Χρήμα και… μήνυμα από τον Κλ. Ρέγκλινγκ στην Αθήνα

Εκταμίευσε ο ESM τα 15 δισ. ευρώ της τελευταίας δόσης προς την Ελλάδα και ταυτόχρονα έστειλε και... μήνυμα προς την Αθήνα. Χαρακτήρισε αφενός ορόσημο την 20η Αυγούστου, οπότε λήγει το πρόγραμμα ο Κλάους Ρέγκλινκ αλλά ταυτόχρονα έσπευσε να δηλώσει ότι στην μετά πρόγραμμα περίοδο δεν θα πρέπει να αντιστρέψει η χώρας μας προηγούμενες μεταρρυθμίσεις, ενώ την καλεί να επιδιώξει βιώσιμες οικονομικές και δημοσιονομικές πολιτικές. 

Η δόση θα χρησιμοποιηθεί για το μαξιλάρι ρευστότητας (9,5 δισ. ευρώ) και για την εξυπηρέτηση χρέους (5,5 δισ. ευρώ). Με αυτή το μαξιλάρι ανεβαίνει σε περίπου 24 δισ. ευρώ και μπορεί να καλύψει τις χρηματοδοτικές ανάγκες της χώρας για 22 μήνες μετά το τέλος του προγράμματος. 

Ο επικεφαλής του ESM, Κλάους Ρέγκλινγκ στη δήλωσή του τονίζει: «Η τελευταία εκταμίευση και η θετική κατάληξη της τελευταίας αξιολόγησης στέλνουν μήνυμα ότι η Ελλάδα έχει διανύσει μεγάλη απόσταση τα τελευταία τρία χρόνια του προγράμματος του ESM. Η δέσμευση και η σκληρή δουλειά των Ελλήνων αποδίδουν τώρα καρπούς. Η τελική δέσμη μεταρρυθμίσεων από την Ελλάδα περιλάμβανε σημαντικές δράσεις στον τομέα της φορολογικής πολιτικής, της καταπολέμησης της φοροδιαφυγής, της μεταρρύθμισης των δημοσίων εσόδων και της εκκαθάρισης των μη εξυπηρετούμενων δανείων».

Ο ίδιος πρόσθεσε: «Από το 2012, οι EFSF και ESM έχουν στηρίξει τους Έλληνες στις προσπάθειες τους, προσφέροντας πρωτοφανείς ποσότητες μακροπρόθεσμων δανείων σε πολύ ευνοϊκά επιτόκια. Το τέλος του προγράμματος του ESM στις 20 Αυγούστου θα αποτελέσει ορόσημο για τη χώρα. Η Ελλάδα θα πρέπει τώρα να αποδείξει στους εταίρους της και στις αγορές ότι είναι δεσμευμένη στο να μην ακυρώσει τις μεταρρυθμίσεις του παρελθόντος και στο να επιδιώξει τις βιώσιμες οικονομικές και δημοσιονομικές πολιτικές που χρειάζονται μακροπρόθεσμα για να γίνει μια πιο ισχυρή οικονομία που δημιουργεί ανάπτυξη και θέσεις εργασίας».

Μετά από την τελευταία αυτή εκταμίευση η συνολική χρηματοδότηση μέσω ESM φτάνει τα 61,9 δισ. ευρώ από το σύνολο των 86 δισ. Αν προστεθούν τα ποσά που πήρε η χώρα από τον EFSF η στήριξη φτάνει τα 204 δισ. ευρώ. 

Οι εξηγήσεις του ESM για τα ποσά και το χρέος

Σε σειρά ερωταπαντήσεων για το ελληνικό πρόγραμμα το Ταμείο σημειώνει ότι από τα 61,9 δισ. ευρώ που διατέθηκαν για την Ελλάδα στο πλαίσιο του τρίτου προγράμματος, τα 36,3 δισ. ευρώ κάλυψαν ανάγκες εξυπηρέτησης χρέους, 8,8 δισ. άλλες χρηματοδοτικές ανάγκες (περιλαμβανομένων 7 δισ. ευρώ για ληξιπρόθεσμες υποχρεώσεις του Δημοσίου και 500 εκατ. ευρώ για ανάγκες διαρθρωτικών ταμείων) και 5,4 δισ. ευρώ για στήριξη τραπεζών (εκ των οποίων τα 2 δισ. ευρώ έχουν ήδη επιστραφεί. Επιπλέον 11,4 δισ. ευρώ χρησιμοποιούνται για το μαξιλάρι ρευστότητας.

Απαντώντας στο γιατί έμεινε αδιάθετο συνολικό ποσό 24,1 δισ. ευρώ από τα 86 δισ. που προβλέπονταν εξηγεί ότι από τα 25 δισ. ευρώ που αρχικά προβλέπονταν για τις τράπεζες δόθηκαν μόνο τα 5,4 δισ. ευρώ, ενώ υπήρξαν και υψηλότερες του προβλεπόμενου εγχώριες πηγές προσόδων από την ταμειακή διαχείριση του Δημοσίου και τις επαναγορές χρέους. Υπενθυμίζει δε ότι και στα προγράμματα της Πορτογαλίας και της Κύπρου τελικά χρησιμοποιήθηκε μικρότερο ποσό. 

