Ποια επιχειρηματικά δάνεια «βγαίνουν στο σφυρί»

Τα πρώτα εγχειρήματα πώλησης επιχειρηματικών δανείων, είτε μεμονωμένα, είτε σε χαρτοφυλάκια, ετοιμάζονται να αναλάβουν οι τράπεζες, μετά την ολοκλήρωση του θεσμικού και φορολογικού πλαισίου που διέπει τις μεταβιβάσεις απαιτήσεων.

Η τροποποίηση του νόμου Σταθάκη για τη διαχείριση και απόκτηση δανειακών απαιτήσεων, που ψηφίστηκε την περασμένη Κυριακή από τη Βουλή, απελευθερώνει την πώληση δανείων, με μόνη προσωρινή (σ.σ. ως το τέλος του 2017) εξαίρεση τα δάνεια με υποθήκη σε πρώτη κατοικία, η αντικειμενική αξία της οποίας είναι κάτω από 140 χιλ. ευρώ. Για δάνεια με εγγύηση Ελληνικού Δημοσίου έχει τεθεί ως προαπαιτούμενο της εκταμίευσης δόσης η εκ νέου απελευθέρωση πώλησης.

Επιπρόσθετα, με τις τροποποιήσεις που επήλθαν, σχηματοποιείται το φορολογικό καθεστώς. Οι πωλήσεις δανείων απαλλάσσονται από κάθε άλλο φόρο, τέλος και εισφορά, πέραν της καταβολής μειωμένων αναλογικών δικαιωμάτων (ένα επί τοις χιλίοις) για κάθε εγγραφή σε δημόσιο βιβλίο, μητρώο ή κτηματολόγιο.

Οι παραπάνω αλλαγές ανοίγουν τον δρόμο για να επιχειρηθούν πωλήσεις δανείων καθώς ο Ενιαίος Εποπτικός Μηχανισμός πιέζει σταθερά προς την κατεύθυνση ανάληψης ενεργητικότερων πρωτοβουλιών, ενώ και οι προϋπολογισμοί των τραπεζών για τη φετινή χρονιά προβλέπουν μείωση του αποθέματος των μη εξυπηρετούμενων δανείων.

Κατά τη διάρκεια της πολύμηνης καθυστέρησης στην ολοκλήρωση της πρώτης αξιολόγησης του ελληνικού προγράμματος, οι τράπεζες προέβησαν στην απαραίτητη προεργασία, προκειμένου να επιλέξουν από τα μη εξυπηρετούμενα ανοίγματα προς επιχειρήσεις αυτά που έχουν τις καλύτερες προϋποθέσεις πώλησης.

Στο παραπάνω πλαίσιο, κάποιες εξ αυτών έχουν ήδη ξεκινήσει ή αναθέσει άτυπη διερεύνηση για την πώληση είτε μεμονωμένων δανείων, είτε χαρτοφυλακίων με εταιρικά δάνεια ή προσωπικά δάνεια μεγαλομετόχων με ενέχυρο τις μετοχές τους.

Κοινό χαρακτηριστικό οι υψηλές προβλέψεις

Για τα περισσότερα από τα παραπάνω δάνεια το ποσοστό των συσσωρευμένων ειδικών προβλέψεων και η εύλογη αξία τυχόν εξασφαλίσεων φθάνει ή ξεπερνά την ονομαστική τους αξία. Ως εκ τούτου, οι τράπεζες εκτιμούν ότι η πώλησή τους μπορεί να διενεργηθεί σε τιμές που δεν θα οδηγήσουν στην εγγραφή ζημίας. Αντίθετα, ενδέχεται να υπάρξει ακόμη και μικρή ανάκτηση προβλέψεων.

Το concept είναι ανάλογο με την πώληση μη εξυπηρετούμενων καταναλωτικών δανείων, ονομαστικής αξίας 170 εκατ. ευρώ από τις θυγατρικές της Eurobank στη Ρουμανία.

