Ο Γιούνκερ και η μεγαλύτερη μάχη της καριέρας του

Βρυξέλλες, ανταπόκριση

Για τους καλά γνωρίζοντες, οι μεγάλες μάχες που έδωσε ο Ζαν-Κλoντ Γιούνκερ για την Ελλάδα ήταν κατά την περίοδο 2009-2012 που βρισκόταν στην προεδρία του Eurogroup.

Ολοι θυμούνται τη δραματική μυστική συνάντηση στο Λουξεμβούργο, με τον πρώην υπουργό Οικονομικών Γιώργο Παπακωνσταντίνου να ακούει από τον ίδιο τον Βόλφγκανγκ Σόιμπλε ότι έχει έτοιμο το σχέδιο Grexit.

Η συνάντηση διέρρευσε από τη γερμανική πλευρά -σκοπίμως- ώστε να τεθεί το Grexit και δια του Τύπου στο τραπέζι. Είχε τότε δημιουργηθεί πανικός στις αγορές, γιατί κατά τη διάρκεια εκείνης της συνάντησης ο τότε εκπρόσωπος του κ. Γιούνκερ Γκι Σίλερ τον είχε διακόψει, λέγοντάς του ότι δέχεται δεκάδες τηλεφωνήματα από δημοσιογράφους που ρωτούσαν αν υπάρχει αυτή η συνάντηση.

Τότε ο κ. Γιούνκερ έδωσε την εντολή να διαψευστεί, χωρίς όμως να γνωρίζει ότι γερμανικός δάκτυλος βρισκόταν πίσω από τη διαρροή. Μία εβδομάδα μετά, σε συνέντευξη Τύπου απάντησε ότι «όταν χρειάζεται, πρέπει να λες και ψέματα», μια φράση που τον «στοιχειώνει» μέχρι και σήμερα.

Ως πρόεδρος του Eurogroup, όπου είχε ξεκάθαρη αρμοδιότητα, μπορούσε άνετα να επιβάλλεται μέσα στο συμβούλιο και να «χαλιναγωγεί» τον σκληρό Σόιμπλε. Εκανε πολλές «παρακάμψεις» για χάρη της Ελλάδας. Εγιναν ανεξαρτήτου κυβέρνησης και τις «γεύτηκαν» οι κ.κ. Παπακωνσταντίνου, Βενιζέλος και Στουρνάρας.

Μια φορά, επί εποχής Βενιζέλου, πάνω από την Ελλάδα κρεμόταν η απειλή «τη δόση ή χρεοκοπία, γι’ αυτό κάντε ό,τι σας λέμε». Διαμηνύθηκε τότε στον κ. Γιούνκερ ότι η χώρα μας δεν πληροί τις προϋποθέσεις για τη δόση, ενώ ταυτόχρονα ελλόχευε ο κίνδυνος να μην πληρωθούν οι συντάξεις του επόμενου μήνα.

Τότε έκανε το εξής: Μπήκε τελευταίος στο Eurogroup (κάτι που δεν συνήθιζε), πήρε το μικρόφωνο και είπε το εξής: «Αν δεν συμφωνήσετε να δώσετε την -ήδη καθυστερημένη- δόση στην Ελλάδα, παραιτούμαι από πρόεδρος του Eurogroup». Πριν προλάβουν καλά καλά να αντιδράσουν οι υπουργοί Οικονομικών, έκανε τον γύρο του τραπεζιού, μάζεψε τις υπογραφές και... έφυγε κηρύττοντας το τέλος της συνεδρίασης μετά από 20 μόλις λεπτά.

Τέτοια παραδείγματα υπάρχουν πολλά από την περίοδο του Eurogroup. Ακόμα και κατά την προεκλογική του εκστρατεία ως πρόεδρος της Κομισιόν δήλωσε σε συνέντευξή του στο Euro2day.gr πως στόχος του είναι να καταργήσει την τρόικα και να διώξει το ΔΝΤ από την ΕΕ. Αλλωστε ήταν από τους ελάχιστους αξιωματούχους που δεν ήθελαν την ανάμειξη του ΔΝΤ στην Ευρωζώνη.

Ομως, με την ανάληψη της προεδρίας της Κομισιόν (μια θέση που ο ίδιος ουδέποτε ήθελε, γιατί αρχικά προοριζόταν για τη θέση του προέδρου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου), αντιλήφθηκε τους περιορισμούς της γραφειοκρατίας των Βρυξελλών.

Με τη νίκη του ΣΥΡΙΖΑ στις εκλογές, αποφάσισε, χωρίς να πει σε κανέναν τίποτα, να στείλει τον Τόμας Βίζερ (τον οποίο ο ίδιος διόρισε) και τον Ντέκλαν Κοστέλο να έρθουν στην Αθήνα λίγες μέρες μετά τις εκλογές και να δώσουν στον πρωθυπουργό Αλέξη Τσίπρα έναν οδικό χάρτη που θα χρησιμοποιούσε ο ίδιος, όταν θα ερχόταν αντιμέτωπος με τους δανειστές.

