Ευθύνες στο ΔΝΤ για το μαρτύριο της σταγόνας

Ευθεία επίθεση πρωτίστως στο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο και δευτερευόντως συνολικά στην ομάδα των δανειστών εξαπέλυσε σήμερα ο Γενικός Γραμματέας Δημοσιονομικής Πολιτικής Φραγκίσκος Κουτεντάκης, δίνοντας συνέχεια στην άτυπη κόντρα που αναδείχθηκε την περασμένη εβδομάδα μέσω διαρροών από το υπουργείο Οικονομικών.

Ο κ. Κουτεντάκης καταλόγισε «καθυστερήσεις στην αξιολόγηση για τις οποίες ευθύνεται το ΔΝΤ», έκανε λόγο για τακτική δόσεων με το σταγονόμετρο, συμπληρώνοντας πως πρόκειται για «συμπεριφορά Σάιλοκ», δεν δίστασε να αναφέρει ότι σε επίπεδο τεχνικών κλιμακίων ακόμα και στην τρέχουσα φάση της διαπραγμάτευσης υπάρχουν ορισμένες φωνές που στη ροή της συζήτησης βάζουν στο τραπέζι το ενδεχόμενο καθυστέρησης πληρωμής συντάξεων, αν σφίξουν τα πράγματα στο ταμείο, αν και ξεκαθάρισε ότι δεν βρισκόμαστε σε αυτό το σημείο.

Οι σημερινές τοποθετήσεις του Γενικού Γραμματέα Δημοσιονομικής Πολιτικής αναδεικνύουν με σαφήνεια το γεγονός ότι η κυβέρνηση χαράζει μια στρατηγική ανάδειξης των ευθυνών -όπως η ίδια προφανώς τις αντιλαμβάνεται- από την πλευρά του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, για το οποίο ο κ. Κουτεντάκης είπε ότι «παρουσιάζουμε στοιχεία τα οποία διαρκώς αμφισβητούν, όταν τα δικά τους στοιχεία είναι γεμάτα ανακρίβειες».

Χαρακτηριστικό παράδειγμα, η διαφωνία η οποία συντηρείται αναφορικά με το πρωτογενές δημοσιονομικό αποτέλεσμα του 2015. Κατά τις εκτιμήσεις του υπουργείου Οικονομικών, το περασμένο έτος έκλεισε με πρωτογενές πλεόνασμα τουλάχιστον 0,2% του ΑΕΠ και οι ακριβείς ανακοινώσεις αναμένονται στις 21 Απριλίου από τη Eurostat. Το ΔΝΤ όμως, ακόμα και με βάση τα οριστικά στοιχεία του προϋπολογισμού του 2015, επιμένει ότι υπήρξε πρωτογενές έλλειμμα 0,6% του ΑΕΠ, χωρίς να μπορεί να αιτιολογήσει πώς προκύπτει αυτή η εκτίμηση. «Δεν μας λένε πώς προκύπτει αυτό το 0,6% του ΑΕΠ», σημείωσε ο κ. Κουτεντάκης τονίζοντας πως «υπάρχει σημαντική καθυστέρηση στην αξιολόγηση, η οποία οφείλεται στο ΔΝΤ».

Πρόσθεσε δε πως κανείς δεν έχει καταλάβει «τι θέλει να κάνει το Ταμείο, αν θέλει να μείνει ή να φύγει» ενώ συμπλήρωσε ότι υπάρχουν ευθύνες έλλειψης κατανόησης της κατάστασης, οι οποίες «δημιουργούν μια κατάσταση διαρκούς και καταστροφικής αβεβαιότητας».

