Αύξηση κατά 13,1% των δαπανών R&D στην Ελλάδα

Αισθητή αύξηση της τάξεως του 13,1% κατέγραψε το ποσοστό των δαπανών Έρευνας και Ανάπτυξης (R&D) το 2015, έναντι του 2014. Αυτό προκύπτει από προκαταρκτικά στοιχεία για τους βασικούς δείκτες R&D που δημοσίευσε το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης (ΕΚΤ) και τα οποία έχουν αποσταλεί στη Eurostat. Η αύξηση της δαπάνης R&D στην Ελλάδα μεταφράζεται και σε βελτίωση της σχετικής θέσης της χώρας μεταξύ των κρατών μελών της ΕΕ κατά τέσσερις θέσεις, κατατασσόμενη πλέον στην 16η θέση (από την 20η).

Σύμφωνα με τα αποτελέσματα αυτά, οι δαπάνες για R&D στη χώρα παρουσιάζουν μια αυξητική τάση τα τελευταία έτη. Συγκεκριμένα, το 2015 οι δαπάνες R&D ανήλθαν σε 1,68 δισ. ευρώ, από 1,49 εκατ. ευρώ το 2014 και 1,39 δισ. ευρώ το 2011. Την ίδια στιγμή, ο δείκτης "Ένταση R&D", που εκφράζει τις δαπάνες R&D ως ποσοστό του ΑΕΠ, διαμορφώνεται το 2015 στο 0,96%, από 0,84% το 2014 και 0,67% το 2011, προσεγγίζοντας το 1% για πρώτη φορά στην Ελλάδα. (σ.σ. οι δαπάνες R&D συνυπολογίζονται στο ΑΕΠ της χώρας καθώς, σύμφωνα με το αναθεωρημένο Ευρωπαϊκό Σύστημα Λογαριασμών ESA 2010, καταγράφονται ως δαπάνες παγίου κεφαλαίου).

Τη μεγαλύτερη συνεισφορά στον δείκτη έχει ο τομέας τριτοβάθμιας και μεταδευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, στον οποίο πραγματοποιήθηκαν δαπάνες R&D ύψους 643,8 εκατ. ευρώ (0,37% του ΑΕΠ). Στον τομέα των επιχειρήσεων πραγματοποιήθηκαν δαπάνες 561,4 εκατ. ευρώ (0,32% του ΑΕΠ), ενώ στον κρατικό τομέα 465,5 εκατ. ευρώ (0,26%, του ΑΕΠ). Ο τομέας των ιδιωτικών μη κερδοσκοπικών ιδρυμάτων έχει μικρότερη συνεισφορά (13,2 εκατ. ευρώ, 0,01 του ΑΕΠ).

Η κρατική χρηματοδότηση παραμένει η διαχρονικά σημαντικότερη πηγή χρηματοδότησης R&D. Το 2015 η κρατική χρηματοδότηση ανέρχεται σε 887,3 εκατ. ευρώ, μερίδιο 52,7% του συνόλου. Η κρατική χρηματοδότηση (κυριότερες επιμέρους πηγές: τακτικός προϋπολογισμός και ΕΣΠΑ) υποστηρίζει τις δραστηριότητες R&D σε όλους τους τομείς εκτέλεσης R&D και αποτελεί την κυριότερη πηγή χρηματοδότησης για τον τομέα της τριτοβάθμιας και μεταδευτεροβάθμιας εκπαίδευσης και τον κρατικό τομέα.

Κρίσιμη αναδεικνύεται η συνεισφορά του ΕΣΠΑ, του οποίου η συμβολή στο σύνολο της κρατικής χρηματοδότησης είναι συνεχώς αυξανόμενη, από 124,7 εκατ. ευρώ το 2011, σε 308,1 εκατ. ευρώ το 2014 και σε 385,8 εκατ. ευρώ το 2015, γεγονός που αντιστάθμισε τη μείωση που επήλθε στον τακτικό προϋπολογισμό, λόγω της δημοσιονομικής προσαρμογής από το 2011. Το 2015 το ΕΣΠΑ αποτελεί το 43,5% της κρατικής χρηματοδότησης, από 18,2% το 2011.