Ηταν η πρώτη απόφαση του Γιούνκερ να πολιτικοποιήσει την Κομισιόν, ώστε να μπορέσει ο ίδιος να παίξει ρόλο διαμεσολαβητή.

Δυστυχώς, ο τότε υπουργός Οικονομικών Γιάνης Βαρουφάκης το ανέφερε σε off the record ενημέρωση σε δημοσιογράφους και βεβαίως «τα κινητά πήραν φωτιά».

Ο κ. Γιούνκερ δέχθηκε δημόσιες και ιδιωτικές επικρίσεις για το ότι λειτουργεί εξωθεσμικά και προσπαθεί να πολιτικοποιήσει τον ρόλο του, με αποτέλεσμα, από τότε, να δεθούν τα χέρια του. Επισήμως τουλάχιστον.

Συνέχισε τις παρεμβάσεις για Ελλάδα, Ιταλία και τώρα για Καταλονία, πίσω από τις κλειστές πόρτες.

Το κρίσιμο καλοκαίρι

Ομως, η αλήθεια είναι ότι την κρίσιμη νύχτα, το καλοκαίρι του 2015, μετά από 18 ώρες συνομιλιών στα κτίρια της Κομισιόν με όλους τους εμπλεκομένους, ο κ. Γιούνκερ σχεδόν δεν μίλησε καθόλου και τον ρόλο της Κομισιόν ανέλαβε ο επικεφαλής του γραφείου του Μάρτιν Σαλμάγερ.

Η τότε «αφωνία» Γιούνκερ είχε προκαλέσει εντύπωση και στην κα Λαγκάρντ και στους κ.κ. Ντράγκι και Ρέγκλινγκ. Μάλιστα σε συνέντευξη Τύπου μετά από Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, αλλά και σε συνεντεύξεις του δήλωνε τη γερμανική γραμμή «ότι δεν εμπιστεύεται την κυβέρνηση Τσίπρα».

Δεν πέρασε πολύς καιρός όμως και οι σχέσεις του με τον κ. Τσίπρα αποκαταστάθηκαν και το Grexit βγήκε από το τραπέζι. Καλά γνωρίζοντες ανέφεραν στο Euro2day.gr ότι ο πάγος έσπασε, όταν ο Ελληνας πρωθυπουργός είπε στον κ. Γιούνκερ «κάποια στιγμή, κύριε πρόεδρε, θα καταλάβεις ότι εγώ είμαι ευκαιρία για την Ευρώπη και όχι απειλή».

Αλλωστε ο κ. Γιούνκερ ακούει τους πάντες, δεν έχει ούτε δεξί χέρι, ούτε... δεξί αυτί, δεν επηρεάζεται στις σημαντικές στιγμές και όταν ήταν να λάβει αποφάσεις για την Ελλάδα, ανέκαθεν συμβουλευόταν μη πολιτικοποιημένους φίλους τους οποίους γνωρίζει πάνω από μια δεκαετία.

Η ομολογία ότι τότε ήταν η πιο δύσκολη στιγμή της καριέρας του είχε να κάνει επί της ουσίας με το γεγονός ότι δεν μπορούσε να κινηθεί ως ήθελε, λόγω του περιορισμού της θέσης του.

Εκείνες ήταν πάντως και οι μέρες που γέννησαν την ιδέα στον κατά τ’ άλλα φίλο του Βόλφγκανγκ Σόιμπλε να δοθούν περισσότερες αρμοδιότητες στον ESM και να περιοριστεί ο ρόλος και η επιρροή της Κομισιόν.

Αυτή είναι και η μεγαλύτερη μάχη που καλείται τώρα να δώσει ο πρόεδρος της Κομισιόν. Γιατί ο επικεφαλής του ESM Κλάους Ρέγκλινγκ έχει ήδη καταρτήσει τον οδικό χάρτη του νέου Ευρωπαϊκού Νομισματικού Ταμείου, όπου παρά τα όσα λέγονται ότι θα δουλεύει σε συνεργασία με την Κομισιόν, εν τούτοις θα έχει την «παντοδυναμία» πάνω στους προϋπολογισμούς και τα δημοσιονομικά των χωρών-μελών.

Οι αποφάσεις θα ανακοινωθούν τον Μάρτιο του 2019 στη Σύνοδο Κορυφής της Ρουμανίας. Ομως το κοστούμι του νέου Ευρωπαϊκού Νομισματικού Ταμείου άρχισε να υφαίνεται μεταξύ του Κλάους Ρέγκλινγκ και του Βόλφγκανγκ Σόιμπλε εδώ και τουλάχιστον ενάμιση χρόνο. Και προχωράει με γοργούς ρυθμούς...

Θα μπορέσει ο κ. Γιούνκερ να κρατήσει τον ρόλο της Κομισιόν ή η Επιτροπή θα συρρικνωθεί ως προς τη δικαιοδοσία και τον ρόλο της επί προεδρίας του;

Αν πάντως τα καταφέρει, ίσως ανοίξει και η πόρτα που πάντα ποθούσε, στο απέναντι κτίριο...