Τα παραπάνω δάνεια πωλήθηκαν σε πολύ χαμηλή τιμή (σ.σ. χαμηλότερη του 6% της ονομαστικής αξίας), αλλά με δεδομένο ότι οι προβλέψεις που είχε πάρει ήδη η τράπεζα ξεπερνούσαν το 90%, η πώληση είναι αρχικά ουδέτερη κεφαλαιακά (σ.σ. προκύπτει έμμεσο κεφαλαιακό όφελος από τη μείωση του σταθμισμένου ενεργητικού). Υπάρχει, δε, ρήτρα στη συμφωνία ότι αν επιτευχθεί πάνω από ένα ποσοστό ανάκτησης, τότε θα αποδοθεί επιπλέον τίμημα στη Eurobank.

Η Eurobank εμφανίζεται περισσότερο επιθετική από τις υπόλοιπες τράπεζες ως προς τη διερεύνηση πώλησης πιστοδοτικών ανοιγμάτων σε ελληνικές επιχειρήσεις, είτε μεμονωμένα είτε μέσω χαρτοφυλακίων.

Στον αντίποδα, η Πειραιώς, όπως διευκρίνισε η διοίκησή της στην πρόσφατη τηλεδιάσκεψη, δεν εξετάζει άμεσα την πώληση χαρτοφυλακίου δανείων, εστιάζοντας μόνο σε μεμονωμένα δάνεια για τα οποία υπάρχει ενδιαφέρον.

Η Alpha, από την πλευρά της, έχει αποφασίσει να προχωρήσει στη ρευστοποίηση εξασφαλίσεων για τα εταιρικά δάνεια που βρίσκονται σε οριστική καθυστέρηση. Στο χαρτοφυλάκιο προς ρευστοποίηση περιλαμβάνονται δάνεια ονομαστικής αξίας 4 δισ. ευρώ, βάσει του ενημερωτικού της τελευταίας αύξησης κεφαλαίου.

«Αγκάθι» η αβεβαιότητα και το βαρύ πτωχευτικό δίκαιο

Στελέχη της αγοράς μιλώντας στο Euro2day.gr σημειώνουν ότι παρά τις υψηλές προβλέψεις που συνοδεύουν τα προς πώληση δάνεια, σημαντικό ρόλο στην εκδήλωση ή όχι ικανοποιητικού αγοραστικού ενδιαφέροντος θα παίξει η ταχύτητα με την οποία θα υποχωρήσει η αβεβαιότητα μετά την αξιολόγηση και οι αλλαγές που θα επέλθουν στο πτωχευτικό δίκαιο και τον εξωδικαστικό συμβιβασμό.

Όσο το δίκαιο απαιτεί συναίνεση των μετόχων για μετοχοποίηση χρέους (debt equity swap) και υπάρχουν αβεβαιότητες για το αν μπορούν να επιτευχθούν οι στόχοι ανάπτυξης και πρωτογενούς πλεονάσματος, το ενδιαφέρον για την αγορά χαρτοφυλακίων με εταιρικά δάνεια θα είναι περιορισμένο.

Δεν είναι τυχαίο ότι μέχρι στιγμής τα funds που δραστηριοποιούνται δραστήρια στην εγχώρια αγορά επιδιώκουν την αγορά κυρίως μεμονωμένων εταιρικών δανείων και αυτοί αφού επιτύχουν προηγούμενη συμφωνία της πλειοψηφίας των πιστωτών ή και των μετόχων επί ενός συγκεκριμένου σχεδίου αναδιάρθρωσης τόσο των δανειακών υποχρεώσεων, όσο και των εταιρειών.

Σημειώνεται ότι το επικαιροποιημένο μνημόνιο προβλέπει ότι μέχρι το τέλος Ιουνίου η κυβέρνηση θα προχωρήσει στην αναμόρφωση του πλαισίου αφερεγγυότητας.

Την ίδια στιγμή, το σχέδιο δράσης που προτείνει η McKinsey για τα μη εξυπηρετούμενα ανοίγματα μεσαίων και μεγάλων επιχειρήσεων προβλέπει για όσες επιχειρήσεις έχουν μεν κριθεί βιώσιμες, αλλά οι μέτοχοι και οι διοικήσεις απορρίπτουν αδικαιολόγητα τις προτάσεις αναδιάρθρωσης που καταθέτει ο συντονιστικός μηχανισμός των τεσσάρων τραπεζών (σ.σ. forum) να δίνεται η δυνατότητα στις τράπεζες και στους υπόλοιπους πιστωτές να κινήσουν διαδικασίες fast track εκκαθάρισης.