Η δεύτερη μεγάλη πηγή χρηματοδότησης είναι ο επιχειρηματικός τομέας, ο οποίος χρηματοδοτεί με 534,8 εκατ. ευρώ (ποσοστό 31,8%) τις δραστηριότητες R&D στη χώρα. Το μεγαλύτερο μέρος, 462,1 εκατ. ευρώ, επενδύεται σε R&D στις επιχειρήσεις, ενώ τα υπόλοιπα χρηματοδοτούν δραστηριότητες R&D στον τομέα της τριτοβάθμιας και μεταδευτεροβάθμιας εκπαίδευσης (21,6 εκατ. ευρώ), στον κρατικό τομέα (48,8 εκατ. ευρώ) και σε ιδιωτικά μη κερδοσκοπικά ιδρύματα (2,4 εκατ. ευρώ).

Η Ευρωπαϊκή Ένωση αποτελεί την τρίτη πηγή χρηματοδότησης, με 169,5 εκατ. ευρώ (ποσοστό 10,1%), γεγονός που καταδεικνύει την υψηλή ανταγωνιστικότητα των ελληνικών φορέων όσον αφορά τη διεκδίκηση ευρωπαϊκών ερευνητικών έργων.

Ειδικότερα, οι κύριες πηγές χρηματοδότησης ανά τομέα εκτέλεσης έχουν ως ακολούθως:

- Οι δαπάνες R&D του έτους 2015 του τομέα των επιχειρήσεων χρηματοδοτούνται κατά 82,3% (462,1 εκατ. ευρώ) από ίδια κεφάλαια.

- Οι δαπάνες R&D του έτους 2015 του κρατικού τομέα χρηματοδοτούνται κατά 81,0% (377,0 εκατ. Ευρώ) από το κράτος (36,1% τακτικός προϋπολογισμός, 35,7% ΕΣΠΑ, 9,2% Λοιπές κρατικές πηγές).

- Οι δαπάνες R&D του έτους 2015 του τομέα τριτοβάθμιας και μεταδευτεροβάθμιας εκπαίδευσης χρηματοδοτούνται κατά 71,1% (458,0. εκατ. ευρώ) από το κράτος (41,3% τακτικός προϋπολογισμός, 26,6% ΕΣΠΑ, 3,2% Λοιπές κρατικές πηγές).

- Οι δαπάνες R&D του έτους 2015 του τομέα ιδιωτικών μη κερδοσκοπικών ιδρυμάτων χρηματοδοτούνται κατά 44,8% (5,9 εκατ. ευρώ) από το εξωτερικό.

Η σημαντική αύξηση των δαπανών R&D έχει ως αποτέλεσμα την επίσης σημαντική αύξηση στην απασχόληση σε δραστηριότητες R&D. Το 2015, ο αριθμός των Ισοδυνάμων Πλήρους Απασχόλησης (ΙΠΑ), που αποδίδουν "θέσεις" πλήρους απασχόλησης, καθώς ένα ΙΠΑ είναι ισοδύναμο με έναν εργαζόμενο πλήρους απασχόλησης, αυξάνεται κατά περίπου 17% σε σχέση με το 2014, τόσο για το συνολικό προσωπικό σε Ε&Α όσο και για τους ερευνητές. Το συνολικό προσωπικό σε R&D το 2015 ανέρχεται σε 50.512,2 ΙΠΑ και οι ερευνητές σε 35.068,7 ΙΠΑ. Η μεγαλύτερη αύξηση καταγράφεται στον τομέα της τριτοβάθμιας και μεταδευτεροβάθμιας εκπαίδευσης.