Στην ερώτηση αν είναι το χρέος βιώσιμο το Ταμείο απαντά: Η εφαρμογή μιας φιλόδοξης στρατηγικής ανάπτυξης και συνετών δημοσιονομικών πολιτικών από την ελληνική κυβέρνηση θα είναι τα βασικά συστατικά για τη βιωσιμότητα χρέους. Μέσω του μακροπρόθεσμου προγράμματος ανάπτυξης η Ελλάδα δεσμεύεται να παρουσιάζει τα επιτεύγματα του προγράμματός της που περιλαμβάνουν ολοκλήρωση των μεταρρυθμίσεων που ενεργοποιήθηκαν με το πρόγραμμα και συνέχιση της εφαρμογής μεταρρυθμίσεων σχεδιασμένων να προωθήσουν την δυνητική ανάπτυξη. Επιπλέον, η κυβέρνηση έχει δεσμευτεί να διατηρήσει πρωτογενές πλεόνασμα 3,5% του ΑΕΠ ως το 2022 και τα επόμενα χρόνια να συνεχίσει να εξασφαλίζει ότι οι δημοσιονομικές της δεσμεύσεις είναι ευθυγραμμισμένες με το ευρωπαϊκό πλαίσιο.

Τέλος, τα μεσοπρόθεσμα μέτρα για το χρέος που ενέκρινε το Eurogroup, μαζί με το σημαντικό μαξιλάρι ρευστότητας που είναι διαθέσιμο στην κυβέρνηση θα προσφέρει ισχυρή στήριξη στις προσπάθειες της χώρας. Η ανάλυση βιωσιμότητας χρέους υποδηλώνει ότι οι μικτές χρηματοδοτικές ανάγκες αναμένεται να μείνουν κάτω από τα όρια του 15% και 20% του ΑΕΠ και γι' αυτό χαρακτηρίζεται βιώσιμο (σ.σ. το ΔΝΤ αμφισβητεί στη δική του έκθεση το συγκεκριμένο συμπέρασμα καθώς χρησιμοποιεί διαφορετικές παραδοχές).

Το Ταμείο περιγράφει τα μέτρα που αποφασίστηκαν θυμίζοντας πως η εκταμίευση των κερδών που είχαν οι κεντρικές τράπεζες από τα ελληνικά ομόλογα και το πάγωμα της αύξησης των επιτοκίων σε δάνεια που χορηγήθηκαν για την επαναγορά χρέους στο δεύτερο πρόγραμμα εξαρτώνται από την τήρηση των δεσμεύσεων το επόμενο διάστημα και αυτό παρακολουθείται μέσω της ενισχυμένης επιτήρησης από Κομισιόν, ESM και EKT. Οι δεσμεύσεις, ως γνωστόν αφορούν σε τομείς φορολογικής πολιτικής, δημόσιας διοίκησης, συστήματος κοινωνικής προστασίας, μεταρρυθμίσεις αγοράς εργασίας και προϊόντων και χρηματοπιστωτική σταθερότητα.

Σε ότι αφορά την επιμήκυνση των δανείων του ESM απαιτείται έγκριση του Συμβουλίου Διευθυντών του EFSF η οποία σχεδιάζεται για το Σεπτέμβριο. Για την ολοκλήρωση της διαδικασίας θα απαιτηθεί περίπου ένας μήνας.

Σε σχέση με το είδος της εποπτείας στην οποία θα υπόκειται η Ελλάδα μετά τη λήξη του προγράμματος, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα ενεργοποιήσει τη διαδικασία Ενισχυμένης Εποπτείας, η οποία σημαίνει τριμηνιαίες αποστολές στην Ελλάδα για την αξιολόγηση της οικονομικής, δημοσιονομικής και χρηματοπιστωτικής κατάστασης και των πολιτικών που έχουν υπάρξει δεσμεύσεις να εφαρμοστούν μετά το τέλος του προγράμματος. Η ενισχυμένη εποπτεία απαιτείται λόγω της μεγάλης ποσότητας των χρημάτων που εκταμιεύτηκαν από EFSF/ESM και την άνευ προηγουμένου ελάφρυνση χρέους. Ο ESM θα συνεργάζεται στενά με την Κομισιόν για την μεταμνημονιακή εποπτεία.

Όσον αφορά το ρόλο του ΔΝΤ, το Ταμείο επιβεβαίωσε τη συνεχή εμπλοκή του στην Ελλάδα στο πλαίσιο της μεταμνημονιακής εποπτείας μαζί με τους ευρωπαϊκούς θεσμούς.

Final disbursement of €15bn made to #Greece today: last important step towards the completion of the @ESM_Press programme on 20 August and to the new chapter that is about to open. 🇬🇷 now has a strong buffer to smooth its path back to market financing. @EU_Commission @EEAthina

— Pierre Moscovici (@pierremoscovici) August 6, 2018