Ρουμπινί: Ανάκαμψη σε σχήμα U, συνθήκες risk off στις αγορές

Το Harvard Business School Club of Greece διοργάνωσε συζήτηση μέσω webinar για τις προοπτικές των παγκόσμιων οικονομιών και της Ελλάδας εν μέσω πανδημίας, με διακεκριμένους ομιλητές: Δρ. Nouriel Roubini (Καθηγητής Οικονομικών), Δρ. Daniel Gros (Διευθυντής Κέντρου Μελετών Ευρωπαϊκής Πολιτικής), Δρ Χρήστος Σταϊκούρας (Υπουργός Οικονομικών). Τη συζήτηση συντόνισε ο Πρόεδρος του Harvard Business School Club of Greece Στέλιος Ζάββος.

Οπως ειπώθηκε, η πανδημία Covid-19 έφερε προκλήσεις στον τρόπο ζωής και σκέψης, καθώς και στα οικονομικά, κοινωνικά και γεωπολιτικά πρότυπα. Η κατανόηση των μακροπρόθεσμων επιπτώσεων και η διαμόρφωση άμεσων πολιτικών και επιχειρηματικών στρατηγικών είναι απαραίτητη.

Κοινή συνισταμένη υπήρξε στο ότι οι εθνικές κυβερνήσεις και οι διεθνείς οργανισμοί έχουν αναπτύξει ένα εντυπωσιακό οπλοστάσιο καινοτόμων μέτρων, με στόχο την ενίσχυση των συστημάτων υγείας, τη διατήρηση της κοινωνικής συνοχής και την τόνωση της οικονομίας. Ο ψηφιακός μετασχηματισμός επιταχύνει και αντικαθιστά μεθόδους εργασίας, παραγωγής και επικοινωνίας. Παράλληλα, όμως, δημιουργεί νέες διαφορές και διευρύνει τις ανισότητες.

Αυτή η κρίση αύξησε περαιτέρω τις γεωπολιτικές εντάσεις μεταξύ των ΗΠΑ και της Κίνας, αντί να ενισχύσει τη διεθνή συνεργασία, δημιουργώντας μια νέα εποχή αβεβαιότητας. Από την άλλη πλευρά, οι εθνικές κυβερνήσεις που αντιμετώπισαν με επιτυχία το πρώτο κύμα της πανδημίας, όπως η ελληνική κυβέρνηση, εφαρμόζουν τώρα στρατηγικές για να αποτρέψουν τις δυσμενείς οικονομικές επιπτώσεις και να θέσουν τις βάσεις για αειφόρο ανάπτυξη.

Τα ερωτήματα που δημιουργούνται, είναι αν -με δεδομένο ότι το τέλος της κρίσης δεν είναι ορατό- προχωρούμε προς τον πληθωρισμό ή τον αποπληθωρισμό, την ύφεση ή την ανάπτυξη, λόγω της πρόσθετης ρευστότητας, και ποια θα είναι η αντίδραση των βασικών νομισμάτων.

Ο Δρ Grοs τόνισε ότι η Γερμανία πλέον θεωρεί την Ελλάδα εκτός επικίνδυνης ζώνης και η βαρύτητα της προσοχής έχει στραφεί στην Ιταλία, δίνοντας τα εύσημα ταυτόχρονα στην ελληνική κυβέρνηση.

Τα προγράμματα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, τα οποία είναι πολύ σημαντικά, θα πρέπει σε αντίθεση με το παρελθόν να εστιάσουν όχι μόνο στη διατήρηση της εργασίας αλλά και στη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας, σημείωσε. Η υποστήριξη των εργαζομένων, σύμφωνα με τον κ. Gros, θα πρέπει να είναι πρώτη προτεραιότητα των πολιτικών επιλογών.

Ο Έλληνας υπουργός Οικονομικών Χρ. Σταϊκούρας συνέκρινε τις επιδόσεις της εγχώριας οικονομίας στο πρώτο εξάμηνο και το δεύτερο τρίμηνο σε σχέση με τις οικονομίες της Ιταλίας, της Ισπανίας, της Γαλλίας και συνολικά με τις οικονομίες για τις οποίες ο τουρισμός είναι σημαντική ροή στο ΑΕΠ. Οι επιδόσεις της εγχώριας οικονομίας ήταν ελαφρώς καλύτερες. Η κυβέρνηση θα εκμεταλλευτεί όλα τα διαθέσιμα εργαλεία και πολιτικές για την έξοδο της χώρας από την πανδημία, δήλωσε.

Ο Δρ Nouriel Roubini, καθηγητής Οικονομικών, εστίασε στις αμερικανικές σχέσεις με την Κίνα. Τα δέκα σημεία που έδωσε έμφαση ήταν:

1. Η πανδημία επιταχύνει σε παγκόσμιο επίπεδο.
2. Πάμε σε χειμώνα στο βόρειο ημισφαίριο και αυτό θα είναι δύσκολο.
3. Οι πιθανότητες για ασφαλές εμβόλιο μεταφέρονται στο νέο έτος.
4. Το «Fiscal cliff» στις ΗΠΑ και η αδυναμία Δημοκρατικών και Ρεπουμπλικάνων να συνεννοηθούν επιβαρύνει την εικόνα.
5. Oι άνθρωποι φοβούνται για τις πολιτικές των Κεντρικών Τραπεζών.
6. Οι οικονομίες αρχίζουν πάλι να φρενάρουν και το σχήμα ανάπτυξης «U» είναι το πιο πιθανό αποτέλεσμα.
7. Οι σχέσεις ΗΠΑ - Κίνας «παγώνουν» και επιδεινώνονται.
8. Οι εκλογές στις ΗΠΑ μπορεί να διαρκέσουν εβδομάδες ή και μήνες και τελικά με το Ανώτατο Δικαστήριο να πάρει την τελική απόφαση.
9. Οι αγορές τον Σεπτέμβριο κινούνται από διάθεση risk on σε risk off.
10. Οι συνθήκες συνολικά επιδεινώνονται.

Ειδικά για τις αμερικανικές εκλογές, ο Roubini τόνισε ότι αν επικρατήσει ο Biden, οι πολιτικές θα είναι διαφορετικές. Από τη μονομερή και πολλές φορές προκλητική εξωτερική πολιτική με τους εταίρους και τις εκτός διεθνών οργανισμών πολιτικές, πιθανότατα ο Biden θα είναι διεθνιστής, σκληρός βέβαια με την Κίνα, προσπαθώντας, όμως, να αποφύγει τη σύγκρουση και να βάλει στο παιχνίδι τους Ευρωπαίους.

Ο Biden θα είναι λιγότερο υπέρ του προστατευτισμού, θα υποστηρίξει το ΝΑΤΟ και την ΕΕ και επίσης μπορεί να προσπαθήσει να ξεκινήσει με το Ιράν νέες συνομιλίες, βοηθώντας ταυτόχρονα τις σχέσεις με τη Λατινική και Κεντρική Αμερική.