Οι ενεργειακές μπίζνες ελληνικών εταιρειών στη Βόρεια Μακεδονία

Ενεργειακές γέφυρες στη γειτονική χώρα της Βόρειας Μακεδονίας ρίχνουν ελληνικές επιχειρήσεις, με απώτερο σκοπό τη διείσδυσή τους σε άλλες αγορές των Βαλκανίων.

Η αποστολή του Αλέξη Τσίπρα συνοδεύεται από τα ΕΛ.ΠΕ, τον ΔΕΣΦΑ και τον ΑΔΜΗΕ, τις τρεις εταιρείες οι οποίες έχουν τα πλέον ώριμα επενδυτικά σχέδια μεταξύ των δύο χωρών στον ενεργειακό τομέα.

Ένα από αυτά που ζεσταίνεται εδώ και σχεδόν ένα χρόνο είναι η επαναλειτουργία του πετρελαιαγωγού από τις εγκαταστάσεις των Ελληνικών Πετρελαίων στη Θεσσαλονίκη μέχρι τα διυλιστήρια της χώρας ΟΚΤΑ, τα οποία έχουν εξαγοραστεί από την ελληνική πετρελαϊκή εταιρεία. Η μεταφορά ποσοτήτων 350.000 μετρικών τόνων μέσω του αγωγού μήκους 213 χλμ. σταμάτησε το 2013, όταν τα ΕΛ.ΠΕ είχαν κρίνει ως ασύμφορη τη λειτουργία του διυλιστηρίου ΟΚΤΑ. Οι συζητήσεις, όμως, ανάμεσα στον ελληνικό κρατικό πετρελαϊκό όμιλο και την κυβέρνηση βρίσκονται σε πολύ καλό σημείο και όπως αναφέρουν πηγές, ο αγωγός θα επαναλειτουργήσει πριν το τέλος του 2019.

Τα ΕΛ.ΠΕ επιδίωξαν αυτή την εξέλιξη, καθώς το μεταφορικό κόστος καυσίμων μέσω βυτιοφόρων στη γειτονική χώρα είναι υψηλό, ενώ στα σχέδιά τους είναι και η ενδυνάμωση των δραστηριοτήτων τους σε άλλα βαλκανικά κράτη που συνορεύουν με τη Β. Μακεδονία. Ο αγωγός θα συνδράμει σημαντικά στη μείωση δαπανών προμήθειας πετρελαιοειδών προϊόντων.

Έτσι, στα άμεσα πλάνα είναι με την επαναλειτουργία του αγωγού, η επέκτασή του στη Νότια Σερβία, η οποία απέχει μόλις 60 χλμ. από τη Β. Μακεδονία. Τα ΕΛ.ΠΕ δραστηριοποιούνται στη Σερβία μέσω θυγατρικής της ΕΚΟ, αλλά οι προμήθειες καυσίμων γίνονται από διυλιστήριο της χώρας. Γρήγορη θα είναι και η επέκτασή τους στο Κόσοβο, όπου τα ΕΛ.ΠΕ δεν έχουν πρατήρια υγρών καυσίμων, αν και πωλούν καύσιμα.

Μακροπρόθεσμα σχέδια υπάρχουν και για τη Βουλγαρία, όπου δραστηριοποιείται ο ελληνικός όμιλος, καθώς θα μπορεί να προμηθεύει τη γειτονική χώρα με μεταφορά ποσοτήτων μέσω του πετρελαιαγωγού και όχι αγοράζοντας ποσότητες από τα διυλιστήρια του Μπουργκάς.

Ο αγωγός φυσικού αερίου

Οι δύο διαχειριστές συστημάτων φυσικού αερίου, ο ΔΕΣΦΑ και η MER, πρόκειται να υπογράψουν συμπληρωματικό κείμενο στο μνημόνιο συνεργασίας που είχαν συνάψει στις 14 Οκτωβρίου του 2016 για τη διασύνδεση των εθνικών συστημάτων φυσικού αερίου Ελλάδας - Β. Μακεδονίας.

Το έργο αφορά σε ένα επενδυτικό σχέδιο ύψους 100 εκατ. ευρώ, που στοχεύει στη διαφοροποίηση των ενεργειακών πηγών. Ο αγωγός μήκους 120 χλμ. και χωρητικότητας 3 δισ. κ.μ. θα ξεκινά από το ΕΣΦΑ, στο σημείο όπου θα διασταυρώνεται και ο TAP, παρέχοντας εναλλακτική όδευση αλλά και πηγή προέλευσης του καυσίμου.

Πάντως, απαραίτητη προϋπόθεση για την υλοποίηση του έργου, σύμφωνα με πληροφορίες, είναι και η διενέργεια market test. Τους όρους διεξαγωγής επιμελείται και εποπτεύει η Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας.

Πηγές αναφέρουν ότι το market test βρίσκεται στο στάδιο της προετοιμασίας, με τη διεξαγωγή του να προγραμματίζεται στο δεύτερο εξάμηνο του έτους. Για τις σχετικές διαδικασίες πριν από περίπου 20 ημέρες υπήρξε και προπαρασκευαστική συνάντηση ανάμεσα στο ΔΕΣΦΑ και τη MER.

Πάντως, η υλοποίηση της διασύνδεσης των συστημάτων φυσικού αερίου Ελλάδας - Β. Μακεδονίας, ανοίγει τον δρόμο και για τη διασύνδεση με το Κόσοβο και το Μαυροβούνιο. Η MER έχει υπογράψει μνημόνιο συνεργασίας με το Κόσοβο, ενώ σε συζητήσεις βρίσκεται και με το Μαυροβούνιο.

Ηλεκτρική διασύνδεση

Ένα από τα επίσης σχέδια εμβάθυνσης των ενεργειακών σχέσεων μεταξύ των Ελλάδας και Β. Μακεδονίας είναι και η αναβάθμιση των ηλεκτρικών διασυνδέσεων. Τα Συστήματα Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας των δύο χωρών συνδέονται αυτή τη στιγμή με δύο Γραμμές Υπερυψηλής Τάσης 400 kV. Η μία συνδέει το Κέντρο Υψηλής Τάσης (ΚΥΤ) Θεσσαλονίκης με το Dubrovo και η δεύτερη το ΚΥΤ Μελίτης με την Bitola.

Ο ΑΔΜΗΕ και ο αντίστοιχος διαχειριστής της γειτονικής χώρας MEPSO εκπονούν μελέτες για την αναβάθμιση των γραμμών.