Το Ελληνικό και το στοίχημα για συγκρότημα καζίνο ευρωπαϊκών προδιαγραφών

Το πρώτο -ή το δεύτερο, αν πετύχει η εν εξελίξει προσπάθεια της Κύπρου- ολοκληρωμένο τουριστικό συγκρότημα με καζίνο (IRC) στην Ευρώπη μπορεί να δημιουργήσει η Ελλάδα στο Ελληνικό, υποστηρίζουν στελέχη της αγοράς παιχνιδιών που παρακολουθούν την υπόθεση με την άδεια καζίνο στο πρώην αεροδρόμιο. Εν μέσω σεναρίων για τις προθέσεις του επενδυτικού σχήματος υπό τη Lamda Development, τα ίδια στελέχη θεωρούν πως η κυβέρνηση πρέπει να προκηρύξει διεθνή διαγωνισμό για ένα τέτοιου τύπου καζίνο, που σήμερα δεν υπάρχει στην Ευρώπη.

Εκτός από τα πρόσθετα έσοδα για την άδεια, επισημαίνουν πως με δεδομένη την εξαιρετικά δυσάρεστη κατάσταση των υπόλοιπων 9 αδειδοτημένων καζίνο στη χώρα, που απευθύνονται κυρίως σε ντόπιους, "η χώρα δεν χρειάζεται άλλο ένα επαρχιακό καζίνο". Ταυτόχρονα, όμως, χρειάζονται και κίνητρα ώστε να προχωρήσουν σε επενδύσεις αναβάθμισης και τα υπόλοιπα ελληνικά καζίνο, που βρίσκονται μεταξύ φθοράς και αφθαρσίας.

Υπενθυμίζουν, επίσης, πως κατά το παρελθόν είχε υπάρξει σχετικό ενδιαφέρον για μια τέτοια επένδυση στο Ελληνικό που δεν καρποφόρησε, από τον Αμερικανό Sheldon Adelson της Las Vegas Sands Corporation, με ισχυρή διεθνή παρουσία στον χώρο των IRC. Τα σενάρια ξαναφούντωσαν πρόσφατα, έπειτα από τις πληροφορίες για επίσκεψη αρμόδιου κυβερνητικού στελέχους στην αμερικανική «πρωτεύουσα του τζόγου».

Εξίσου ατυχείς ήταν και άλλες προσπάθειες για τη δημιουργία τέτοιου συγκροτήματος ανά την Ευρώπη, με την τελευταία πρωτοβουλία να αναλαμβάνεται από την Κύπρο, η οποία εντός του προσεχούς τριμήνου σχεδιάζει να υπογράψει σχετική σύμβαση με την κοινοπραξία της κινεζικής Melco με την αμερικανική Hard Rock και τον όμιλο Μ. Σιακόλα.

Μια πρόσφατη μελέτη της εταιρείας συμβούλων PwC, που αναφέρεται και στα σχέδια για το Ελληνικό, κάνει λόγο για την υστέρηση της Ευρώπης στον τομέα των ολοκληρωμένων τουριστικών συγκροτημάτων καζίνο αλλά και τις σοβαρές δυσκολίες που δεν επέτρεψαν να προχωρήσει μέχρι σήμερα κάποια επένδυση. Για παράδειγμα, οι τουριστικές αφίξεις στη Σιγκαπούρη, μετά τη λειτουργία του πρώτου IRC αυξήθηκαν κατά 40% ετησίως, σύμφωνα με τα στοιχεία της PwC.

Οι εταιρείες που διαχειρίζονται σήμερα τα ολοκληρωμένα τουριστικά συγκροτήματα με καζίνο παρουσίασαν κατά μέσο όρο το 2015 κέρδη προ φόρων, τόκων και αποσβέσεων (EBITDA) άνω των 600 εκατ. δολαρίων. Το πλέον κερδοφόρο είναι το Marina Bay Sand της Σιγκαπούρης, με EBITDA άνω του 1,5 δισ. δολαρίων το 2015, ενώ ακολουθεί το Galaxy Macau στο Μακάο με 1,1 δισ. δολάρια.

Το Λας Βέγκας, η Σιγκαπούρη και το Μακάο αποτελούν σήμερα τους πιο γνωστούς προορισμούς για τα τεράστια τουριστικά καζίνο τα οποία συνδυάζουν και άλλες δραστηριότητες ψυχαγωγίας. Τα τελευταία χρόνια επιχειρούν να μπουν στον ίδιο τομέα, με την υλοποίηση αντίστοιχων επενδύσεων (που υπολογίζονται σε δισ. ευρώ), χώρες που ξεκινούν από τη Ρωσία και φτάνουν μέχρι τον Καναδά, την Αυστραλία και τη Βραζιλία.

