Τράπεζες: Όλο το σχέδιο της ΤτΕ για τα κόκκινα δάνεια

Ψήφο εμπιστοσύνης δίνουν οι τράπεζες στο σχέδιο της Τράπεζας της Ελλάδος, μέσω του οποίου μπορούν να μειωθούν τα μη εξυπηρετούμενα ανοίγματά τους (Non Performing Exposures - NPEs) ως και κατά 50%, με ελεγχόμενη επίπτωση της τάξης των 3 ως 5 δισ. ευρώ στα εποπτικά τους κεφάλαια.

Ο μηχανισμός της πρότασης παρουσιάστηκε στις τράπεζες σήμερα και οι πρώτες εντυπώσεις είναι κάτι παραπάνω από θετικές. Τραπεζικά στελέχη, με τα οποία συνομίλησε το Euro2day.gr, σημειώνουν ότι η υλοποίησή του συνδυάζει υπολογίσιμη μείωση των NPEs, με ταυτόχρονη άρση της στρέβλωσης, που προκαλεί η συγκέντρωση υψηλού αναβαλλόμενου φόρου.

Σύμφωνα με τις ίδιες πηγές, αν το σχέδιο που έχει παρουσιαστεί σε υπουργείο Οικονομικών, Ενιαίο Εποπτικό Μηχανισμό (SSM) και Διεύθυνση Ανταγωνισμού της Κομισιόν (DG Comp) προχωρήσει, τα οφέλη για το εγχώριο τραπεζικό σύστημα και τη δυνατότητά του να ξαναγίνει κινητήριος μοχλός για την οικονομία θα είναι πολύ σημαντικά.

Το σχέδιο δίνει τη δυνατότητα στις τράπεζες να προχωρούν, σταδιακά, στην εισφορά χαρτοφυλακίων NPEs σε εταιρεία ειδικού σκοπού (SPV). Μαζί με τα δάνεια θα εισφέρουν και τις αναλογούσες αναβαλλόμενες φορολογικές απαιτήσεις (σ.σ. το 29%, δηλαδή, των συσσωρευμένων προβλέψεων για τα εισφερόμενα δάνεια).

Το μέγεθος των δανείων, που μπορεί να μεταβιβασθεί ανά τράπεζα, δεν θα πρέπει να ξεπερνά το 50% του χαρτοφυλακίου NPEs. Επομένως, το SPV θα μπορούσε, με τα υφιστάμενα νούμερα, να συγκεντρώσει υπό τη σκέπη του μη εξυπηρετούμενα ανοίγματα ονομαστικής αξίας έως 42 δισ. ευρώ και αναβαλλόμενες φορολογικές απαιτήσεις ως 5,9 δισ. ευρώ από το σύνολο των εγχώριων τραπεζών (όχι μόνο τις συστημικές). Τα ποσά είναι ενδεικτικά με βάση τον μέσο συντελεστή κάλυψης από προβλέψεις.

Η εταιρεία ειδικού σκοπού δεν θα ενοποιείται από κανένα μέτοχο καθώς η κάθε τράπεζα θα κατέχει ποσοστό χαμηλότερο του 20% του μετοχικού της κεφαλαίου. Θα είναι επομένως ένα «ορφανό» SPV, που θα μεταβληθεί, πρακτικά, σε bad bank.

Πώς θα λειτουργεί ο μηχανισμός

Τα «κόκκινα» δάνεια θα μεταβιβάζονται από τις τράπεζες στην καθαρή λογιστική τους αξία (σ.σ. μετά την αφαίρεση των προβλέψεων), μαζί με τις εξασφαλίσεις τους. Ταυτόχρονα, θα μεταβιβάζεται στο SPV ο αναβαλλόμενος φόρος, που αναλογεί στις συσσωρευμένες προβλέψεις επί του χαρτοφυλακίου.

Δηλαδή, για ένα χαρτοφυλάκιο μικτής λογιστικής αξίας 2 δισ. ευρώ και καθαρής λογιστικής αξίας 1 δισ., θα μεταβιβάζεται αναβαλλόμενος φόρος 290 εκατ. ευρώ, που μπορεί να μετατραπεί σε οριστική και εκκαθαρισμένη απαίτηση έναντι του Δημοσίου.

Με τη μεταβίβαση, η τράπεζα χάνει από τα κεφάλαιά της τον αναβαλλόμενο φόρο καθώς τον μεταβιβάζει με μηδενικό αντάλλαγμα. Στο παραπάνω παράδειγμα, δηλαδή, γράφει ζημία 290 εκατ. ευρώ.

Την ίδια στιγμή, όμως, παίρνει ένα senior note ομόλογο, που εκδίδει το SVP, το οποίο φέρει πρακτικά μερική εγγύηση Δημοσίου. Και αυτό διότι έχει μεταφερθεί στο SPV η υποχρέωση του Δημοσίου να καλύψει με μετρητά ενδεχόμενη αδυναμία συμψηφισμού του αναβαλλόμενου φόρου με κέρδη χρήσης.

