Τράπεζες: Ο «μπούσουλας» για τα κόκκινα δάνεια

Έναν οδικό χάρτη για να συντάξουν τους επιχειρησιακούς στόχους ανάταξης/ανάκτησης των μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων τους, αλλά και να παράσχουν στην Τράπεζα της Ελλάδος μια σε βάθος εικόνα των προβληματικών τους χαρτοφυλακίων, έχουν πλέον στη διάθεσή τους οι τράπεζες.

Σε συνάντηση που διενεργήθηκε την περασμένη εβδομάδα, ο Ηλίας Πλασκοβίτης της ΤτΕ έδωσε στις τράπεζες ένα διευρυμένο ερωτηματολόγιο, που αποτελεί «μπούσουλα» για το πώς θα δηλωθούν λεπτομερειακά οι επιχειρησιακοί στόχοι μείωσης των μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων.

Ειδικότερα, οι τράπεζες θα πρέπει να ορίσουν ξεχωριστούς στόχους ανάκτησης μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων (Non Performing Exposures - NPEs) και μη εξυπηρετούμενων δανείων (Non Performing Loans - NPLs) για τις ίδιες και τις θυγατρικές τους σε leasing, factoring. Οι δηλωθέντες στόχοι θα αποτελούν τους δείκτες αναφοράς για την ανά τρίμηνο αξιολόγησή τους σε βάθος τριετίας.

Θα πρέπει επίσης να παράσχουν αναλυτικά στοιχεία στοχοθέτησης. Για παράδειγμα, θα δηλώσουν τα επιδιωκόμενα έσοδα από τόκους, λόγω ρυθμίσεων δανείων που καθίστανται και πάλι εξυπηρετούμενα, τον στόχο εισπράξεων από ρευστοποίηση εξασφαλίσεων ή πώληση σε τρίτους χαρτοφυλακίου δανείων, τις διαγραφές δανείων κ.ά.

Επιπρόσθετα, θα δώσουν στην TτΕ πληροφορίες για τα ποιοτικά χαρακτηριστικά του χαρτοφυλακίου μη εξυπηρετούμενων δανείων. Για παράδειγμα, πρέπει να δηλώσουν πόσα από τα δάνειά τους είναι σε καθυστέρηση μεγαλύτερη των 24 μηνών, τι μέρος αυτών έχει καταγγελθεί και αν έχουν κινηθεί νομικές ενέργειες.

Η επιλογή του χρονικού ορίου των 24 μηνών δεν είναι τυχαία. Όπως εξηγεί στέλεχος της TτΕ, αν ένας δανειολήπτης δεν εξυπηρετεί το δάνειό του επί δύο σερί έτη, κατά πάσα πιθανότητα θα είναι μη συνεργάσιμος. Ως εκ τούτου, είναι σχεδόν βέβαιο ότι οι τράπεζες θα πρέπει να κινήσουν διαδικασία αναγκαστικής εκτέλεσης.

Με βάση την περσινή έκθεση της TτΕ, οι τράπεζες είχαν καταγγείλει δάνεια που αντιστοιχούσαν περίπου στο 50% των συνολικών μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων τους. Είχαν προχωρήσει, όμως, σε περαιτέρω ενέργειες (διαταγή πληρωμής, μέτρα αναγκαστικής εκποίησης) μόλις για το 59% των καταγγελθέντων δανείων (σ.σ. αντιστοιχεί στο 23% των δανειακών υπολοίπων).

Τέλος, το 7% από όσα δεν έχουν καταγγελθεί βρίσκεται σε καθυστέρηση για περίοδο τουλάχιστον τριών ετών! Πρόκειται για στοιχεία που παραπέμπουν, σε πρώτη ανάγνωση, σε αβελτηρία των τραπεζών να προχωρήσουν στις απαραίτητες ενέργειες για να κατοχυρώσουν ως πιστωτές τις απαιτήσεις τους και να πιέσουν όσους δανειολήπτες έχουν, αλλά δεν πληρώνουν.

Ζητούν αλλαγές στους νόμους Κατσέλη και Δένδια

Σύμφωνα, όμως, με τραπεζικά στελέχη, η ευθύνη για τη μη καταγγελία δανείων και την κίνηση διαδικασιών αναγκαστικής εκτέλεσης βαρύνει την πολιτεία και όχι τις τράπεζες. «Το μεγαλύτερο μέρος των δανείων που είναι σε καθυστέρηση άνω των 24 μηνών έχει ενταχθεί στον νόμο Κατσέλη ή είναι μικρές επιχειρήσεις που εμπίπτουν στις διατάξεις του νόμου Δένδια».

Το ύψος των καθυστερούμενων δανείων που εμπίπτουν στους δύο παραπάνω νόμους εκτιμάται ότι ξεπερνά τα 25 δισ. ευρώ. Οι τράπεζες ζητούν να υπάρξουν τροποποιήσεις, ώστε οι νόμοι Κατσέλη και Δένδια να καταστούν περισσότερο λειτουργικοί, εστιάζοντας την προστασία σε αυτούς που πραγματικά έχουν ανάγκη και απελευθερώνοντας την άσκηση πίεσης από πλευράς τραπεζών για όσους είναι στρατηγικοί κακοπληρωτές.

Αν δεν υπάρξουν αλλαγές, οι τράπεζες θα υποχρεωθούν να δώσουν συντηρητικότερους στόχους για την ανάκτηση προβληματικών δανείων, αναιρώντας τις προσδοκίες που έχουν καλλιεργηθεί στην επενδυτική κοινότητα.

Προς το παρόν, τράπεζες και ΤτΕ συμφωνούν ότι οι κινήσεις αντιμετώπισης των επισφαλειών θα πρέπει να εστιασθούν αρχικά στα δάνεια που είναι σε οριστική καθυστέρηση εδώ και αρκετούς μήνες, ώστε να διαχωριστούν ποια είναι ανακτήσιμα και ποια όχι. Εξέλιξη, όμως, που προϋποθέτει, ιδιαίτερα για τα στεγαστικά και τα δάνεια προς μικρές επιχειρήσεις, τροποποιήσεις στον νόμο.