Στη μελέτη της PwC επισημαίνεται πως παρά τα σημαντικά οφέλη, σε επίπεδο τουρισμού, εσόδων, θέσεων εργασίας κ.λπ., οι πολιτικοί και κοινωνικοί κίνδυνοι που συνδέονται με τέτοιες μεγάλες επενδύσεις καθιστούν δύσκολη την υλοποίησή τους στην Ευρώπη και όχι μόνο.

"Αναπτύξεις τέτοιους μεγέθους χρειάζονται πολυετή και λεπτομερή περίοδο εγκρίσεων, η οποία με τη σειρά της απαιτεί προσεκτική διαχείριση μεγάλου αριθμού εμπλεκομένων (stakeholders)", αναφέρεται. "Σε κάποιες περιπτώσεις, η διαδικασία παίρνει τόσο χρόνο που ο επενδυτής αποσύρεται, σε άλλες περιπτώσεις τα αρχικά σχέδια περιορίζονται τόσο πολύ που το τελικό αποτέλεσμα δεν είναι ένα IRC", προσθέτουν οι αναλυτές της PwC.

Εξίσου σημαντικό θεωρείται και το ζήτημα της φορολογίας, με τα στελέχη της αγοράς τυχερών παιχνιδιών να υπενθυμίζουν πως η Κύπρος, που προωθεί τη δημιουργία IRC, καθόρισε τον φόρο στο 15% επί των μικτών κερδών. Στην Ελλάδα, η φορολογία των τυχερών παιχνιδιών ανέρχεται σήμερα σε 35% επί των μικτών κερδών (GGR) των εταιρειών του κλάδου.

Παρά το γεγονός πως οι πέντε στους δέκα πιο δημοφιλείς τουριστικούς προορισμούς του πλανήτη βρίσκονται στην Ευρώπη, παρά την πολύ μεγάλη αγορά τυχερών παιχνιδιών και τα άλλα πλεονεκτήματα, στη Γηραιά Ηπειρο δεν λειτουργούν ολοκληρωμένα τουριστικά συγκροτήματα με καζίνο. Στη μελέτη της PwC αναφέρεται το παράδειγμα του EuroVegas, μιας επένδυσης 30 δισ. ευρώ που ήθελε να προχωρήσει στη Μαδρίτη ο Adelson της Las Vegas Sands από το 2011.

Προβλεπόταν η κατασκευή 12 ξενοδοχείων, έξι καζίνο, γηπέδων γκολφ, εμπορικών κέντρων, εστιατορίων, κ.λπ. Επί μήνες αναφερόταν στον ισπανικό Τύπο διάφορα ζητήματα, από τη φορολογία και τις αντιδράσεις της εκκλησίας μέχρι την εξαίρεση του συγκροτήματος από την απαγόρευση του καπνίσματος σε εσωτερικούς χώρους, κάτι που σημειωτέον προβλέπεται στην άδεια της Κύπρου. Τον Δεκέμβριο του 2013 η Las Vegas Sands ανακοίνωσε επισήμως πως ακυρώνει το σχέδιο, γιατί "δεν συμβαδίζει πλέον με το συμφέρον των μετόχων".

Το 2012 έγινε γνωστό ένα ακόμα σχέδιο στην Ισπανία, ύψους 5,3 δισ. ευρώ, για την κατασκευή συγκροτήματος έξι καζίνο, ξενοδοχείων, θεματικού πάρκου, εμπορικών κέντρων κ.λπ. στη Βαρκελώνη. Και αυτό το σχέδιο έχει παγώσει, όπως και αντίστοιχη επένδυση 1,1 δισ. της ARC Resorts στη Βαλένθια. Η μοναδική επένδυση που προωθείται σήμερα στην Ευρώπη, σε επίπεδο αδειοδότησης, είναι αυτή της Κύπρου, η οποία  προσεγγίζει το μισό δισ. ευρώ.

Οσο για το Ελληνικό, οι τελευταίες πληροφορίες αναφέρουν πως η Lamda Development θα καταθέσει το τελικό σχέδιο ανάπτυξης σύντομα. Ομως, ουδείς γνωρίζει πλέον πότε θα λάβει τις σχετικές εγκρίσεις από το Συμβούλιο της Επικρατείας και τους άλλους εμπλεκόμενους. Κανείς δεν παίρνει στα σοβαρά την πρόβλεψη του ανανεωμένου μνημονίου περί ολοκλήρωσης της διαδικασίας στο πρώτο εξάμηνο του 2017.