Το ειδικό βάρος του «Brexit» στον ελληνικό τουρισμό

Αν είχε μια άμεση πρακτική επίπτωση η ψήφος των Βρετανών που επέλεξαν να αποχωρήσει το Ηνωμένο Βασίλειο από την Ευρωπαϊκή Ένωση ήταν αυτή: οι πάντες άρχισαν να υπολογίζουν με μεγαλύτερη προσοχή το ειδικό βάρος της Γηραιάς Αλβιόνας στην οικονομία της Ευρώπης.

Στον δε ελληνικό τουρισμό, τα μεγέθη δεν επιτρέπουν παρερμηνείες αφού οι Βρετανοί επισκέπτες αντιπροσωπεύουν το 10% των ξένων επισκεπτών στην Ελλάδα και αντίστοιχο ποσοστό των ετήσιων εισπράξεων της χώρας από τον τουρισμό.

Η αγορά του Ην. Βασιλείου αποτελεί διαχρονικά έναν από τους θεμέλιους πυλώνες του ελληνικού τουρισμού. Δημοφιλείς ελληνικοί προορισμοί όπως τα νησιά του Ιονίου (ιδιαίτερα Κέρκυρα), η Ρόδος αλλά και η Κρήτη «μπουσούλησαν» στην παγκόσμια τουριστική αγορά χέρι-χέρι με τους Βρετανούς τουρίστες.

Κι αν στο παρελθόν νεαροί Άγγλοι τουρίστες ήταν εκείνοι που συνδέθηκαν με ακραίες καταστάσεις σε προορισμούς όπως στον Κάβο (Κέρκυρα), στο Φαληράκι (Ρόδος) ή στα Μάλια (Κρήτη), τα πράγματα είναι αρκετά διαφορετικά στις μέρες μας.

Τα 7ήμερα ή 14ήμερα «πακέτα» φθηνού μαζικού τουρισμού που κυριάρχησαν σε άλλες δεκαετίες δεν υπάρχουν πια. Οι άνθρωποι ταξιδεύουν συχνότερα και οι αποδράσεις τους είναι μικρότερης διάρκειας. Έχουν πολλά να πουν γι' αυτό στη Μύκονο και τη Σαντορίνη, που υποδέχονται πολλούς Βρετανούς -στελέχη επιχειρήσεων που καταφθάνουν για ένα break είτε από το Σίτι του Λονδίνου, είτε από το Ντουμπάι όπου δουλεύουν.

Η ισχυροποίηση της στερλίνας έναντι του ευρώ κατά την προηγούμενη διετία απέδειξε τον καταλυτικό ρόλο που μπορεί να έχουν οι συναλλαγματικές ισοτιμίες στον τουρισμό. Είναι χαρακτηριστικό ότι στην προηγούμενη διετία ήταν οι αυξημένοι Βρετανοί τουρίστες που βοήθησαν να καλυφθούν οι απώλειες από την απότομη πτώση της τουριστικής κίνησης από τη Ρωσία.

Φέτος, ιδιαίτερα, οι Βρετανοί έθεταν σοβαρή υποψηφιότητα να ξεπεράσουν σε αριθμό τους Γερμανούς τουρίστες, για να (ξανα)γίνουν η κυριότερη δεξαμενή άντλησης πελατείας του ελληνικού τουρισμού.

Ο προβληματισμός που υπάρχει στους επιχειρηματίες του τουρισμού οφείλεται κυρίως για το επίπεδο αγοραστικής δύναμης που θα έχουν οι Βρετανοί, με τη στερλίνα να ταλαντεύεται προσπαθώντας να βρει μια νέα ισορροπία στη σχέση της με το ευρώ και το δολάριο.

Η ολοκλήρωση του Ιουνίου δεν αποτελεί ασφαλές κριτήριο για να εξάγει κανείς συμπεράσματα. Ιδιαίτερα τη φετινή χρονιά των πολλών ανατροπών. Αποτελεί παρελθόν, ωστόσο, ο πρώτος από τους τέσσερις βασικούς μήνες της τουριστικής περιόδου στην Ελλάδα (Ιούνιος-Σεπτέμβριος).

Οι ανησυχίες των επιχειρηματιών εδράζονται στο γεγονός ότι το «απουσιολόγιο» Βρετανών πελατών φέτος μάλλον είναι μεγάλο. Μέχρι στιγμής τουλάχιστον. Από τα περίπου 2,5 εκατ. τουρίστες που αναμένονταν φέτος στα συστήματα κρατήσεων έχουν καταγραφεί περίπου 2 εκατ. ταξιδιώτες. «Αγνοούνται», ωστόσο, σύμφωνα και με τον πρόεδρο του ΣΕΤΕ Α. Ανδρεάδη, οι κρατήσεις περίπου μισού εκατ. Βρετανών τουριστών.

Οι Έλληνες ξενοδόχοι περίμεναν να παίξουν τα ρέστα τους στις κρατήσεις της τελευταίας στιγμής, καλύπτοντας τις απώλειες του πρώτου τετραμήνου. Με δεδομένες τις πιέσεις που δέχονται φέτος οι αγορές Γερμανίας, Γαλλίας για διαφορετικούς λόγους, οι Βρετανοί είχε σχεδόν προεξοφληθεί ότι θα αποτελέσουν (και πάλι) χρυσή «σανίδα σωτηρίας».

Το Brexit, ωστόσο, άλλαξε τα δεδομένα. Αφενός, οι Βρετανοί θα έχουν λιγότερα χρήματα στην τσέπη τους λόγω της πτώσης της στερλίνας έναντι του ευρώ. Αφετέρου, οι Έλληνες ξενοδόχοι μάλλον θα χρειαστεί να προχωρήσουν σε «οδυνηρές» προσφορές για να προσελκύσουν τους Βρετανούς. Με δεδομένα, μάλιστα, ότι πιέζονται ασφυκτικά από τις αυξημένες φορολογικές επιβαρύνσεις.

Οι ενδείξεις του πρώτου τετραμήνου από την αγορά του Ην. Βασιλείου περισσότερο μπέρδεψαν παρά απογοήτευσαν τους επιχειρηματίες του τουρισμού. Κι αυτό καθώς οι τουρίστες αυξήθηκαν 9% αλλά οι εισπράξεις μειώθηκαν 1,3%. Με όλα αυτά πριν το δημοψήφισμα του Brexit.

Το ερώτημα είναι αν θα διατηρηθεί και φέτος ή θα ανασκοπεί η ανοδική δυναμική που αναπτύχθηκε τα τελευταία χρόνια στη βρετανική αγορά για ταξίδια στην Ελλάδα. Ενδεικτικό της αύξησης του ειδικού βάρους της αγοράς του Ην. Βασιλείου εν μέσω κρίσης είναι το γεγονός ότι οι Βρετανοί επισκέπτες αυξήθηκαν από 1,84 εκατ. ταξιδιώτες το 2013 σε 2,4 εκατ. το 2015, καταγράφοντας άνοδο 13,2% το 2014 και 14,7% το 2015 σε σύγκριση με την προηγούμενη χρονιά αντίστοιχα.

Στην ίδια περίοδο, οι τουριστικές εισπράξεις στην Ελλάδα από Βρετανούς επισκέπτες αυξήθηκαν από 1,35 δισ. ευρώ το 2013 σε 2 δισ.  το 2015, καταγράφοντας αύξηση 14,6% το 2014 και 30,5% το 2015.