Πώς «μοιράζεται» το υπερπλεόνασμα 436 εκατ. ευρώ

Μικρό καλάθι, χωρίς να αποκλείονται θετικές εκπλήξεις, κρατά η ηγεσία του υπουργείου Οικονομικών, χαμηλώνοντας τον πήχη των προσδοκιών για το λεγόμενο «κοινωνικό μέρισμα».

Ο προϋπολογισμός του 2020, ο οποίος κατατέθηκε σήμερα στη Βουλή, προβλέπει δημοσιονομικό χώρο 436 εκατ. ευρώ, μέγεθος το οποίο προφανώς δεν ταυτίζεται με το εύρος των ενδεχόμενων πρόσθετων κοινωνικών παροχών καθώς θα πρέπει να κρατηθεί ένα μαξιλάρι ασφαλείας της τάξεως των 200 εκατ. ευρώ και να καλυφθεί ένα μέρος των υποχρεώσεων ΥΚΩ προς τη ΔEH συνολικού ύψους 150 εκατ. ευρώ (μέρος των οποίων θα καλυφθεί και από το αποθεματικό).

Η εξίσωση αυτή περιορίζει δραστικά τον «άγνωστο x» του λεγόμενου κοινωνικού μερίσματος, το οποίο όπως προκύπτει από δηλώσεις στελεχών του υπουργείου Οικονομικών δεν θα έχει τα χαρακτηριστικά επιδοματικής πολιτικής των προηγούμενων ετών. Παρουσιάζοντας τον προϋπολογισμό άλλωστε, ο Χρήστος Σταϊκούρας τόνισε ευρύτερα πως «πλέον σχεδιάζονται και εφαρμόζονται πολιτικές όχι ταξικές αλλά για όλους τους Έλληνες και ο όποιος διαθέσιμος χώρος αξιοποιείται επ’ ωφελεία των χαμηλότερων στρωμάτων και της μεσαίας τάξης».

Ο υφυπουργός Οικονομικών Θεόδωρος Σκυλακάκης άλλωστε τράβηξε μια διαχωριστική γραμμή. Είπε, αναφερόμενος στον προϋπολογισμό του 2020, ότι «θέτει τέλος στο φαινόμενο των υπερπλεονασμάτων, τα οποία λειτούργησαν καταστροφικά για την ελληνική οικονομία».

Φέτος, μετά από ένα μπαράζ έξτρα παροχών, μη προβλεπόμενων στον προϋπολογισμό τόσο από την προηγούμενη κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ όσο και από την κυβέρνηση της ΝΔ, πάλι περισσεύουν 436 εκατ. ευρώ με τα σημερινά δεδομένα.

Το μέγεθος αυτό δεν μπορεί να θεωρηθεί τελικό. Το Γενικό Λογιστήριο του Κράτους τρέχει μια νέα άσκηση ανώτατων οροφών δαπανών, προκειμένου να περιορίσει εκ των προτέρων φαινόμενα υποεκτέλεσης λόγω αδυναμίας απορρόφησης των συγκεκριμένων δαπανών, ενώ υπάρχει αβεβαιότητα για τα τελικά μεγέθη σε ΠΔΕ και έσοδα. Για παράδειγμα ο προϋπολογισμός όπως ψηφίστηκε για το 2019 προβλέπει εκτέλεση ΠΔΕ 2,7 δισ. ευρώ μόνο τον Δεκέμβριο! Επιπρόσθετα για το κλείσιμο του φετινού προϋπολογισμού απομένει η είσπραξη 10-11 δισ. ευρώ. Είναι σαφές ότι η παραμικρή αλλαγή μόνο και μόνο στις παραπάνω προβλέψεις μπορεί να επηρεάσει τον δημοσιονομικό χώρο και τους χειρισμούς για το μέρισμα.

Οι ανακοινώσεις δεν θα πρέπει να αναμένονται τον Νοέμβριο και θα γίνουν από τον πρωθυπουργό. Αρμόδιες πηγές διευκρινίζουν πως ό,τι έχει δηλώσει ο πρωθυπουργός ισχύει στο ακέραιο (έχει προαναγγείλει ενίσχυση των ασθενέστερων εισοδηματικά τάξεων) και παραπέμπουν για ανακοινώσεις μέσα στον Δεκέμβρη.

Έως τις 20 Δεκεμβρίου άλλωστε, το οικονομικό επιτελείο σχεδιάζει να έχουν ψηφιστεί εκτός από τον προϋπολογισμό, το φορολογικό νομοσχέδιο (κατάθεση την επόμενη εβδομάδα) και ο Ηρακλής (κατάθεση αμέσως μετά τη γνωμοδότηση από την ΕΚΤ και τον SSM, όπου έχει ήδη αποσταλεί το νομοσχέδιο).