Το ταμείο

Το υπουργείο Οικονομικών διαβεβαιώνει ότι επί του παρόντος δεν τίθεται ζήτημα ταμειακών δυσκολιών στην εξυπηρέτηση των υποχρεώσεων του δημοσίου. «Δεν υπάρχει κανένας άμεσος κίνδυνος στα ταμειακά διαθέσιμα αλλά η κατάσταση εξ ορισμού δεν μπορεί να συνεχίζεται επ’ αόριστο. Καμία οικονομική οντότητα δεν καλύπτει το σύνολο των χρηματοδοτικών της αναγκών από ίδιους πόρους χωρίς νέο δανεισμό και ανακύκλωση χρεών», σημείωσε ο κ. Κουτεντάκης αποκαλύπτοντας ότι ακόμα και στην τρέχουσα διαπραγμάτευση, σε επίπεδο τεχνικών κλιμακίων τέθηκε ως ενδεχόμενο από την πλευρά των δανειστών να δοθεί προτεραιότητα στην πληρωμή των τόκων και χρεολυσίων έναντι των συντάξεων, αν η κατάσταση επιδεινωθεί.

Ξεκάθαρο είναι ότι από την πλευρά της κυβέρνησης τέτοιο ενδεχόμενο δεν συζητείται. Ρητά, ο γραμματέας δημοσιονομικής πολιτικής είπε πως «αν φτάσουμε ποτέ σε αυτό το σημείο -δεν είμαστε-, είναι ξεκάθαρο ότι δεν θα πληρώσουμε χρέος, δεν θα καθυστερήσουμε τις συντάξεις», υπενθυμίζοντας τι συνέβη τον Μάιο του 2015 με τη δόση προς το ΔΝΤ.

Στην παρούσα φάση, το ελληνικό δημόσιο συνεχίζει να ανακυκλώνει συμβάσεις Repos με φορείς της γενικής κυβέρνησης ύψους 10 δισ. ευρώ, με τρέχον επιτόκιο 3,72% καθαρό μετά από φόρους. Μάλιστα στελέχη του ΓΛΚ εκφράζουν την απορία γιατί ορισμένοι φορείς εξακολουθούν να μην τοποθετούν τα ταμειακά τους διαθέσιμα στην Τράπεζα της Ελλάδος με τόσο υψηλή απόδοση και παρά την υποχρεωτικότητα που απορρέει από την σχετική Πράξη Νομοθετικού Περιεχομένου.

Τα ταμειακά διαθέσιμα τα οποία δεν έχουν τοποθετηθεί σε Repos εκτιμάται πως υπερβαίνουν το 1 δισ. ευρώ. Δεν αποκλείεται στη συνέχεια, αναλόγως των εξελίξεων στο μέτωπο της διαπραγμάτευσης, και αυτά τα κεφάλαια να αξιοποιηθούν.

Επί του παρόντος, η υπόθεση κάλυψης των εσωτερικών και διεθνών υποχρεώσεων του Κράτους γίνεται αποκλειστικά με τα λεφτά των φορολογουμένων. Χωρίς να έχει έρθει ούτε ένα ευρώ από τη δανειακή σύμβαση με τους Eυρωπαίους, από τις αρχές του έτους, το υπουργείο Οικονομικών έχει καταβάλει τόκους 1,717 δισ. ευρώ και χρεολύσια 490 εκατ. ευρώ το πρώτο δίμηνο του έτους, ενώ έρχεται αντιμέτωπο με πληρωμές ύψους 1,8 δισ. ευρώ τον Μάρτιο.

Όπως σημειώθηκε χαρακτηριστικά, «πληρώνουμε δαπάνες τεσσάρων μηνών με τα έσοδα τριών» ενώ αναδείχθηκε δεόντως το γεγονός ότι δεν έχουν καταβληθεί από τους δανειστές παρά μόνο 500 εκατ. ευρώ για την εξυπηρέτηση ληξιπρόθεσμων οφειλών, παρά τη συμφωνία για άμεση εκταμίευση πολλαπλάσιων πόρων, προκειμένου να δοθεί ανάσα στην οικονομία.

