειας ή του ηλεκτρισμού».

Τις δημόσιες αυτές απόψεις που εκφράστηκαν στο συνέδριο ενστερνίζεται εν πολλοίς η ηλεκτρική αγορά. Πηγές της αγοράς που μίλησαν στο Euro2day.gr απορρίπτουν οποιαδήποτε σκέψη για αλλαγή του μοντέλου της αγοράς, έστω και σε προσωρινή βάση, με το επιχείρημα ότι έχει εξαντληθεί η ρευστότητα του κλάδου προμήθειας.

Στο ενδεχόμενο οι παραγωγοί να αποζημιώνονται όχι με βάση τη χρηματιστηριακή τιμή της αγοράς αλλά με το πλαφόν, θα προκύψει, λένε οι ίδιες πηγές, αδυναμία στήριξης του βραχίονα της λιανικής και θα διαγραφεί κίνδυνος συρρίκνωσης της αγοράς. Αυτό μεταφράζεται με αυστηροποίηση των κανόνων απέναντι στους πελάτες των εταιρειών, με άλλα λόγια, δεν θα διευκολύνονται με διακανονισμούς για τα διαρκώς αυξανόμενα ληξιπρόθεσμα χρέη, δεν θα υπάρχει καμία ανοχή στις καθυστερήσεις πληρωμών των λογαριασμών και ως εκ τούτου, θα αυξηθούν τα αιτήματα για αποκοπές ηλεκτροδότησης.

Σε κάθε περίπτωση, η αγορά ηλεκτρισμού τελεί εν αναμονή των τελικών κυβερνητικών σχεδιασμών, για να διαμορφώσει τις ανάλογες αντιδράσεις της.