Η ώρα της αλήθειας για πλεόνασμα, προϋπολογισμό και δόση

Η επίσημη έναρξη της τρίτης αξιολόγησης, με την παρουσία των επικεφαλής των δανειστών την ερχόμενη Δευτέρα στην Αθήνα, συμπίπτει χρονικά με τρία ορόσημα για την εκτέλεση του προϋπολογισμού, την πορεία των πρωτογενών πλεονασμάτων και την εκταμίευση της δόσης των 800 εκατ. ευρώ.

Στις 23 Οκτωβρίου, η Eurostat αναμένεται να ανακοινώσει στο πλαίσιο της δεύτερης κοινοποίησης τα στοιχεία για το πρωτογενές πλεόνασμα του 2016. Ακόμα και εάν υπάρξουν αναθεωρήσεις, δεν τίθεται το παραμικρό ζήτημα για το εάν υπήρξε υπεραπόδοση στους δημοσιονομικούς στόχους. Το πρωτογενές περυσινό πλεόνασμα ανακοινώθηκε τον Απρίλιο στο 4,2% του ΑΕΠ, υπερπολλαπλάσιο του επίσημου στόχου για πλεόνασμα 0,5% του ΑΕΠ.

Στις 24 Οκτωβρίου, το υπουργείο Οικονομικών αναμένεται να δώσει στη δημοσιότητα αναλυτικά στοιχεία για την εκτέλεση του προϋπολογισμού τον Σεπτέμβριο. Θα δείξουν αν η υστέρηση των καθαρών εσόδων κατά 2,391 δισ. ευρώ στον κρατικό προϋπολογισμό τον Σεπτέμβριο κρύβει μόνο την τεράστια υπέρβαση στις επιστροφές φόρου και την καθυστέρηση στην είσπραξη του ΕΝΦΙΑ (η πρώτη δόση τον Σεπτέμβριο αντί για τον Αύγουστο) ή κάτι παραπάνω. Στο δεύτερο ενδεχόμενο, δεν αποκλείεται να υπάρξει γκρίνια από την πλευρά των δανειστών.

Στις 26 Οκτωβρίου, συνεδριάζει το EuroWorking Group. Θα αξιολογήσει τα στοιχεία, τα οποία στο μεταξύ θα έχει στείλει το υπουργείο Οικονομικών, αναφορικά με την πληρωμή ληξιπρόθεσμων υποχρεώσεων, προκειμένου να αποφασίσει ή όχι την εκταμίευση της υποδόσης των 800 εκατ. ευρώ.

Τα δεδομένα

Επί του παρόντος, παρά τις προσπάθειες του υπουργείου Οικονομικών να δημιουργήσει εντυπώσεις ομαλών εξελίξεων στην εκτέλεση του προϋπολογισμού, τα στοιχεία μιλούν από μόνα τους. Δείχνουν ότι στο μέτωπο των επιστροφών φόρων, το οικονομικό επιτελείο έχει πέσει εντελώς έξω στους υπολογισμούς που έκανε τον περασμένο Μάιο με το Μεσοπρόθεσμο.

Προφανώς η ταχύτερη επιστροφή φόρων είναι καλοδεχούμενη από όσους αναμένουν μήνες ολόκληρους για την είσπραξη χρημάτων από το δημόσιο, αλλά από την άλλη, είναι επίσης προφανές ότι έως το τέλος του έτους ή θα πρέπει να γίνονται επιστροφές φόρων με το σταγονόμετρο, ή να αλλάξουν οι προβλέψεις του προσχεδίου προϋπολογισμού στους σχετικούς κωδικούς.

Εξαιρώντας τις επιστροφές φόρου από το πρόγραμμα εκκαθάρισης ληξιπρόθεσμων οφειλών, οι οποίες είναι δημοσιονομικά ουδέτερες, τα στοιχεία δείχνουν πληρωμές 4,077 δισ. ευρώ στο εννιάμηνο. Ο στόχος ήταν για επιστροφές φόρων 2,315 δισ. ευρώ έως το τέλος Σεπτέμβρη, με την υπέρβαση να φτάνει το 1,762 δισ. ευρώ.

Αν η σύγκριση γίνει με τον ετήσιο στόχο του Μεσοπρόθεσμου (3,324 δισ. ευρώ), διαπιστώνει κανείς ότι ήδη από το τέλος Σεπτέμβρη υπάρχει υπέρβαση 753 εκατ. ευρώ. Ο αναθεωρημένος στόχος (με το προσχέδιο) βάζει τον πήχη στα 4,686 δισ. ευρώ. Αυτό σημαίνει ότι υπάρχει ένα περιθώριο επιστροφών 609 εκατ. ευρώ τους τρεις τελευταίους μήνες του έτους, εκτός και εάν αλλάξουν και πάλι οι προβλέψεις επηρεάζοντας βεβαίως και τη δημοσιονομική ισορροπία.

Οι αστοχίες στα έσοδα (μαζί με τις εκρηκτικά αυξημένες επιστροφές, υπάρχει και μία τρύπα της τάξεως των 500 εκατ. ευρώ στα καθαρά προ επιστροφών έσοδα), καλύπτονται επί του παρόντος με την κλασική μέθοδο της υποεκτέλεσης δαπανών. Όσα έσοδα λείπουν τόσες περίπου δαπάνες δεν έγιναν εντός των αρχικών στόχων και έτσι το πρωτογενές πλεόνασμα παραμένει κοντά στον στόχο, με οριακή υστέρηση 54 εκατ. ευρώ.

Από την ανακοίνωση του υπουργείου προκύπτουν οι πηγές «εξοικονόμησης» στις δαπάνες. «Οι δαπάνες του τακτικού προϋπολογισμού ανήλθαν σε 34.579 εκατ. ευρώ και είναι μειωμένες κατά 1.594 εκατ. ευρώ έναντι του στόχου.

Μειωμένες έναντι του στόχου ήταν κυρίως οι επιχορηγήσεις νοσοκομείων, ΥΠΕ-ΠΕΔΥ κατά 161 εκατ. ευρώ, το Κοινωνικό Εισόδημα Αλληλεγγύης κατά 139 εκατ. ευρώ, τα επιδόματα πολυτέκνων κατά 60 εκατ. ευρώ, οι αποδιδόμενοι πόροι κατά 334 εκατ. ευρώ και η συνεισφορά του Ελληνικού Δημοσίου για την προστασία της κύριας κατοικίας κατά 60 εκατ. ευρώ».