Πώς μοιράζεται το όφελος από τη διάσωση των συντάξεων

Περισσότερους από 2 εκατ. συνταξιούχους αναμένεται να επηρεάσει το άρθρο 1 του νομοσχεδίου του υπουργείου Εργασίας και μάλιστα άμεσα, καθώς οι συντάξεις Ιανουαρίου 2019 θα καταβληθούν πριν από τα Χριστούγεννα.

Το πολυσυζητημένο άρθρο προβλέπει την κατάργηση των περικοπών σε κύριες αλλά και επικουρικές συντάξεις 1,4 εκατ. «παλαιών» συνταξιούχων, τη διάσωση των οικογενειακών επιδομάτων για όσους τα λαμβάνουν, καθώς και διατήρηση της προσωπικής διαφοράς, που δικαιούνται νέοι συνταξιούχοι, οι οποίοι αποχώρησαν ή θα αποχωρήσουν την περίοδο 13/5/2016-31/12/2018, με μεγάλη διαφορά ανάμεσα στον παλαιό και τον νέο τρόπο υπολογισμού.

Στην πράξη, το άρθρο 1 διατηρεί στο σύνολό τους τις διατάξεις του νόμου Κατρούγκαλου, επαναδιατυπώνοντας μόνο τον όρο «προσωπική διαφορά», που έχει συνδεθεί άρρηκτα με τις περικοπές, σε «επιπλέον ποσό».

Και αυτό γιατί στα εκκαθαριστικά του μηνός Ιανουαρίου 2019 που θα εκδοθούν για το σύνολο των συνταξιούχων, με την καταβολή των συντάξεων εντός του Δεκεμβρίου, θα πρέπει οπωσδήποτε να καταγραφεί αυτή η διαφορά μεταξύ του ποσού που λαμβάνει σήμερα ο συνταξιούχους και αυτού που θα λάμβανε αν η σύνταξη υπολογιζόταν σύμφωνα με το νέο τρόπο του νόμου που ψηφίστηκε το 2016.

Αυτό είναι άλλωστε το «όχημα» για να ξεπεραστεί ο σκόπελος της απόφασης του ΣτΕ, που έκρινε αντισυνταγματικές τις περικοπές του 2012 και του 2013. Η νέα νομοθετική παρέμβαση καταργεί τις περικοπές που προέβλεπε ο νόμος του 2017, που ψηφίστηκε βέβαια από την ίδια κυβέρνηση.

Προσοχή, όμως. Διατηρείται η διάταξη του νόμου του 2017 που προβλέπει ότι όλες οι συντάξεις θα παραμείνουν «παγωμένες» έως το τέλος του 2021. Αλλά και από την 1η Ιανουαρίου 2022 και μετά, βάσει του νόμου του 2016, οι παλαιοί συνταξιούχοι με «προσωπική διαφορά» δεν θα δουν αυξήσεις, τουλάχιστον έως ότου εξαλειφθεί το «επιπλέον ποσό».

Η νέα διάταξη, που αναμένεται να ψηφιστεί έως την ερχόμενη Τρίτη, δεν παρεμβαίνει στην πρόβλεψη (τόσο του νόμου του 2016 όσο και του 2017 που ψήφισε η ίδια) για τις συντάξεις που βγαίνουν υψηλότερες με τον νέο υπολογισμό. Έτσι, από την 1η Ιανουαρίου 2019 θα δοθούν, έστω μικρές, αυξήσεις σε 620.000 συνταξιούχους. Οι αυξήσεις θα δοθούν σε πέντε ισόποσες ετήσιες δόσεις. Βάσει των εκτιμήσεων, η μέση αύξηση για το 2019 κινείται πέριξ των 20 ευρώ για 620.000 συντάξεις και συγκεκριμένα για 402.000 συντάξεις γήρατος, 175.000 συντάξεις θανάτου και 43.000 συντάξεις αναπηρίας.

Παράλληλα, η διάταξη διατηρεί και τις προσωπικές διαφορές των νέων συνταξιούχων που αποχώρησαν εντός της 3ετούς μεταβατικής περιόδου του νόμου Κατρούγκαλου. Αφορά τους «τυχερούς-άτυχους», που η σύνταξή τους είναι μειωμένη σε σχέση με το τι θα ίσχυε εάν εφαρμοζόταν το παλαιό σύστημα, κατά 20% και πλέον.

Αυτοί, βάσει του νόμου του 2016, λαμβάνουν ή θα λάβουν (εφόσον υποβάλουν αίτηση έως το τέλος του 2018 που λήγει η μεταβατική περίοδος) προσωπικές διαφορές και συγκεκριμένα το 1/2 του ποσού εάν συνταξιοδοτήθηκαν εντός του 2016, το 1/3 εάν υπέβαλαν αίτηση εντός του 2017 και το 1/4 της προσωπικής διαφοράς εάν η συνταξιοδότηση συντελεστεί εντός του 2018. Ο νόμος του 2017 καταργούσε αυτές τις προσωπικές διαφορές, από την 1η Ιανουαρίου 2019. Πλέον, η νέα διάταξη διατηρεί τη διαφορά αυτή.

Προσοχή. Η διάταξη δεν αφορά και τις 200.000 συνταξιούχους που εκτιμάται ότι συνταξιοδοτήθηκαν με βάση το νόμο Κατρούγκαλου και βέβαια δεν οδηγεί σε αυξήσεις για κάποιους νέους συνταξιούχους. Απλώς, όσοι ήδη λαμβάνουν το μέρος της προσωπικής διαφοράς που τους αντιστοιχεί, θα συνεχίσουν να το λαμβάνουν και μετά το τέλος του 2018.

Την προσωπική τους διαφορά «διασώζουν» και οι περίπου 200.000 συνταξιούχοι που λαμβάνουν επικουρική σύνταξη. Πρόκειται κυρίως για πρώην μισθωτούς του ιδιωτικού τομέα, συνταξιούχους του πρ. ΕΤΕΑΜ, καθώς όσοι πέφτουν κάτω από τα 1.300 ευρώ συνολικό συνταξιοδοτικό εισόδημα διατηρούν σήμερα σημαντική προσωπική διαφορά στην επικουρική, αλλά και εμποροϋπάλληλους του ΤΕΑΥΕΚ, ναυτιλιακούς και τουριστικούς πράκτορες (ΤΕΑΥΝΤΠ), πρώην τραπεζοϋπάλληλους της Τράπεζας Πίστεως (ΤΑΠΤ) και συνταξιούχους δικηγόρους.

Αυτοί που δεν διασώζονται βέβαια είναι οι νέοι συνταξιούχοι, που από την 1η Ιανουαρίου 2019 και μετά, χάνουν και την προστασία της μεταβατικής περιόδου και ενδέχεται να έχουν περικοπές -σε σχέση με το παλαιό σύστημα- που θα ξεπερνά ακόμη και το 20% με 23%.