Θρίλερ στη Σύνοδο Κορυφής για το Brexit

Την επίτευξη συμφωνίας με τη Βρετανία, για την αποφυγή ενός Brexit, μετά από πολύρωρες διαπραγματεύσεις ανακοίνωσε μέσω Twitter o πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Ντόναλντ Τουσκ.

Λίγο νωρίτερα, η πρόεδρος της Λιθουανίας Ντάλια Γκριμπαουσκάιτε είχε γνωστοποιήσει με μήνυμά της στον ιστότοπο κοινωνικής δικτύωσης Twitter ότι επιτεύχθηκε συμφωνία μεταξύ ΕΕ- Βρετανίας με στόχο την παραμονή της χώρας στην ΕΕ.

"Συμφωνία #UKinEU επιτεύχθηκε. Τέλος στο δράμα» έγραψε στο Twitter.

Το χρονικό των διαπραγματεύσεων

Ξημερώματα Πέμπτης έφυγε από το κτίριο της Συνόδου ο Βρετανός πρωθυπουργός καθώς μετά την πρώτη Σύνοδο Κορυφής ακολούθησαν διμερείς συναντήσεις με τους Ντ. Τουσκ και Ζ. Κλ. Γιούνκερ και τον γάλλο πρόεδρο Φρ. Ολαντ.

Εκει όμως που γίνονταν λόγος για ένα «english breakfast» (αγγλικό πρωϊνό), μια πρωινή συνεδρίαση που θα εξέταζε το θέμα της συμφωνίας φτάσαμε στο english lunch (γεύμα) και από εκεί στο dinner (δείπνο) με τις αντιπροσωπείες των χωρών να ειδοποιούνται να κλείσουν δωμάτια στα ξενοδοχεία και για το βράδυ της Παρασκευής.

Η μέρα κύλησε με μπαράζ διμερών συναντήσεων και επαφών μεταξύ των Βρετανών και πρωθυπουργών κρατών-μελών που αντιδρούν σε διάφορες πτυχές της συμφωνίας. Ο Βρετανός πρωθυπουργός θέλει να γυρίσει στο Λονδίνο με μια συμφωνία στην τσέπη προκειμένου να συγκαλέσει το υπουργικό του συμβούλιο και να ξεκινήσει καμπάνια υπέρ της παραμονής στην Ευρωπαϊκή Ενωση στο δημοψήφισμα που θέλει να προκηρύξει για τις 23 Ιουνίου.

Ο δρόμος όμως δείχνει μακρύς. Ο Γάλλος πρόεδρος Φρανσουά Ολάντ προέβλεψε ότι θα είναι μια μακρά νύχτα για τους ευρωπαίους ηγέτες που θα λάβουν μέρος στην Σύνοδο Κορυφής. Ο ίδιος εξέφρασε την ελπίδα πως θα βρεθεί ένας συμβιβασμός για την Βρετανία. Όπως μεταδίδει το Reuters, ο κ. Ολάντ δήλωσε ακόμα στον ραδιοφωνικό σταθμό France Inter πως υπάρχει κίνδυνος διάσπασης της Ευρώπης λόγω της προσφυγικής κρίσης.

Ο Αλ. Τσίπρας και η απειλή του βέτο

Από την πλευρά του, ο Αλέξης Τσίπρας το απόγευμα της Παρασκευής πήρε θέση στις εξελίξεις της διήμερης συνόδου με δυο tweets. «Η Ευρώπη σε κρίσιμο σταυροδρόμι: Αν συνεχίσει χωρίς αλληλεγγύη, χωρίς καταμερισμό βαρών και ευθυνών, κινδυνεύει να βρεθεί σε αδιέξοδο. Η ευρωπαϊκή πρόταση που μοιραζόμαστε με πολλούς εταίρους μας, είναι η επιμονή στην ενότητα, το συντονισμό, την εφαρμογή των συμφωνιών», γράφει.

Νωρίτερα την Παρασκευή η Γερμανίδα καγκελάριος και ο Γάλλος πρόεδρος που συναντήθηκαν με τον Αλέξη Τσίπρα φέρονται να διαβεβαίωσαν τον πρωθυπουργό ότι η Ελλάδα θα έχει όποια βοήθεια ζητήσει και συμφώνησαν ότι σε καμία περίπτωση δεν είναι αποδεκτή, με οποιονδήποτε τρόπο, η μεταφορά περισσότερης πίεσης στη χώρα.

