Τα «ντεσού» της πρότασης Τσίπρα στους αγρότες

Ένα σύνθετο φορολογικό και ασφαλιστικό πακέτο επεφύλασσε στους αγρότες η κυβέρνηση, δίνοντας έμφαση «στους μικρούς και μεσαίους παραγωγούς».

Η αδυναμία σημαντικών βελτιωτικών παρεμβάσεων στο ασφαλιστικό φάνηκε από το γεγονός ότι, από τις πολλές εναλλακτικές προτάσεις που εξετάζονταν στο υπουργείο Εργασίας όλο το προηγούμενο διάστημα, φθάσαμε χθες, στο Μαξίμου, να παρουσιάζεται στους αγρότες η εξής μία: Εισφορές 16% με μειωμένη κύρια σύνταξη, ή 20% σταδιακά έως το 2021. Αλλά και στην περίπτωση του ΟΓΑ, η διατήρηση της αυτονομίας του αφορά μόνο το μεταβατικό διάστημα της αύξησης των εισφορών, ήτοι έως το 2021.

Στο φορολογικό, στις προτάσεις που τελούν όλες υπό την προϋπόθεση ότι θα συζητηθούν και κυρίως θα εγκριθούν από τους δανειστές, κεντρικό ρόλο διαδραματίζει η φορολόγηση των αγροτικών επιδοτήσεων, που μέχρι σήμερα ήταν αφορολόγητες έως τις 12.000 ευρώ, παράλληλα όμως, με την εισαγωγή αφορολόγητου ορίου της τάξης των 9.500 ευρώ.

Επιλογή μεταξύ 20% και 16%

Η κυβερνητική πρόταση για το σκέλος του ασφαλιστικού προβλέπει:

* Τη διατήρηση της αυτονομίας του ΟΓΑ έως το 2021. Το αρχικό σχέδιο όριζε την ένταξη του ταμείου στον Ενιαίο Φορέα Κοινωνικής Ασφάλισης (ΕΦΚΑ) και τη διατήρηση του Οργανισμού μόνο για το προνοιακό σκέλος.

* Κλιμάκωση της αύξησης των εισφορών, από 7% σήμερα στο 20% το 2021. Το αρχικό σχέδιο του υπουργείου Εργασίας προέβλεπε εισφορές από 7% στο 10% εντός του 2016 και στη συνέχεια κλιμάκωση έως το 2019. Σύμφωνα με πληροφορίες, το 2017, οι εισφορές θα ανέλθουν στο 14% και θα υπολογίζονται επί του καθαρού φορολογητέου εισοδήματος. Δεν έχει αποφασιστεί ακόμη ο εσωτερικός βηματισμός που θα οδηγήσει στο 20% το 2021.

Επίσης, δεν εξετάζεται η πιθανότητα το 2017 οι εισφορές να αυξηθούν στο 12%, καθώς κάτι τέτοιο θα οδηγούσε σε μειωμένα έσοδα.

* Δυνατότητα επιλογής χαμηλότερου ποσοστού εισφοράς για τους κατά κύριο επάγγελμα αγρότες, σε ποσοστό 16% αντί για 20%. Και σε αυτή την περίπτωση, σύμφωνα με πληροφορίες, θα υπάρχει σταδιακή μετάβαση. Το 2017 η εισφορά θα αυξηθεί στο 14%, το 2018 θα πάει 15% και θα καταλήξει 16% το 2019.

Όσοι επιλέξουν το 16% θα λάβουν μικρότερη σύνταξη, θα έχουν όμως και τη δυνατότητα μεταπήδησης στο 20% με εξαγορά, προκειμένου να βελτιώσουν την παροχή.

Βάσει των υπολογισμών που παρουσιάστηκαν στους αγρότες κατά την πολύωρη χθεσινή συνάντηση, ενώ με το 16% η σύνταξη θα ανέρχεται σε τουλάχιστον 483 ευρώ τον μήνα για 40 χρόνια ασφάλισης, με το 20% θα φθάνει σε τουλάχιστον 604 ευρώ. Στην περίπτωση που το επιθυμούν, οι αγρότες θα έχουν τη δυνατότητα μεταπίδησης στην ανώτερη ασφαλιστική κατηγορία του 20%, πληρώνοντας τη διαφορά.

* Θέσπιση του εργόσημου ως βασικού εργαλείου πληρωμής της απασχόλησης στον αγροτικό χώρο, ώστε η δαπάνη αυτή να καταλογίζεται ως έξοδο στην αγροτική επιχείρηση. Σύμφωνα με την κυβερνητική πρόταση, με εργόσημο θα μπορούν να ασφαλίζονται και τα μέλη των αγροτικών οικογενειών (σύζυγοι και τέκνα αγροτών) καθώς και μετανάστες που μέχρι σήμερα απασχολούνται παράνομα.

Φορολογικό παζάρι εντός κι εκτός

Στο φορολογικό η κυβέρνηση φέρεται να παζαρεύει με τους δανειστές ακύρωση της πρόβλεψης του Μνημονίου για αύξηση του συντελεστή φορολόγησης των κερδών των αγροτών, από το πρώτο ευρώ, στο 20% και το 26% (σε ορίζοντα διετίας) από 13% σήμερα.

Αντ' αυτού, στο οικονομικό επιτελείο επεξεργάζονται σενάρια σύμφωνα με τα οποία οι αγρότες θα φορολογούνται με το αφορολόγητο των μισθωτών και την κλίμακα των ελεύθερων επαγγελματιών.

