Εξι προτάσεις ΣΕΒ για «βιομηχανική επανάσταση»

Την άμεση ενθάρρυνση μεσαίας και μεγάλης κλίμακας ιδιωτικών επενδύσεων μέσα από ενεργητικές και «έξυπνες» πολιτικές που θα οδηγήσουν στην ταχύτερη οικονομική ανάκαμψη και την μείωση της ανεργίας, προτάσσει ο Σύνδεσμος Επιχειρήσεων και Βιομηχανιών (ΣΕΒ).

Αυτός άλλωστε, είναι και ο στόχος του βιομηχανικού συνεδρίου «Η Ελλάδα πέρα από την Κρίση - Ισχυρή Βιομηχανία για Καινοτομία, Ανάπτυξη και Δουλειές» που διεξάγεται την Τρίτη 24 Μαϊου στην Αθήνα.

Στο πλαίσιο αυτό, ο Σύνδεσμος καταθέτει δέσμη προτάσεων που συνιστά μία ριζικά διαφορετική προσέγγιση για την ενθάρρυνση των επενδύσεων μέσα από δημοσιονομικά ουδέτερες, ή και θετικές, παρεμβάσεις που θα μπορούσαν να κινητοποιήσουν παραγωγικές επενδύσεις για κάθε επιχειρηματικό και επενδυτικό μέγεθος, με στόχο τη σταδιακή αλλαγή του ελληνικού παραγωγικού υποδείγματος.

Σύμφωνα με το ΣΕΒ, η δραματική εξέλιξη της παραγωγικής βάσης σήμερα συνοψίζεται στη μείωση μεγαλύτερη του 50% στον σχηματισμό παγίου κεφαλαίου σε σχέση με την προ της κρίσης περίοδο, γεγονός που έχει οδηγήσει σε αρνητικό καθαρό πάγιο κεφάλαιο το σύνολο της ιδιωτικής οικονομίας. Φαινόμενο αρνητικού σχηματισμού παγίου κεφαλαίου παρατηρείται σε άλλες χώρες εν μέσω κρίσης (Ιταλία:-45%, Κύπρος:-1,6%, Πορτογαλία:-12%), αλλά σε περιορισμένη χρονική έκταση.

Έτσι, η Ελλάδα είναι σήμερα μία ακραία περίπτωση αποεπένδυσης, με τις καθαρές (μετά από αποσβέσεις) επενδύσεις το 2014 να διαμορφώνονται σε -8,3% του ΑΕΠ. Για την αναστροφή του κλίματος, είναι βέβαιο ότι η τόνωση της εσωτερικής ζήτησης από μόνη της ούτε επαρκεί, αλλά ούτε και αποτελεί αναπτυξιακό οδηγό. Γι΄αυτό, είναι επείγουσα μία μεγάλη επενδυτική κινητοποίηση σε δραστηριότητες με εξωστρέφεια, καινοτομία, οικονομίες κλίμακας και νέες θέσεις εργασίας.

Με βάση μετριοπαθείς υπολογισμούς του ΣΕΒ, για να εξισορροπήσουμε την απο-επένδυση που έχει υποστεί η οικονομία απαιτείται ένα επενδυτικό σοκ τουλάχιστον 100 δισ. ευρώ μέχρι το 2020. Οι επενδύσεις πλέον δεν επαρκούν ούτε για τη συντήρηση του κεφαλαιουχικού εξοπλισμού, με τις περίπου -12 δισ. ευρώ (αρνητικές) καθαρές επενδύσεις ετησίως (με στοιχεία 2014) να δυσχεραίνουν κάθε δυνατότητα στέρεας ανάκαμψης της παραγωγής. Σε αντιδιαστολή το νέο ΕΣΠΑ (πλην αλιείας) δεν ξεπερνά τα 15 δισ. ευρώ, με αποτέλεσμα να καθίσταται προφανές, ότι οι δημόσιο πόροι δεν επαρκούν για να καλυφθεί το κενό.

Μάλιστα, όταν αποτελεί κοινό τόπο ότι τα σημερινά εργαλεία ενθάρρυνσης επενδύσεων έχουν ολοκληρώσει τον κύκλο τους (πχ οι «αναπτυξιακοί» νόμοι), ενώ τα κίνητρα των φορολογικών κωδικών δεν έχουν αποδώσει τα αναμενόμενα, τότε καθίσταται ακόμη πιο επείγουσα την υιοθέτηση αναπτυξιακών «αντιβάρων».

Για το ΣΕΒ, αυτή τη στιγμή, απαιτείται μια βαθιά τομή στη φορολογική πολιτική με μία νέα επενδυτική λογική σε δύο κατευθύνσεις:

- Δυναμική ενθάρρυνση δραστηριοτήτων που δημιουργούν προστιθέμενη αξία μέσα από προσέλκυση επενδύσεων ευρείας παραγωγικής επανεκκίνησης. Λόγω κλίμακας οι δραστηριότητες αυτές αποτελούν την αιχμή της παραγωγικής ανασυγκρότησης.