Επιπλέον, σύμφωνα με κυβερνητικές πηγές, η Άνγκελα Μέρκελ και ο Φρανσουά Ολάντ δεσμεύτηκαν ότι θα διατηρηθεί το status quo στα σύνορα της Ευρώπης έως την έκτακτη Σύνοδο Κορυφής της 6ης Μαρτίου, όπου θα αξιολογηθεί η διαχείριση του προσφυγικού με επίκεντρο την Τουρκία. Παράλληλα ξεκαθαρίστηκε ότι δεν υπάρχει κανένα ζήτημα αποκλεισμού της Ελλάδας από τη Ζώνη Σένγκεν.

Η ελληνική πλευρά απειλεί να με βέτο την όποια απόφαση προκύψει για τη Βρετανία αν δεν πάρει ρητές διαβεβαιώσεις ότι δεν θα υπάρξει κάποια μονομερής κίνηση από κράτος μέλος με κλείσιμο συνόρων έως τις 5 Μαρτίου οπότε θα γίνει η ειδική Σύνοδος Κορυφής με τη συμμετοχή της Τουρκίας και αντικείμενο το προσφυγικό. 

H κίνηση αυτή ωστόσο προκάλεσε μεικτές αντιδράσεις. Σύμφωνα με το Reuters ο βέλγος πρωθυπουργός Ch. Michel δήλωσε πως η σύνδεση των δυο θεμάτων είναι λάθος και θα είναι σφάλμα να χρησιμοποιηθεί εκβιασμός. Από την πλευρά του, ο πρόεδρος του ευρωκοινοβουλίου Μάρτιν Σουλτς υποστήριξε: «Η ελληνική κυβέρνηση ανέφερε ότι κανένας δεν θα πρέπει να κλείσει τα σύνορά του διαφορετικά η Ελλάδα δεν θα συμφωνήσει με θέματα που αφορούν τη Βρετανία. Δεν νομίζω ότι αυτές οι συμφωνίες πακέτο είναι σοφές».

Από την άλλη πλευρα, ικανοποίηση για την ελληνική στάση εξέφρασαν οι ευρωπαίοι σοσιαλιστές. Κύκλοι της ομάδας των Σοσιαλιστών και Δημοκρατών του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου χαρακτήρισαν «έξυπνη στρατηγική κίνηση» την σύνδεση του προσφυγικού και ιδιαίτερα των απειλών για κλείσιμο συνόρων με το θέμα της υιοθέτησης ομόφωνων συμπερασμάτων ως προς το Brexit. Οπως έλεγαν, η στάση αυτή του Αλ. Τσίπρα οδηγεί στην ανάγκη για κοινή ευρωπαϊκή αντιμετώπιση όλων των προβλημάτων της ΕΕ και επαναφέρει την ανάγκη για κοινές ευρωπαϊκές λύσεις στη λογική της ευρωπαϊκής αλληλεγγύης και συμπαράστασης.

Που κολλούν οι διαπραγματεύσεις με την Βρετανία

Ένα από τα βασικά εμπόδια για τη συμφωνία με τη Μεγάλη Βρετανία είναι το χρονικό διάστημα που θα διαρκεί το «φρένο έκτακτης ανάγκης» στα επιδόματα των Ευρωπαίων μεταναστών που θέλει να επιβάλει. Ο Βρετανός Πρωθυπουργός δήλωσε στους ηγέτες της ΕΕ ότι θα πρέπει να διαρκέσει έως και 13 χρόνια (7+3+3).

Ο Κάμερον απαίτησε επίσης την πλήρη απαγόρευση των παροχών για τα παιδιά των μεταναστών της ΕΕ που ζουν εκτός του Ηνωμένου Βασιλείου, αντί του συστήματος τιμαριθμικής αναπροσαρμογής με βάση το κόστος ζωής στη χώρα προέλευσης που βρίσκεται αυτή τη στιγμή στο τραπέζι. Το σύστημα αυτό θα αξιολογεί το κόστος ζωής στη χώρα καταγωγής και θα αναπροσαρμόζεται αναλόγως.

Μια πηγή της ΕΕ είπε στην EurActiv ότι ο Κάμερον μίλησε σε «σκληρό τόνο» στους αρχηγούς κρατών της ΕΕ. Ότι «δεν μπορούσε να υπαναχωρήσει» όσον αφορά το προσχέδιο που κατέθεσε ο Τουσκ στις 2 Φεβρουαρίου. Μάλιστα από τότε, η συμφωνία αποδυναμώθηκε περαιτέρω, σύμφωνα με ένα νέο σχέδιο που διέρρευσε σήμερα το πρωί.

