Περισσότερες επενδύσεις και... καταθέσεις για τα ελληνικά νοικοκυριά

Νέα άνοδο σημείωσαν οι τραπεζικές καταθέσεις των νοικοκυριών τον Οκτώβριο  (κόντρα στην πτωτική πορεία στις καταθέσεις επιχειρήσεων), καθώς διαμορφώθηκαν στα 132,53 δισ. ευρώ, ή 465 εκατ. πάνω από τα επίπεδα του προηγούμενου μήνα. Από την αρχή του έτους, το σχετικό ποσό έχει αυξηθεί κατά 5,25 δισ. ευρώ, ενώ σε σύγκριση με το τέλος του 2019 -προ πανδημίας επίπεδο- κατά 15,8 δισ. ευρώ! 

Η συνέχιση -έστω και με χαμηλότερους ρυθμούς- της ανοδικής τάσης των καταθέσεων και τον Οκτώβριο, έχει διαψεύσει μέχρι σήμερα όσους προέβλεπαν την αποκλιμάκωσή τους μέσα στο 2021, είτε επειδή θα ολοκληρώνονταν τα μέτρα στήριξης για την αντιμετώπιση της πανδημίας (Μάιος 2021), είτε γιατί κατά τους πρώτους μήνες μετά το άνοιγμα των εμπορικών καταστημάτων θα εκτινασσόταν η καταναλωτική δαπάνη, είτε τέλος εξ’ αιτίας της επίδρασης του πληθωρισμού στα οικονομικά των νοικοκυριών (δίμηνο Σεπτεμβρίου-Οκτωβρίου).

Ακόμη μεγαλύτερη έκπληξη προκαλεί το γεγονός ότι η ανοδική τάση των καταθέσεων συνεχίζεται παρά το ότι τα τραπεζικά επιτόκια έχουν σχεδόν μηδενιστεί -ακόμη και σε ότι αφορά τις προθεσμιακές τοποθετήσεις- ενώ παράλληλα παρατηρείται πολύ σημαντική αύξηση στις τοποθετήσεις των αποταμιευτών σε άλλα «ανταγωνιστικά» χρηματοοικονομικά προϊόντα.

Για παράδειγμα, σύμφωνα με εκτιμήσεις παραγόντων της αγοράς, γύρω ή και πάνω από δύο δισ. ευρώ έχουν τοποθετηθεί σε μερίδια αμοιβαίων κεφαλαίων από το Νοέμβριο του 2020 έως και σήμερα.

Επίσης, ένα δισ. ευρώ έχει επενδυθεί από την αρχή του έτους έως σήμερα στην εγχώρια αγορά εταιρικών ομολόγων μέσω του ΧΑ (Capital Ναυτιλιακή του Βαγγέλη Μαρινάκη 150 εκατ., Costamare του Ομίλου Κωνσταντακόπουλου 100 εκατ., Motor Oil 200 εκατ., Prodea ΑΕΕΑΠ 300 εκατ., ElvalHalcor 250 εκατ. ευρώ), σημαντικό τμήμα των οποίων καλύφθηκε από ελληνικά νοικοκυριά.

Πέραν αυτών, κατά το πρώτο φετινό δεκάμηνο έχουν τοποθετηθεί σε μακροπρόθεσμης διάρκειας ασφαλιστικά-επενδυτικά προϊόντα 512 εκατ. ευρώ (54,4 εκατ. μόνο τον Οκτώβριο), ποσό που είναι κατά 67,7% μεγαλύτερο από πέρυσι.

Επιπλέον, ένα σημαντικό ποσό χρημάτων έχει κατευθυνθεί στην αγορά των κρυπτονομισμάτων.

Σε κάθε περίπτωση, τον Οκτώβριο συνεχίστηκε η υποχώρηση των προθεσμιακών τοποθετήσεων, οι οποίες από την αρχή του 2020 έχουν μειωθεί κατά 14,7 δισ. ευρώ, με αποτέλεσμα η συμμετοχή τους στις συνολικές καταθέσεις των νοικοκυριών να συρρικνωθεί μέσα σε 20 μήνες από το 43,5% στο 21,7%.

Επίσης, τον Οκτώβριο συνεχίστηκε η μείωση του κόστους των καταθέσεων για τις τράπεζες, καθώς από τη μια πλευρά τα επιτόκια ακολουθούν πτωτική πορεία (έως 0,05% στις δωδεκάμηνης διάρκειας τοποθετήσεις) αλλά και γιατί συνεχώς μειώνεται το ποσοστό των προθεσμιακών καταθέσεων (οι υπόλοιπες είναι ουσιαστικά άτοκες) επί των συνολικών.

Η επόμενη μέρα

Σύμφωνα με παράγοντες της αγοράς, οι αυξημένες αποταμιεύσεις των νοικοκυριών προήλθαν κυρίως από το συνδυασμό των κρατικών μέτρων στήριξης για την αντιμετώπιση της πανδημίας και της περιορισμένης κατανάλωσης εξ’ αιτίας του περιορισμού της κυκλοφορίας έως τον φετινό Μάιο.

Άλλοι παράγοντες που επηρέασαν προς την ίδια κατεύθυνση είναι η φετινή σημαντική αύξηση του ΑΕΠ, καθώς και η επιστροφή στα γκισέ των τραπεζών κάποιων ποσών που είχαν μεταναστεύσει στο εξωτερικό κατά την προηγούμενη δεκαετία.

Στο ερώτημα του κατά πόσο μπορούν οι αυξημένες αυτές αποταμιεύσεις να λειτουργήσουν ως ανάχωμα για την αντιμετώπιση των πληθωριστικών επιπτώσεων στα οικονομικά των νοικοκυριών, οι ίδιοι κύκλοι σημειώνουν: «Ως ένα βαθμό, αναμφίβολα ναι. Ωστόσο, προτεραιότητα θα πρέπει να δοθεί στη συνέχιση της έντονα ανοδικής πορείας του ΑΕΠ. Επίσης, το πιο φτωχό τμήμα του πληθυσμού δεν διαθέτει καθόλου αποταμιεύσεις, οπότε θα πρέπει να στηριχτεί από κρατικά κονδύλια για να αντιμετωπίσει την τρέχουσα συγκυρία».