- Ενεργητικές πολιτικές ενθάρρυνσης δραστηριοτήτων έρευνας, τεχνολογικής ανάπτυξης και καινοτομίας. Βασίζονται σε επενδύσεις βραδύτερης απόδοσης, όπου η κεφαλαιοποίηση της γνώσης είναι προϋπόθεση για νέες επιχειρηματικές πρωτοβουλίες.

Συγκεκριμένα, ο ΣΕΒ εισηγείται μία ριζικά διαφορετική προσέγγιση ενθάρρυνσης επενδύσεων και θέσεων εργασίας μέσα από μία «έξυπνη» φορολογική λογική που ξεφεύγει από τη διαδικασία ποσοτικής κατανομής βαρών βάσει εισοδημάτων και ποσοστών και επιτρέπει έναν ενάρετο κύκλο πραγματικής αξιοποίησης, επανεπένδυσης και πολλαπλασιασμού των δημόσιων και ιδιωτικών πόρων, ταυτόχρονα με την άρση των αντικινήτρων. Η δημοσιονομικά ουδέτερη πρόταση στοχεύει στην κινητοποίηση των οικονομικά αποδοτικών επενδύσεων μεσαίας και μεγαλύτερης κλίμακας σε παραγωγικούς τομείς, υπηρεσίες προστιθέμενης αξίας και υψηλής παραγωγικότητας.

Ουσιαστικά, ο Σύνδεσμος προτείνει ενεργητικές πολιτικές αντί για την αύξηση της φορολογικής επιβάρυνσης που είναι ατελέσφορη για τα δημόσια έσοδα και παρακινδυνευμένη για το μέλλον των επιχειρήσεων. Η πρόταση συμβαδίζει με τη δημιουργία προστιθέμενης αξίας, νέων θέσεων εργασίας, εξωστρέφειας, επιχειρηματικής αριστείας, καλύτερης οργάνωσης της παραγωγικής βάσης, παραγωγικών δικτύων γύρω από οργανωμένες επιχειρήσεις, κ.ο.κ..

Στο πλαίσιο αυτό οι πυλώνες ενθάρρυνσης διαφόρων επενδυτικών μεγεθών που προτείνει ο ΣΕΒ, είναι:

1. Η οριζόντια ενθάρρυνση των οικονομικά αποδοτικών επενδύσεων μεσαίας και μεγαλύτερης κλίμακας, σε παραγωγικούς τομείς και σε υπηρεσίες προστιθέμενης αξίας. Πρέπει να υπάρξει μεταστροφή από την αναποτελεσματική πρακτική των επιχορηγήσεων με μία νέα φορολογική λογική που επιβραβεύει έναν ενάρετο αναπτυξιακό κύκλο (α) διαρκούς επιβράβευσης κερδών άρα φορολογικών εσόδων (β) μετασχηματισμού τους σε παραγωγικές επενδύσεις (γ) δημιουργίας πρόσθετων κερδών, άρα νέων φορολογικών εσόδων.

Η πρόταση επιδιώκει μία επενδυτική κινητοποίηση μέσα από τη δυνατότητα μεταφερόμενης υπερ-έκπτωσης νέου capex σε ποσοστό 200%, συμπληρωματικά με μειωμένο φορολογικό συντελεστή (πχ 20%) σε περίπτωση επανεπένδυσης κερδών.

2. Η ενθάρρυνση εμβληματικών επενδύσεων (κάθετο κίνητρο) σε τεχνολογία, υποδομές, περιβάλλον, βιομηχανία, μεταποίηση κτλ, που δημιουργούν θετικές εξωτερικές επιδράσεις, πολλαπλασιαστικά αποτελέσματα και νέες θέσεις εργασίας. Προτείνεται η θέσπιση ανταγωνιστικής και σταθερής φορολόγησης δεκαετούς διάρκειας. Ενδεικτικά, για capex άνω των 100 εκατ. ευρώ η φορολογία να μειώνεται στο 20%, ομοίως και για περισσότερες από 1.000 νέες προσλήψεις.