Πρακτικά, επειδή οι δύο προτεινόμενες κλίμακες στο πλαίσιο αναμόρφωσης του φορολογικού είναι ίδιες για ελεύθερους επαγγελματίες και μισθωτούς, στους αγρότες προσφέρεται η κλίμακα των μισθωτών με το έμμεσο αφορολόγητο των 9.550 ευρώ, το οποίο προκύπτει από την έκπτωση φόρου των 2.100 ευρώ.

Με τον τρόπο αυτό, το αφορολόγητο δίνεται πλήρες σε πολύ χαμηλά και μικρομεσαία εισοδήματα, καθώς πάνω από τις 22.000 ευρώ αρχίζει να σβήνει, μέχρι να «εξαφανιστεί» για όσους δηλώνουν περισσότερα από 42.000 ευρώ.

Η προτεινόμενη κλίμακα των μισθωτών, σύμφωνα με τα όσα έχουν γίνει γνωστά μέχρι σήμερα, διατηρείται ως έχει στο πρώτο κλιμάκιο (συντελεστής 22% για εισόδημα έως 25.000 ευρώ), στη συνέχεια μελετάται συντελεστής 32% για εισοδήματα από 25.001 έως και 35.000 ευρώ, 42% για εισοδήματα από 35.001 έως και 60.000 ευρώ, 50% για εισοδήματα από 60.001 έως και 100.000 ευρώ και 55% ή και 60% για ακόμα μεγαλύτερα εισοδήματα.

Επί αυτής της κλίμακας δεν υπάρχει ακόμα συμφωνία με τους δανειστές. Αντίθετα υπάρχουν σημαντικές ενστάσεις για την αύξηση των ανώτατων συντελεστών.

Η ίδια κλίμακα προτείνεται και για τους ελεύθερους επαγγελματίες αλλά χωρίς αφορολόγητο.

Τι σημαίνει για τους αγρότες

Φαινομενικά, η αντικατάσταση του συντελεστή 20% (σε πρώτη φάση) από το πρώτο ευρώ, από την κλίμακα των μισθωτών συμφέρει τους αγρότες.

Το «κλειδί» όμως κρύβεται στις επιδοτήσεις. Σήμερα, μετά από διάταξη νόμου η οποία ψηφίστηκε πέρυσι με πρωτοβουλία της τότε αναπληρώτριας υπουργού Οικονομικών Ν. Βαλαβάνη, καθιερώθηκε αφορολόγητο 12.000 ευρώ για τις αγροτικές επιδοτήσεις. Οι δανειστές εξαρχής δεν είδαν με καλό μάτι το αφορολόγητο αυτό και ζητούν -όπως αναφέρουν ασφαλείς πληροφορίες- την κατάργησή του.

Με τις σχεδιαζόμενες αλλαγές στο φορολογικό των αγροτών, οι επιδοτήσεις θα μετρούν -χωρίς ξεχωριστό αφορολόγητο- στα αγροτικά κέρδη. Η κατάργηση του αφορολόγητου των επιδοτήσεων έρχεται να καλυφθεί από την παροχή αφορολόγητου εισοδήματος, με τα δεδομένα των μισθωτών. Ο λογαριασμός τυχόν ελαφρύνσεων και επιβαρύνσεων από τις προωθούμενες αλλαγές είναι συνάρτηση του ποσού της επιδότησης που εισπράττει ο κάθε αγρότης.

Αξίζει να σημειωθεί ότι η αύξηση του συντελεστή από το 13% στο 20% θα έπρεπε με βάση το μνημόνιο να έχει ψηφιστεί ήδη, ώστε να ισχύσει για τα εισοδήματα του 2015, αποδίδοντας στον φετινό προϋπολογισμό πρόσθετα έσοδα 32 εκατ. ευρώ. Όπως είναι γνωστό, στο μέτωπο αυτό, για ευνόητους λόγους, η κυβέρνηση έχει παίξει καθυστερήσεις.

Κέρδος για τα εισοδήματα κάτω των 20.000 ευρώ

Σημαντική εκτιμάται ότι θα είναι η επιβάρυνση στους αγρότες με υψηλές αγροτικές επιδοτήσεις καθώς επί των επιδοτήσεων αυτών δεν θα επιβάλλεται μόνο φόρος αλλά και η ασφαλιστική εισφορά.

Σύμφωνα με υψηλόβαθμο κυβερνητικό στέλεχος, αγρότες με συνολικό εισόδημα έως και 20.000 ευρώ θα έχουν ακόμη και ελαφρύνσεις (από εισφορές και φόρους) σε σχέση με το ισχύον σύστημα (χωρίς να υπολογίζεται βέβαια και η εισφορά υπέρ υγείας της τάξης του 6,9%).

Στον αντίποδα, αγρότες με εισοδήματα άνω των 20.000 ευρώ θα υποστούν επιβαρύνσεις. Ειδικότερα, για συνολικά ποσά εισοδήματος και επιδοτήσεων της τάξης των 12.200 ευρώ, το «κέρδος» εκτιμάται σε 600 ευρώ, το οποίο βαίνει μειούμενο όσο αυξάνονται τα πραγματικά εισοδήματα, για να εξανεμιστεί και να μετατραπεί σε «χασούρα» για τα ποσά άνω των 20.000 ευρώ.