Ζητήματα γύρω από τον όρο «διαρκώς στενότερη ένωση», την αλλαγή της Συνθήκης και τις εγγυήσεις «ανεξαρτησίας» για το City παραμένουν επίσης ανοικτά. Ο Γάλλος πρόεδρος Φρ. Ολαντ εξέφρασε επιφυλάξεις σχετικά με τις απαιτήσεις του Κάμερον για περαιτέρω διασφαλίσεις στις χώρες που δεν χρησιμοποιούν το ευρώ, ενώ πηγές αναφέρουν ότι ο πρωθυπουργός του Βελγίου έχει σοβαρές αντιρρήσεις όσον αφορά στο αίτημα να αποκλειστεί η Βρετανία από το στόχο της «διαρκούς στενότερης ένωσης».

Το παζάρι της Πέμπτης

Όπως μεταδίδουν οι Financial Times το βράδυ της Πέμπτης και μετά από δύο ώρες διαπραγματεύσεων στην Σύνοδο Κορυφής κατά τις οποίες πάνω από 20 ηγέτες είχαν μιλήσει, ο Βρετανός πρωθυπουργός εμφανώς ενοχλημένος προειδοποίησε τους ομολόγους του ότι είναι διατεθειμένος να κάτσει όλο το Σαββατοκύριακο στις Βρυξέλλες μέχρι να υπάρξει μια ικανοποιητική λύση.

«Μπορώ να μείνω εδώ όλο το Σαββατοκύριακο αν χρειάζεται» δήλωσε σύμφωνα με δύο διπλωματικά σημειώματα της συνάντησης. «Δεν θα επιστρέψω σπίτι με μια ανεπαρκή συμφωνία. «Δεν μπορούμε να αποδυναμώσουμε το κείμενο αυτό».

Η Γαλλία, το Βέλγιο, η Πολωνία και η Πορτογαλία ήταν μερικές από τις χώρες που εξέφρασαν ενστάσεις για το πακέτο συμφωνίας με το Ηνωμένο Βασίλειο. Ο Αλέξης Τσίπρας έθιξε από την πλευρά του το ζήτημα της προτεραιότητας της προσφυγικής κρίσης έναντι των βρετανικών απαιτήσεων. «Πρέπει να βοηθήσουμε το Ηνωμένο Βασίλειο. Αλλά το Ηνωμένο Βασίλειο έχει μόνο ένα δημοψήφισμα τον Ιούνιο. Εμείς έχουμε μια κρίση που μας χτυπάει τώρα» δήλωσε ο πρωθυπουργός.

O Πορτογάλος πρωθυπουργός Αντόνιο Κόστα, υποστήριξε πως είναι απογοητευτικό ότι ο κ. Κάμερον έφερε στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο ζητήματα εγχώριας πολιτικής. Όπως μεταδίδουν οι Financial Times, ήταν μονάχα το πρελούδια σε μια μακρά λίστα πορτογαλικών απαιτήσεων, μεταξύ των οποίων και ένα βέτο στην δυνατότητα της Βρετανίας να μην χορηγεί κοινωνικές παροχές σε εργαζόμενους από άλλες χώρες για ένα χρονικό διάστημα.

Όταν η κα. Μέρκελ έφυγε από την πρώτη σύσκεψη της Συνόδου οι βοηθοί της την ρώτησαν πως εξελίχθηκαν οι συζητήσεις. «Τα συνηθισμένα» απάντησε η Γερμανίδα καγκελάριος.

«Η συζήτηση μόλις ξεκίνησε για το Brexit» ανέφερε διπλωμάτης της ευρωζώνης. «Ακόμα δεν υπάρχει συμφωνία για την εναρμόνιση των κανονισμών στον χρηματοοικονομικό τομέα».

«Το να κερδίσεις ένα δημοψήφισμα είναι δυσκολότερο από το να κερδίσεις εκλογές» δήλωσε ο Ιρλανδός πρωθυπουργός Έντα Κένι. «Το κόμμα του είναι διαιρεμένο. Το ίδιο και το υπουργικό συμβούλιο. Είναι αντιμέτωπος με εχθρικά μέσα ενημέρωσης. Οι ψηφοφόροι δεν είναι συνηθισμένοι σε τέτοιου είδους δημοψηφίσματα. Ας του δώσουμε τα εργαλεία για να παλέψει» πρόσθεσε.