Την ερχόμενη εβδομάδα άλλωστε αναμένεται να ολοκληρωθεί η διαδικασία πρόωρης αποπληρωμής του ΔΝΤ.

Τα βασικά μεγέθη

Πρωτογενές πλεόνασμα 3,73%, μέγεθος το οποίο δημιουργεί δημοσιονομικό χώρο 436 εκατ. ευρώ, προβλέπει για φέτος ο προϋπολογισμός του 2020 που κατατέθηκε στη Βουλή. Η συζήτηση θα ολοκληρωθεί σε τέσσερις συνεδριάσεις και η ψηφοφορία θα γίνει πριν τα Χριστούγεννα.

Για το 2020, ο πήχης τίθεται στο 3,56% του ΑΕΠ, με ένα περιθώριο ασφαλείας 164 εκατ. ευρώ σε σχέση με τον στόχο που θέτει η ενισχυμένη εποπτεία.

Ο ρυθμός ανάπτυξης προβλέπεται στο 2% για φέτος και 2,8% του ΑΕΠ για το 2020, με την ανεργία να υποχωρεί από το 15,9% στο 14%. Σε εθνικολογιστική βάση, αναμένεται επίσης μείωση της ανεργίας από το 17,4% στο 15,6%, σύμφωνα με τον ορισμό της ΕΛΣΤΑΤ.

Προβλέπεται αύξηση της ιδιωτικής κατανάλωσης κατά 1,8%, της δημόσιας κατά 0,6%, ενώ οι επενδύσεις προβλέπεται να τρέξουν με ρυθμό 13,4%. Οι εξαγωγές θα αυξηθούν κατά 5,1%, οι δε εισαγωγές κατά 5,2%, ενώ ο εναρμονισμένος πληθωρισμός προβλέπεται στο 0,7%.

Σε ό,τι αφορά το χρέος, η εκτίμηση είναι ότι θα υποχωρήσει στο 167% του ΑΕΠ το 2020, από 173,3% φέτος. Τα έσοδα από ιδιωτικοποιήσεις αναμένεται να διαμορφωθούν σε 2,44 δισ. ευρώ. 

Να σημειωθεί ότι χθες η Κομισιόν στην έκθεσή της για την ελληνική οικονομία εκτίμησε ότι ο ρυθμός ανάπτυξης θα είναι φέτος 1,8% και το 2020 θα επιταχύνει στο 2,3% του ΑΕΠ. Σε ό,τι αφορά το πρωτογενές πλεόνασμα του 2019, προβλέπεται από την Κομισιόν στο 3,8%, με το υπερπλεόνασμα να προκύπτει πέριξ των 550 εκατ. ευρώ.

Αυτοί οι υπολογισμοί της Κομισιόν έχουν γίνει με την παραδοχή ότι τα 200 εκατ. ευρώ των Υπηρεσιών Κοινής Ωφέλειας (ΥΚΩ) της ΔEH θα καλυφθούν από το αποθεματικό, επομένως μπορεί να συμπεράνει κανείς ότι το 3,8% της πρόβλεψης είναι «καθαρό».

Στον προϋπολογισμό περιγράφονται τα μέτρα στήριξης που έχει εξαγγείλει η κυβέρνηση και το κόστος τους, που συνολικά φτάνει το 1,181 δισ. ευρώ: 

Για την οικογένεια και την υπογεννητικότητα

- Επίδομα 2.000 ευρώ στις νέες οικογένειες για κάθε παιδί που γεννιέται (123 εκατ. ευρώ)

- Τα είδη βρεφικής ηλικίας και τα κράνη ασφαλείας στον χαμηλό συντελεστή ΦΠΑ (12 εκατ. ευρώ)

Για τα φυσικά πρόσωπα

- Αναμόρφωση φορολογίας εισοδήματος φυσικών προσώπων με εισαγωγικό συντελεστή 9% και αύξηση του αφορολόγητου για κάθε τέκνο (281 εκατ. ευρώ)

- Μείωση ασφαλιστικών εισφορών για απασχολούμενους πλήρους απασχόλησης (123 εκατ. ευρώ)

Για τις επιχειρήσεις

- Μείωση φόρου εισοδήματος νομικών προσώπων από το 28% στο 24% (541 εκατ. ευρώ)

- Μείωση φορολογίας διανεμόμενων κερδών από το 10% σε 5% (75 εκατ. ευρώ)