Έτσι, θα μειωθεί το σταθμισμένο σε κίνδυνο ενεργητικό της τράπεζας καθώς ένα μεγάλο μέρος του ρίσκου έχει φύγει από πάνω της. Στο εν λόγω παράδειγμα φεύγει από τα βιβλία της χαρτοφυλάκιο μη εξυπηρετούμενων δανείων καθαρής λογιστικής αξίας 1 δισ. ευρώ και αντ' αυτού παίρνει ένα senior note τίτλο που έχει κάλυμμα δάνεια καθαρής αξίας 1 δισ. ευρώ, εκ των οποίων όμως τα 290 εκατ. ευρώ φέρουν εγγύηση Δημοσίου.

Αυτό σημαίνει ότι ο δείκτης Common Equity Tier I θα ενισχυθεί σε ποσοστιαία βάση και ένα μέρος της ζημίας από τη δωρεάν μεταβίβαση του αναβαλλόμενου φόρου θα ανακτηθεί.

Με την εγγύηση του Δημοσίου η πιστοληπτική διαβάθμιση του senior note τίτλου ισχυροποιείται και επομένως το σταθμισμένο σε κίνδυνο ενεργητικό μειώνεται. Ρόλο θα παίξουν, επίσης, η διάρκεια του senior bond (5ετές ή 10ετές) καθώς και το κουπόνι που θα φέρει.

Αν, μάλιστα, εγκριθεί και κυρίως κριθεί λειτουργικό το σχέδιο του ΤΧΣ για παροχή εγγύησης επί των senior ομολόγων τιτλοποιήσεων, οι τράπεζες θα μπορούν να απο-αναγνωρίζουν τα senior notes ομόλογα από το σταθμισμένο ενεργητικό τους, οπότε το κεφαλαιακό όφελος θα είναι μεγαλύτερο.

Ο αναβαλλόμενος φόρος ως εγγύηση

Το Δημόσιο, αναλαμβάνοντας την υποχρέωση να καλύψει με μετρητά ενδεχόμενη αδυναμία συμψηφισμού του μεταβιβαζόμενου στο SPV αναβαλλόμενου φόρου, εγγυάται πρακτικά, εν μέρει, το senior ομόλογο της τιτλοποίησης. Παίρνει ως αντάλλαγμα το junior bond, ποντάροντας στο να μη χρειασθεί να ενεργοποιηθεί η εγγύηση καθώς κάτι τέτοιο θα έχει δημοσιονομικό κόστος.

Στο πιο αισιόδοξο σενάριο, αν η bad bank εμφανίσει περίσσευμα εσόδων, μετά την καταβολή αμοιβών διαχείρισης και την αποπληρωμή κουπονιών σε senior note τίτλους, θα εισπράξει κάτι. Πιθανότητα, όμως, που σήμερα δείχνει μηδαμινή.

Σε servicer η διαχείριση του χαρτοφυλακίου

Το SPV θα υπογράψει, κατόπιν διαγωνισμού, σύμβαση με ανεξάρτητο servicer για τη διαχείριση του χαρτοφυλακίου και θα προχωρήσει σε αποτίμησή του ανά υποκατηγορία δανείων.

Τα έσοδα από τις εισπράξεις θα πληρώνουν κατά προτεραιότητα τις αμοιβές του διαχειριστή και εν συνεχεία θα καταβάλλονται τα κουπόνια των senior note ομολόγων. Το SPV θα έχει τη δυνατότητα να προχωρήσει σε πρόσθετες τιτλοποιήσεις τμημάτων του χαρτοφυλακίου, εκδίδοντας mezzanine τίτλους, οι οποίοι θα διατίθενται σε επενδυτές, ενώ μέρος τους θα μπορούν να αγοράσουν και οι τράπεζες.

Η κεφαλαιακή επίπτωση

Σύμφωνα με τραπεζικά στελέχη, η επίπτωση στα κεφάλαια από την τυχόν εφαρμογή του παραπάνω μηχανισμού θα κινηθεί μεταξύ 3 με 5 δισ. ευρώ σε πλήρη εφαρμογή (σ.σ. να μεταβιβαστούν, δηλαδή, δάνεια μικτής λογιστικής αξίας 42 δισ. ευρώ).

Η επίπτωση στα κεφάλαια θα είναι μικρότερη στις τράπεζες με τυποποιημένη μέθοδο υπολογισμού του σταθμισμένου σε κίνδυνο ενεργητικού (Alpha, Πειραιώς).

Τα οφέλη για τις τράπεζες

Ενδεχόμενη εφαρμογή του μηχανισμού, θα έχει τα εξής πλεονεκτήματα για τις τράπεζες:

- δημιουργεί τις προϋποθέσεις άνετης επίτευξης των τριετών στόχων επιθετικής μείωσης των NPEs και πιθανής υπέρβασής τους

- με τη μεταβίβαση μέρους του αναβαλλόμενου φόρου, εξορθολογίζεται το ύψος του ως ποσοστό των συνολικών εποπτικών κεφαλαίων

- η μείωση των NPEs θα ενισχύσει την εμπιστοσύνη των αγορών, επιτρέποντας ομολογιακές εκδόσεις που θα ενισχύσουν την κεφαλαιακή βάση των τραπεζών

- ανοίγει ο δρόμος ώστε να αντιμετωπιστεί σειρά επιμέρους ζητημάτων με τη συναίνεση του επόπτη.