Προσφυγικό: Ντρίπλα ΕΕ θέλει να αποφύγει η Αθήνα

Κλιμάκωση των ζυμώσεων ενός μικρού πυρήνα χωρών μελών της ΕΕ με την ηγεσία του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, του Ευρωκοινοβουλίου και της Κομισιόν, παρατηρείται τις τελευταίες μέρες και ιδιαίτερα μετά το τρομοκρατικό χτύπημα στις Βρυξέλλες, καθώς εντείνονται οι «φωνές» για σκληρές αποφάσεις στο προσφυγικό, προκειμένου να αντιμετωπιστεί το φαινόμενο της ανόδου των ακροδεξιών κομμάτων στην Ευρώπη.

Το Euro2day.gr είχε προειδοποιήσει εδώ και καιρό ότι παρά τις προφορικές και τηλεφωνικές διαβεβαιώσεις ηγετών της ΕΕ, όπως της καγκελαρίου Ανγκελα Μέρκελ προς την Αθήνα για πλήρη στήριξη των θέσεών μας και για ανοικτά σύνορα, πίσω από τις κλειστές πόρτες η πρόταση που προωθήθηκε -και τελικά επιβλήθηκε- ήταν όχι μόνο το κλείσιμο των συνόρων, αλλά και πολλά θέματα που αφορούν στην Ελλάδα και την Τουρκία να μεταβληθούν σε διμερείς αποφάσεις, ώστε να μην εμπλακούν οι υπόλοιπες χώρες της ΕΕ.

Η Αθήνα φαίνεται πως αντιλήφθηκε τις προθέσεις κάποιων χωρών και με την πρόταση που κατέθεσε στη σύνοδο κορυφής του Μαρτίου και την οποία αποκάλυψε το Euro2day.gr, ζήτησε η αναγνώριση της Τουρκίας ως ασφαλούς χώρας να μη γίνει μόνο από την Ελλάδα αλλά μετά από νομική γνωμοδότηση της Κομισιόν να μπει σε μια κοινή λίστα που θα αναγνωριστεί από το σύνολο της ΕΕ.

Η πρόταση αυτή απορρίφθηκε από την Κομισιόν με τη δικαιολογία ότι η Επιτροπή δεν έχει τη δικαιοδοσία για τέτοια γνωμοδότηση, επιχείρημα το οποίο όμως «μπάζει» νερά.

Κορυφαίος αξιωματούχος της ΕΕ μάς ανέφερε ότι η πρόταση να αναγνωριστεί ως «ασφαλής χώρα» η Τουρκία πρώτα από την Ελλάδα με τη δικαιολογία ότι είναι η πρώτη χώρα υποδοχής, καταρτίστηκε έπειτα από προειδοποίηση πολλών χωρών μελών ότι δεν πρόκειται να αναγνωρίσουν τη γείτονα χώρα ως «ασφαλή», γιατί κινούνται μεσοπρόθεσμα. Μία εκ των προϋποθέσεων για άρση της βίζας στους Τούρκους πολίτες είναι να αναγνωριστεί η χώρα τους ως ασφαλής. Και αυτό θα ληφθεί υπόψη όταν θα έρθει η ώρα να συζητήσουν για άρση της βίζας για τους Τούρκους πολίτες και για τη διαδικασία ένταξης της Τουρκίας στην ΕΕ.

Όπως μας εξήγησε ο εν λόγω αξιωματούχος, οι μεγάλες αντιδράσεις «κρύφτηκαν» πίσω από την απόφαση που έχουμε δει, όμως ο διάβολος κρύβεται στις λεπτομέρειες:

1. Ακόμα και όταν η χώρα μας προχωρούσε και αναγνώριζε την Τουρκία ως ασφαλή χώρα, υπήρχε σοβαρός κίνδυνος πολλές άλλες χώρες, με τη δικαιολογία ότι δεν εμπιστεύονται τη διαδικασία καταγραφής της Ελλάδας και συνεπώς δεν μπορούν να δεχθούν πρόσφυγες που έφυγαν από την Τουρκία. Με άλλα λόγια, αναγνώριση από την Αθήνα δεν θα σήμαινε αυτομάτως αναγνώριση της Τουρκίας ως ασφαλούς χώρας και από τις υπόλοιπες χώρες της ΕΕ.

2. Ο κορυφαίος αξιωματούχος κρούει τον κώδωνα του κινδύνου ότι με αυτή τη «λεπτομέρεια» πολλά κράτη μέλη ετοιμάζονται να καθυστερήσουν τη διαδικασία μετεγκατάστασης, κάτι που θα σημαίνει ότι υπάρχει κίνδυνος οι πρόσφυγες να στοιβάζονται στη χώρα μας.

3. Η ελληνική κυβέρνηση φαίνεται πως κατάλαβε την «παγίδα» στη συγκεκριμένη απόφαση και νομοθετεί ότι η Τουρκία δεν μπορεί να αναγνωριστεί a priori ως ασφαλής και ότι μπαίνουν κριτήρια για κάθε πρόσφυγα.