3. Η Οριζόντια ενθάρρυνση επενδύσεων σε επιταχυντές της ανάπτυξης

Επί του πυλώνα αυτού, ο ΣΕΒ προτείνει:

i. Εγκατάσταση στην Ελλάδα επιχειρηματικών κέντρων, κέντρων logistics, μονάδων κοινών υπηρεσιών R&D κ.ο.κ. καθώς έως σήμερα, η Ελλάδα δεν έχει αποδειχθεί ελκυστικός προορισμός. Με αιχμή τη φορολογική προβλεψιμότητα, η πρόταση επιδιώκει να προσελκύσει δυναμικά τέτοιου είδους διεθνείς δραστηριότητες. Η διατήρηση σταθερών περιθωρίων για 15 έτη και η φορολογική ελάφρυνση κατά 50% για νέες θέσεις, ενθαρρύνει τη δυναμική αξιοποίηση των ανταγωνιστικών πλεονεκτημάτων της χώρας (π.χ. γεωγραφική θέση, υψηλό επίπεδο κατάρτισης, συμμετοχή στην ΕΕ, κ.ο.κ).

ii. Επενδύσεις σε έρευνα, τεχνολογική ανάπτυξη και καινοτομία. Μέσα από μια οριζόντια ενεργητική φορολογική λογική, δίνονται ισχυρά κίνητρα μετασχηματισμού του R&D σε συστατικό ανταγωνιστικότητας και νέων θέσεων εργασίας. Η πρόταση αφορά σε υπερ-εκπτώσεις δαπανών R&D που ανεβάζουν το φορολογικό όφελος σε 35% από το 8,7% σήμερα, ταυτόχρονα με τη διεύρυνση του ορισμού των δαπανών R&D που εκπίπτουν. Επίσης, για την ενθάρρυνση των ευρεσιτεχνιών, προτείνεται η τελική φορολόγηση (effective tax rate) των εσόδων από καινοτομία, να κυμανθεί κάτω από 10%. Με την παρέμβαση αυτή, η Ελλάδα γίνεται σαφώς ελκυστικότερος προορισμός δραστηριοτήτων καινοτομίας.

iii. Εξορθολογισμός μεταφοράς ζημιών. Πληθώρα ελληνικών εταιρειών συσσωρεύουν ζημίες και αυτό θα συνεχιστεί αν δεν ανατραπεί το δυσχερές περιβάλλον. Η πρόταση μετατρέπει τη φορολογία σε αναπτυξιακό μοχλό, επιτρέποντας τη μεταφορά οικονομικών ζημιών σε 12 έτη (έναντι 5 ετών σήμερα) και μέχρι του 70% των κερδών. Η αξιοποίηση φορολογικών χειρισμών διευκολύνει την ανάκτηση ανταγωνιστικότητας και την επαναφορά σε θετικούς ρυθμούς ανάπτυξης.

4. Η άρση αντικινήτρων για την αναστροφή του επενδυτικού κλίματος

i. Φορολογικός έλεγχος των ανελέγκτων χρήσεων. Με βάση τα εξαιρετικώς θετικά αποτελέσματα του φορολογικού πιστοποιητικού, προτείνεται η συνέχιση της εφαρμογής τουλάχιστον το ίδιο αποδοτικών μηχανισμών για τον έλεγχο όλων των έως σήμερα ανέλεγκτων χρήσεων. Από έρευνα της ΕΛΤΕ, για το 2011-2014, προκύπτει σημαντική αύξηση συμμόρφωσης των εταιρειών (σε ποσοστό 92%) και των φόρων που εισπράττει το Δημόσιο από τη διεύρυνση της ετήσιας φορολογικής βάσης (κατά 1,46 δισ. ευρώ κατά μέσο όρο), με όφελος για το δημόσιο κατά περίπου 400 εκατ. ευρώ ετησίως.

ii. Σύσταση περιφερειακών επιτροπών επίλυσης εκκρεμών φορολογικών υποθέσεων. Οι περιφερειακές επιτροπές με αυξημένες αρμοδιότητες επίλυσης των εκκρεμών φορολογικών υποθέσεων, πέραν της αποσυμφόρησης των δικαστηρίων και των εφοριών, εκτιμάται πως θα αποφέρει δημόσια έσοδα της τάξης των 150 - 200 εκατ. ευρώ

iii. Άρση των άμεσων και έμμεσων φόρων στην παραγωγή. Επανεξέταση των ειδικών φόρων επί των ενεργειακών προϊόντων βιομηχανικής χρήσης και προσαρμογή στα ελάχιστα επίπεδα που προβλέπει η σχετική ευρωπαϊκή οδηγία και κατάργηση του ειδικού φόρου κατανάλωσης στο φυσικό αέριο ηλεκτροπαραγωγής.

5. Οι ταχύτερες και διαφανείς διαδικασίες ένταξης, ελέγχου και πιστοποίησης των επενδύσεων, είτε από ειδικούς επιθεωρητές - ελεγκτές, είτε με μετατροπή των ελέγχων φυσικού αντικειμένου σε φορολογικούς ελέγχους.

6. Ο αποτελεσματικός συντονισμός δημόσιας χρηματοδότησης μέσα από τη δημιουργία ανεξάρτητου συντονιστικού μηχανισμού και αξιοποίησης μείγματος ανακυκλούμενων εργαλείων (πχ δάνεια επιμερισμού κινδύνου, εγγυήσεις, factoring, συν-επενδύσεις, ασφάλιση εξαγωγικών πιστώσεων, microfinance, κτλ), κυρίως σε μικρομεσαίες επιχειρήσεις.