Ανεφάρμοστο το νέο σχέδιο διαχείρισης απορριμμάτων

Ενάμιση χρόνο μετά την εξαγγελία της νέας στρατηγικής διαχείρισης απορριμμάτων, με μεγαλύτερο ποσοστό ανακύκλωσης στην πηγή και μικρότερες, αποκεντρωμένες δομές επεξεργασίας, οι δήμοι κατέθεσαν στο υπουργείο Εσωτερικών αιτήματα για έργα συνολικού ύψους περί τα 2,5 δισ. ευρώ, όταν το σύνολο των κονδυλίων που θα διατεθούν (από το νέο ΕΣΠΑ) δεν ξεπερνούν τα 800 εκατ. ευρώ!

Την ίδια στιγμή που τα ημερήσια πρόστιμα της Ευρωπαϊκής Ενωσης για τις παράνομες χωματερές "τρέχουν" και που οι συμπράξεις δημοσίου και ιδιωτικού τομέα (ΣΔΙΤ) έχουν "παγώσει", οι αρμόδιοι προσγειώνονται στην πραγματικότητα των αριθμών. 

Αλλά και σ' αυτό το ζήτημα έχουν απάντηση, μολονότι το υπουργείο Εσωτερικών, στην απαντητική επιστολή προς τους δημάρχους, επισημαίνει πως λεφτά δεν υπάρχουν. Τους ζητεί είτε να συμπτύξουν υποδομές για να κατέβει το κόστος, είτε να κατασκευάσουν μονάδες επεξεργασίας χαμηλότερης δυναμικότητας από την απαιτούμενη και να αυξήσουν τις βάρδιες λειτουργίας! Ομως η αύξηση του λειτουργικού κόστους των μονάδων, με διπλές βάρδιες, μεταφράζεται σε υπερωρίες, προσλήψεις και σχεδόν διπλάσια δημοτικά τέλη για τους πολίτες, οι οποίοι τελικά πληρώνουν τη διαχείριση των απορριμμάτων.

Στην ουσία ζητούν από τους δημάρχους να αυξήσουν το κόστος επεξεργασίας ανά τόνο (το περίφημο gate fee), όταν το υψηλό κόστος είναι ένα από τα βασικά επιχειρήματα των κυβερνητικών στελεχών που μπλοκάρουν επί 18 μήνες τους διαγωνισμούς ΣΔΙΤ ανά την Ελλάδα.

Η δύσκολη θέση στην οποία έχουν περιέλθει τα υπουργεία Εσωτερικών και Περιβάλλοντος επιβεβαιώνει, πάντως, όσα ανέφερε το Ελεγκτικό Συνέδριο στην περυσινή του απόφαση, με την οποία είχε εγκρίνει την υπογραφή της σύμβασης ΣΔΙΤ για τη διαχείριση απορριμμάτων της Πελοποννήσου, που ακόμα εκκρεμεί. Σύμφωνα με την απόφαση, κατά παράβαση της ελληνικής νομοθεσίας, ο νέος στρατηγικός σχεδιασμός διαχείρισης αποβλήτων δεν είναι κοστολογημένος. Στην ίδια απόφαση αναφερόταν πως δεν είναι δυνατόν να ανατρέπεται σχεδιασμός ετών, επειδή μια νέα κυβέρνηση αποφάσισε να εφαρμόσει νέο σχέδιο.

Παρά τις επισημάνσεις του Ελεγκτικού Συνεδρίου και την ασφυκτική κατάσταση με τα απορρίμματα στην Πελοπόννησο, η υπογραφή της σύμβασης καθυστερεί εδώ και ενάμιση χρόνο. Προ ημερών, ο περιφερειάρχης Πελοποννήσου Πέτρος Τατούλης υποστήριξε πως η εργολαβία αποκατάστασης παράνομων χωματερών (ΧΑΔΑ) ολοκληρώνεται μέσα στο φθινόπωρο. Ετσι θα σταματήσουμε να πληρώνουμε και τα ημερήσια πρόστιμα στην Ε.Ε. Αν ολοκληρωθεί και κλείσουν οι παράνομες χωματερές που σήμερα χρησιμοποιούν πολλοί δήμοι της Πελοποννήσου, τότε η κατάσταση θα γίνει εκρηκτική. Ακόμα και αν υπογραφεί σήμερα η σύμβαση για το ΣΔΙΤ, ο ανάδοχος (ΤΕΡΝΑ Ενεργειακή) χρειάζεται τουλάχιστον 10 μήνες για να ξεκινήσει σταδιακά την επεξεργασία.