Συγκεκριμένα, στο νομοσχέδιο που κατέθεσε στο άρθρο 56 περιγράφει ότι ασφαλής τρίτη χώρα για έναν πρόσφυγα ή μετανάστη θεωρείται εκείνη στην οποία «δεν απειλείται η ζωή και η ελευθερία λόγω φυλής, θρησκείας, εθνικότητας, συμμετοχής σε ιδιαίτερη κοινωνική ομάδα, ή πολιτικών πεποιθήσεων».

Οι νομικοί κύκλοι των Βρυξελλών αναφέρουν ότι η συγκεκριμένη διάταξη είναι πολύ γενική και καθώς θα συναποφασίζει η Αθήνα με ομάδα αξιωματούχων της ΕΕ για την καταγραφή των προσφύγων και ενδέχεται να υπάρξουν διαφωνίες για το ποιος πρόσφυγας μπορεί να ενταχθεί στο άρθρο 56, με αποτέλεσμα να υπάρχουν καθυστερήσεις. Δεν αποκλείεται δε η χώρα μας να δεχτεί επί τούτου πιέσεις να «διορθώσει» την παράγραφο αυτή καθώς, όπως υποστηρίζουν οι νομικοί κύκλοι, η αναγνώριση χώρας ως ασφαλούς δεν μπορεί να προσωποποιηθεί.

Ο ανώτατος αξιωματούχος πάντως επιμένει ότι θα δυσκολέψουν κι άλλο τα πράγματα για την Ελλάδα μετά τα χτυπήματα στις Βρυξέλλες, καθώς πλέον λίγοι θα μπορούν να κατηγορήσουν τις χώρες που θα βάλουν προσκόμματα, καθώς οι τελευταίες θα επικαλεστούν ενέργειες που έχουν στόχο την εθνική τους ασφάλεια (reasons of national security).

Η πηγή αναφέρει δε ότι η στρατηγική της Ανγκελα Μέρκελ ήταν και παραμένει ότι η Τουρκία είναι το «κλειδί» της λύσης του προσφυγικού και γι' αυτό ουδέποτε στην πράξη υιοθέτησε τις ελληνικές θέσεις: παρά τη ρητορική και ο βαλκανικός διάδρομος έκλεισε και δεν θεωρήθηκε μονομερής ενέργεια και ο βαλτικός διάδρομος έκλεισε σιωπηλά και τα ελληνοτουρκικά θέματα θα θεωρούνται διμερή.

Η αλληλεγγύη που διατείνονται οι Ευρωπαίοι σαφώς και υπάρχει αλλά μόνο στο σκέλος της ανθρωπιστικής βοήθειας, σε χρήματα και υλικοτεχνική υποδομή και -εάν τα πράγματα ενταθούν- ίσως σε ένα χρόνο από τώρα αναγνωριστεί η δαπάνη για τους πρόσφυγες ως δημοσιονομική επιβάρυνση.

Η επιτυχία

Μια επιτυχία της Ελλάδας και της Κύπρου στη σύνοδο κορυφής του Μαρτίου που δεν αναφέρθηκε εκτενώς ήταν ότι κατάφεραν να βγάλουν τις διαπραγματεύσεις επίλυσης του Κυπριακού από το Action Plan ΕΕ - Τουρκίας. Κάτι τέτοιο θα ήταν καταστροφικό όμως, σύμφωνα με διασταυρωμένες πηγές του Euro2day.gr, ακόμα και την πρώτη μέρα της συνόδου, πριν τις διαβουλεύσεις με τον Τούρκο πρωθυπουργό, η Κομισιόν -υπό την πίεση της Γερμανίας- κατάρτιζε και πρόταση όπου οι διμερείς επαφές για το Κυπριακό θα έμπαιναν στο σχέδιο, κάτι που επιθυμούσε διακαώς η Άγκυρα.

Επιπλέον, ο ανώτατος παράγοντας αναφέρει ότι η Ελλάδα διατρέχει και έναν άλλο κίνδυνο που προς το παρόν δεν είναι ορατός: όταν τον Ιούνιο το παιχνίδι μεταξύ ΕΕ και Τουρκίας ανοίξει, γιατί θα συζητηθεί η άρση της βίζας και τότε θα πέσουν οι μάσκες, θα ξεκινήσει ένας «πόλεμος» μεταξύ της Αγκυρας και του σκληρού πυρήνα της ΕΕ που δεν θέλει την άρση της βίζας, με αποτέλεσμα το προσφυγικό να ξαναγίνει μοχλός πίεσης από πλευράς Τουρκίας, με βεβαίως σοβαρές συνέπειες στη χώρα μας ως κύρια χώρα υποδοχής.

Η διαπραγμάτευση

Όσο για τη διαπραγμάτευση, όπως μας επανέλαβαν καλά πληροφορημένες πηγές, η κ. Μέρκελ (παρά τα όσα φέρεται να υποσχέθηκε στον κ. Τσίπρα), η εντολή που συνεχίζει να δίνει είναι να τα «βρούμε» με το ΔΝΤ. Να μην παρεκκλίνουν οι στόχοι του προγράμματος και στις δύσκολες περιπτώσεις να βρεθούν εναλλακτικά μέτρα ισόποσου χαρακτήρα, όμως σε καμία περίπτωση δημοσιονομική χαλάρωση…