Αρνητικό ρεκόρ 20ετίας στα δημόσια έργα

Εν μέσω των ερειπίων του κατασκευαστικού κλάδου πραγματοποιούνται τις επόμενες ημέρες τα εγκαίνια των μεγάλων οδικών αξόνων, με τα στοιχεία να δείχνουν πως το τελευταίο εξάμηνο ήταν από τα χειρότερα των τελευταίων δύο δεκαετιών από πλευράς νέων δημοπρασιών. Με την εξαίρεση, βεβαίως, της πρώτης μεταολυμπιακής περιόδου, όταν και η χώρα ετοιμαζόταν για το προηγούμενο ΕΣΠΑ, το οποίο ενεργοποιήθηκε με τη συνήθη πολυετή καθυστέρηση.

Δεν είναι τυχαίο πως χθες ο υπουργός Υποδομών Χρήστος Σπίρτζης ανακοίνωσε πως προκηρύσσεται σήμερα ο διαγωνισμός για το πρώτο τμήμα (Αλσος Βεΐκου - Ευαγγελισμός - Γουδή) της γραμμής 4, προϋπολογισμού περί το 1,4 δισ. ευρώ, ενώ σήμερα πραγματοποιούνται και τα «εγκαίνια» του νέου αυτοκινητόδρομου στα Τέμπη.  

Τα στοιχεία του εργοληπτικού συνδέσμου ΣΑΤΕ για το πρώτο τρίμηνο του 2017 είναι ενδεικτικά: Δημοπρατήθηκαν μόλις 25 έργα με προϋπολογισμό άνω των δύο εκατομμυρίων ευρώ. Αν μάλιστα αφαιρεθούν οι δύο δημοπρασίες για τον οδικό άξονα Πάτρα - Πύργος, συνολικού ύψους περί τα 127,5 εκατ. ευρώ, ο συνολικός προϋπολογισμός των υπόλοιπων 23 έργων που δημοπρατήθηκαν δεν ξεπερνά τα 92 εκατομμύρια ευρώ! Όλα αυτά συμβαίνουν ενώ υποτίθεται πως προωθείται εμπροσθοβαρώς το ΕΣΠΑ 2014-2020, ορισμένοι τομείς του οποίου παραμένουν στο απόλυτο σκοτάδι.

Σύμφωνα με τα στοιχεία του ΣΑΤΕ, οι δημοπρατήσεις έργων άνω των δύο εκατ. ευρώ το τελευταίο τετράμηνο του 2016 ήταν επίσης μόλις 28, έναντι 54 του 2015, 56 του 2014 και 160 του 2013, ενώ «ακόμη και σήμερα τα κενά και οι ασάφειες που εμφανίζονται στο πώς πρέπει να συμπληρώνονται τα έγγραφα συμμετοχής μας στους διαγωνισμούς είναι μεγάλα και αρκετά, γεγονός που κατά την άποψή μας, οφείλεται στην έκδοση των σχετικών εγγράφων υπό το βάρος της χρονικής πίεσης».

Η κατάσταση θα ήταν ακόμα πιο δύσκολη, αν δεν υπήρχαν και οι διαγωνισμοί ή οι συμβάσεις που συνδέονται με ιδιωτικές επενδύσεις οι οποίες αφορούν αξιοποίηση κρατικών ακινήτων μέσω του Ταμείου Ιδιωτικοποιήσεων (ΤΑΙΠΕΔ). Κανένας από τους μεγάλους εισηγμένους ομίλους δεν επικράτησε σε διαγωνισμό δημοσίου έργου στο πρώτο τρίμηνο (μόνο δύο μεγάλοι διαγωνισμοί έγιναν για τον οδικό άξονα Πάτρα - Πύργος όπως προαναφέρθηκε).

Όμως η ΑΚΤΩΡ επικράτησε, με προσφορά κοντά στα 68 εκατ. ευρώ, στον διαγωνισμό για την ανακατασκευή του Αστέρα Βουλιαγμένης (1η φάση εργασιών), ενώ η Ιντρακάτ υπέγραψε τη μεγάλη σύμβαση (περί τα 350 εκατ. ευρώ) με τη Fraport Greece για την αναβάθμιση των 14 περιφερειακών αεροδρομίων. Τα έργα στον τουριστικό κλάδο (αναβαθμίσεις και κατασκευή νέων ξενοδοχείων) έχουν προσφέρει σημαντική ανάσα σε αρκετούς εργολάβους ανά τη χώρα, ενώ ήδη διαφαίνεται μια νέα γενιά μικρομεσαίων κατασκευαστών που διεκδικούν και αναλαμβάνουν τέτοια ποιοτικά έργα.

Η εικόνα του πρώτου τριμήνου του έτους θα ήταν ελαφρώς βελτιωμένη, αν είχαν προχωρήσει οι διαγωνισμοί της Εγνατίας Οδού για την κατασκευή νέων σταθμών διοδίων. Πρόκειται για τρεις διαγωνισμούς οι οποίοι αναβάλλονται συνεχώς, καθώς την ημέρα που έχει προγραμματιστεί η κατάθεση προσφορών, οι εργαζόμενοι της Εγνατία Οδός ΑΕ προχωρούν σε απεργιακές κινητοποιήσεις.

Κάποιοι από τους συγκεκριμένους διαγωνισμούς έχουν ήδη αναβληθεί τρεις φορές! Γι’ αυτό και η διοίκηση του ΤΑΙΠΕΔ ανακοίνωσε την προηγούμενη Παρασκευή πως η Εγνατία Οδός ΑΕ θα είναι η εποπτεύουσα αρχή του παραχωρησιούχου στην περίπτωση που ολοκληρωθεί ο διαγωνισμός παραχώρησης του οδικού άξονα. Στόχος της ανακοίνωσης ήταν να περιοριστούν οι αντιδράσεις, με την ελπίδα πως κάποια στιγμή θα γίνουν και οι διαγωνισμοί για τα διόδια.

Στην ετήσια γενική συνέλευση του ΣΑΤΕ αναφέρθηκε, πάντως, πως από 681 εργοληπτικές εταιρείες εγγεγραμμένες στις τάξεις 3η-7η του ΜΕΕΠ το 2005, σήμερα υπάρχουν 453, δηλαδή λιγότερες κατά 33,5%. Συνεπώς 228 εταιρείες δεν υφίστανται ως εργοληπτικές εταιρείες, έχοντας διαγραφεί από το ΜΕΕΠ.

Επιπλέον, από το 8,3% συμμετοχής της ακαθάριστης προστιθέμενης αξίας των κατασκευών στο ΑΕΠ το 2004 και το 2006, κατά την τελευταία τριετία 2014-2016 η αντίστοιχη ετήσια συμμετοχή δεν ξεπερνά το 2,1%. Τέλος, από 400.000 απασχολούμενους το 2008 στις κατασκευές, σήμερα στον κλάδο απασχολούνται 183.500, δηλαδή το 55% των απασχολούμενων στις κατασκευές το 2008 βρίσκονται σήμερα εκτός κλάδου.

Η κατάσταση στον κλάδο γίνεται πλέον ακόμα πιο δύσκολη με την ολοκλήρωση των μεγάλων οδικών αξόνων στους οποίους απασχολήθηκαν τα τελευταία χρόνια χιλιάδες εργαζόμενοι. Οι περισσότεροι από τους μεγάλους ομίλους δεν έχουν αναλάβει τους τελευταίους μήνες νέα έργα, ώστε να απασχοληθούν οι εργαζόμενοι στα εργοτάξια των εθνικών οδών.