Ο προϋπολογισμός

Νωρίτερα το υπουργείο Οικονομικών έδωσε στη δημοσιότητα τα οριστικά στοιχεία εκτέλεσης του προϋπολογισμού το πρώτο δίμηνο του έτους, από τα οποία προκύπτει πρωτογενές πλεόνασμα 3,308 δισ.ευρώ έναντι στόχου για πρωτογενές πλεόνασμα 1,065 δισ. ευρώ. Αυτό οφείλεται σε υπέρβαση εσόδων 961 εκατ. ευρώ και συγκράτηση δαπανών κατά 975 εκατ. ευρώ σε σχέση με τους στόχους, εξέλιξη η οποία είναι συγκυριακή και μπορεί να ανατραπεί ανά πάσα στιγμή τους επόμενους μήνες.

Το μέρισμα της Τράπεζας της Ελλάδος (775 εκατ. ευρώ έναντι 450 εκατ. ευρώ) διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο, όπως άλλωστε και οι αυξημένες εισπράξεις από την Ε.Ε ενώ από το ΓΛΚ κατηγορηματικά δηλώνουν πως «δεν υπάρχει καμία πολιτική στάσης πληρωμών στο εσωτερικό, ούτε δημιουργία ληξιπρόθεσμων οφειλών».

Αυτό βέβαια συμπληρώνουν, δεν σημαίνει ότι τα πράγματα είναι εύκολα.

Στο μέτωπο του προϋπολογισμού του 2016, τέλος, ξεκαθαρίζει ότι δεν θα υπάρξουν αναδρομικές αλλαγές στη φορολόγηση εισοδημάτων του 2015.

Όπως υποστηρίζουν στο υπουργείο Οικονομικών το σημαντικά μεγαλύτερο πλεόνασμα σε σχέση με τον στόχο κατανέμεται περίπου ισομερώς σε υψηλότερα έσοδα και χαμηλότερες δαπάνες. Και από τις δυο πλευρές, η εικόνα οφείλεται σε συγκυριακούς παράγοντες που αναλύονται παρακάτω. Με τα δεδομένα που έχουμε δεν τίθεται θέμα διαφοροποίησης του προϋπολογισμού σε ετήσια βάση.

Η υστέρηση των φορολογικών εσόδων οφείλεται κυρίως στις εισπράξεις από τον ΕΝΦΙΑ. Το μεγαλύτερο μέρος των εσόδων εισπράχθηκε μέσα στο 2015 και όχι το 2016. Τα συνολικά έσοδα είναι σχεδόν 2,67 δισ. (έναντι στόχου 2,65) που δημοσιονομικά καταγράφεται στο 2015.

Τα μη φορολογικά έσοδα (παράβολα, προμήθειες, μερίσματα, κλπ) είναι ιδιαίτερα αυξημένα κυρίως λόγω του υψηλότερου μερίσματος από την ΤτΕ κατά 325 εκατ. πάνω από την πρόβλεψη (775 αντί 450).

Η πληρωμή για την κάλυψη ελλείμματος του ΕΛΕΓΕΠ γίνεται σταδιακά ενώ η πρόβλεψη ήταν να γίνει εφάπαξ. Στο πρώτο δίμηνο είχαν προβλεφθεί 281 εκατ και πληρώσαμε μόνο 78, δηλαδή εξοικονομήσαμε 203 εκατ. που θα πληρωθούν τους επόμενους μήνες (8 δόσεις).

Αποδόσεις στην ΕΕ (συνεισφορές στον κοινοτικό προϋπολογισμό) ζητήθηκαν 193 εκατ. λιγότερα από όσα είχαμε προβλέψει (386 αντί 579).

Καταναλωτικές δαπάνες από μεταφορά πληρωμών του 2015, που δεν πρόλαβαν να ολοκληρωθούν, στο 2016. Οι σχετικά χρονοβόρες διαδικασίες της λογιστικής μεταφοράς περιόρισαν τις δαπάνες κατά 203 εκατ. κάτω από την πρόβλεψη.

Λιγότερα αιτήματα επιχορηγήσεων στον κοινωνικό προϋπολογισμό (ασφαλιστικά ταμεία, νοσοκομεία και κοινωνική προστασία) κατά 122 εκατ. καθώς υπάρχουν αρκετά ταμειακά διαθέσιμα.