Για την οικοδομική δραστηριότητα 

- Αναστολή ΦΠΑ στις νέες οικοδομές για 3 έτη (26 εκατ. ευρώ)

- Αναστολή του φόρου υπεραξίας ακινήτων για 3 έτη (μηδενικό κόστος)

- Επιστροφή δαπανών για ανακαινίσεις και αναβάθμιση κτιρίων (μηδενικό κόστος)

Προκειμένου να χρηματοδοτήσει τις παραπάνω θετικές δράσεις, το υπουργείο Οικονομικών έχει καταστρώσει ένα αντίστοιχου μεγέθους πακέτο συγκράτησης δαπανών και αύξησης εσόδων:

* Περιορισμός της υπο-εκτέλεσης λειτουργικών και άλλων δαπανών με αναπροσαρμογή των οροφών δαπανών στον τακτικό προϋπολογισμό, με όφελος 500 εκατ. ευρώ. 

*Αναδιάρθρωση του προγράμματος δημοσίων επενδύσεων με ενίσχυση του συγχρηματοδοτούμενου σκέλους, με όφελος 170 εκατ. ευρώ 

Επισκόπηση δαπανών και εσόδων φορέων Γενικής Κυβέρνησης:

- Αύξηση εσόδων Γενικής Κυβέρνησης (134 εκατ. ευρώ)

- Μείωση δαπανών Γενικής Κυβέρνησης (50 εκατ. ευρώ) 

* Βελτίωση αποτελεσματικότητας φορέων Γενικής Κυβέρνησης, με όφελος 123 εκατ. ευρώ. 

* Καταπολέμηση της φοροδιαφυγής και διεύρυνση της φορολογικής βάσης με μέτρα προώθησης των ηλεκτρονικών συναλλαγών, με κέρδος 557 εκατ. ευρώ. 

* Διεύρυνση της φορολογικής βάσης και αύξηση εισπραξιμότητας εσόδων από ακίνητη περιουσία

- Αύξηση εσόδων και νέες μορφές ελέγχου Airbnb (60 εκατ. ευρώ)

- Εξορθολογισμός του συστήματος προσδιορισμού αξιών ακινήτων (142 εκατ. ευρώ)

* Επιτάχυνση επίλυσης φορολογικών διαφορών που εκκρεμούν στα διοικητικά δικαστήρια, με όφελος 50 εκατ. ευρώ. 

* Αύξηση εσόδων από διαδικτυακά παίγνια κατά 73 εκατ. ευρώ. 

Σταϊκούρας: Η οικονομία βγαίνει στο ξέφωτο

«Ο Κρατικός Προϋπολογισμός καταδεικνύει ότι η οικονομία της χώρας έχει θετική δυναμική. Δυναμική η οποία σταθεροποιείται, βελτιώνεται και κεφαλαιοποιείται», δήλωσε ο υπουργός Οικονομικών.

«Η ελληνική οικονομία, μετά από μακρόχρονη περιπέτεια λόγω σφαλμάτων, ημών και άλλων, φαίνεται να βγαίνει στο ξέφωτο. Βέβαια, μαγικές συνταγές και εύκολες λύσεις δεν υφίστανται. Αβεβαιότητες εξακολουθούν να υπάρχουν. Οι κίνδυνοι δεν πέρασαν. Γι’ αυτό δεν θριαμβολογούμε! Επιβάλλεται και προσπαθούμε να κρατήσουμε γερά, χωρίς ταλάντευση, το τιμόνι του εθνικού σκάφους, για να ολοκληρώσουμε την τελευταία δύσκολη στροφή. Και θα το πράξουμε, χωρίς προσωπικούς και κομματικούς υπολογισμούς, χωρίς λαϊκισμούς, χωρίς ελιτισμούς. Ο στόχος για ολόπλευρη ισχυροποίηση της χώρας στην ευρωπαϊκή και παγκόσμια σκηνή επιβάλλει κοινωνικές και πολιτικές συγκλίσεις, δημιουργικές συνθέσεις, εθνικό σχέδιο και σκληρή δουλειά από όλους. Επιτάσσει πατριωτική συνείδηση, σύνεση, συναίνεση και ρεαλισμό. Απαιτεί πολιτική και κοινωνική σταθερότητα, ασφάλεια, αίσθημα δικαιοσύνης. Για να διαμορφώσουμε το νέο, σύγχρονο, εγχώριο ολιστικό υπόδειγμα. Υπόδειγμα που μπορεί να ωθήσει την οικονομία και την κοινωνία σε έναν ενάρετο κύκλο ευημερίας για όλους τους πολίτες, σε μία ισχυρή Ελλάδα».