Η κυβέρνηση φέρεται, πάντως, έπειτα από πολύμηνα παζάρια, συσκέψεις με τους δημάρχους στο Μέγαρο Μαξίμου κ.λπ., να στηρίζει την υπογραφή της σύμβασης για το ΣΔΙΤ Πελοποννήσου, με περιορισμένες αλλαγές τις οποίες δέχεται και ο ανάδοχος. Το ενδιαφέρον της υπόθεσης είναι πως αρκετοί δήμαρχοι της περιοχής εξακολουθούν να αντιδρούν, αν και έχουν ενημερωθεί πως σύντομα κλείνουν οι παράνομες χωματερές και τα σκουπίδια θα μείνουν στους δρόμους. Οι ίδιοι που επί μήνες μπλόκαραν το ΣΔΙΤ, τώρα ζητούν κοστοβόρες ενδιάμεσες λύσεις.

Εν τω μεταξύ με αγωνία αναμένεται και το περιφερειακό σχέδιο διαχείρισης (ΠΕΣΔΑ) που εκπονεί αυτή την περίοδο ο Περιφερειακός Σύνδεσμος Φορέων Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων (ΦΟΣΔΑ Πελοποννήσου). Θα περιλαμβάνει, άραγε, τον σχεδιασμό για το ΣΔΙΤ που προωθεί η Περιφέρεια, ή θα περιλαμβάνει άλλα σχέδια, που θα δώσουν το τελειωτικό χτύπημα στον διαγωνισμό που σέρνεται επί χρόνια;

Ο Π. Τατούλης, πάντως, επαναλαμβάνει πως η σύμβαση πρέπει να υπογραφεί και πως έχει λάβει σχετικές δεσμεύσεις από την κυβέρνηση. Μέσω των συσκέψεων που είχαν πραγματοποιηθεί στην επιτροπή μεγάλων έργων υπό τον υπουργό Επικρατείας Αλέκο Φλαμπουράρη, προέκυψαν αλλαγές στη σύμβαση που δέχεται ο ανάδοχος ώστε να ξεμπλοκάρει η υπόθεση. Για παράδειγμα μειώνονται από 150.000 σε 100.000 τόνους οι εγγυημένες ποσότητες απορριμμάτων που θα πηγαίνουν στις μονάδες επεξεργασίας του αναδόχου. Η μείωση πιθανώς έγινε δεκτή από την ΤΕΡΝΑ Ενεργειακή επειδή γνωρίζει πως τελικά οι ανάγκες των δήμων θα είναι μεγαλύτερες, λένε στην αγορά υποδομών.

Ο ανάδοχος δέχθηκε, επίσης, να προστεθούν σταδιακά πρόσθετοι σταθμοί μεταφόρτωσης, ώστε να περιοριστεί το κόστος μεταφοράς των απορριμμάτων από τους δήμους.

Η ΤΕΡΝΑ Ενεργειακή, εκτός από την Πελοπόννησο, ετοιμάζεται να υπογράψει και το αντίστοιχο ΣΔΙΤ της περιφέρειας Ηπείρου μετά την αποχώρηση της κοινοπραξίας Archirodon - Intrakat - Envitec, η οποία είχε ανακηρυχθεί προσωρινός μειοδότης.

Το ενδιαφέρον της υπόθεσης είναι πως η ΤΕΡΝΑ Ενεργειακή είναι και ελαφρώς φθηνότερη από τον προηγούμενο ανάδοχο, ο οποίος είχε επικρατήσει επειδή πρόσφερε υπερβολικά υψηλό ποσοστό ανακύκλωσης.