Τράπεζες: Αυτά τα δάνεια ποιος θα τα πάρει!

Τη σταδιακή αποσύνδεση μιας «ωρολογιακής» βόμβας, που απειλεί να τινάξει στον αέρα κάθε προσπάθεια ανάκαμψης της ελληνικής οικονομίας, καλούνται να ξεκινήσουν από φέτος οι τράπεζες, υιοθετώντας πιο αποτελεσματική προσέγγιση για την αντιμετώπιση των προβληματικών δανείων σε επιχειρήσεις.

Τα νούμερα είναι ήδη εφιαλτικά. Επί συνόλου εταιρικών χορηγήσεων σε ενοποιημένο επίπεδο (σ.σ. πλην Εθνικής που χρησιμοποιούνται στοιχεία μητρικής), ύψους 120 δισ. ευρώ, τα 57 δισ. ευρώ περιλαμβάνονται στις 30 Σεπτεμβρίου στα μη εξυπηρετούμενα ανοίγματα (Non Performing Exposures -NPEs).

Ένα στα δύο δάνεια είναι, δηλαδή, είτε σε καθυστέρηση μεγαλύτερη των 90 ημερών (Non Performing Loans- NPLs), είτε έχει μεν ρυθμισθεί, εμφανίζει, όμως, καθυστέρηση μικρότερη των 90 ημερών. Τέλος, στην ίδια κατηγορία ανήκουν και δάνεια χωρίς καθυστέρηση που έχουν, όμως, απομειωθεί, λόγω ενδείξεων αδυναμίας εξόφλησης, αν δεν ρευστοποιηθούν εξασφαλίσεις.

Με βάση το νέο πλαίσιο που επιβάλλει το τρίτο Μνημόνιο, οι τράπεζες θα πρέπει, αφού κατηγοριοποιήσουν τα παραπάνω προβληματικά εταιρικά δάνεια, να τρέξουν είτε μακροπρόθεσμου ορίζοντα ρυθμίσεις για τις επιχειρήσεις που κρίνονται βιώσιμες, είτε την εκποίηση των εξασφαλίσεων για αυτές που δεν εκτιμάται ότι μπορούν να ανακάμψουν.

Η αξιολόγησή από το ΤΧΣ των δεικτών απόδοσης, που θα εμφανίζουν στο παραπάνω μέτωπο οι τράπεζες και η δυνατότητα αλλαγών στις διοικήσεις, εφόσον οι επιδόσεις υπολείπονται των δεικτών αναφοράς, θα αποτελέσει το απαραίτητο... μαστίγιο για να τρέξουν οι αναδιαρθρώσεις.

Η προεργασία που έχουν κάνει οι τράπεζες

Όπως προκύπτει από τα ενημερωτικά δελτία για τις πρόσφατες αυξήσεις κεφαλαίου, οι τράπεζες έχουν κάνει ήδη κάποια προεργασία για το θέμα, κατηγοριοποιώντας δάνεια και λύσεις αντιμετώπισης.

Η Alpha Bank έχει ήδη διαχωρίσει από μη εξυπηρετούμενα εταιρικά δάνεια, ύψους περίπου 6 δισ. ευρώ, αυτά που σηκώνουν αναδιάρθρωση (2,57 δισ. ευρώ) και αυτά που βρίσκονται σε οριστική καθυστέρηση (4 δισ.) και θα ρευστοποιηθούν οι εξασφαλίσεις τους.

Στο χαρτοφυλάκιο ειδικού χειρισμού περιλαμβάνονται δάνεια εταιρειών με μεγαλύτερη πιθανότητα ανάκτησης. Η στρατηγική της τράπεζας είναι μέσω ρυθμίσεων να ανακτήσει τα ληξιπρόθεσμα ανοίγματα κυρίως από τις λειτουργικές ταμειακές ροές μετά τις αναδιαρθρώσεις που από εδώ και πέρα θα έχουν μακροπρόθεσμο ορίζοντα. Στο χαρτοφυλάκιο προς ρευστοποίηση περιλαμβάνονται επιχειρηματικά δάνεια που βρίσκονται σε οριστική καθυστέρηση, με στόχο τη ρευστοποίηση εξασφαλίσεων και την ανάκτηση μέρους των κεφαλαίων.

Η ονομαστική αξία των δανείων που έχει χορηγήσει σε μεσαίες και μεγάλες ιδιωτικές και δημόσιες επιχειρήσεις η Alpha ανερχόταν στις 30.9 σε περίπου 27,35 δισ. ευρώ, εκ των οποίων δάνεια ύψους 12,3 δισ. ευρώ είναι σε καθυστέρηση. Οι προβλέψεις που έχουν σχηματισθεί για τα παραπάνω δάνεια αγγίζουν τα 6 δισ. ευρώ.

Αντίστοιχα, στη Eurobank από τα μη εξυπηρετούμενα ανοίγματα σε μεγάλες και μεσαίες επιχειρήσεις ύψους 8,1 δισ. ευρώ, δάνεια ονομαστικής αξίας 6,4 δισ. ευρώ βρίσκονται σε καθυστέρηση μεγαλύτερη των 90 ημερών. Επιπρόσθετα, υπάρχουν δάνεια ύψους 875 εκατ. ευρώ που, παρότι έχουν ρυθμισθεί, βρίσκονται σε καθυστέρηση μικρότερη των 90 ημερών και απομειωμένα ενήμερα δάνεια ύψους 832 εκατ. ευρώ. Οι συνολικές χορηγήσεις προς μεγάλες και μεσαίες επιχειρήσεις ανέρχονταν στις 30.9 σε 19,5 δισ. ευρώ.

Η τράπεζα εξετάζει τη σύναψη κοινοπραξιών με ξένες εξειδικευμένες εταιρείες για τη διαχείριση επιλεγμένων τμημάτων του χαρτοφυλακίου μη εξυπηρετούμενων εταιρικών δανείων, χωρίς να αποκλείεται η κατά περίπτωση πώληση ή ανταλλαγή με άλλες συστημικές τράπεζες, προκειμένου να διευκολυνθούν οι διαδικασίες αναδιάρθρωσής τους.

Η Εθνική στο εγχώριο χαρτοφυλάκιο χορηγήσεων προς μεγάλες και μεσαίες επιχειρήσεις ύψους 17,6 δισ. (σ.σ. χωρίς τα δάνεια προς το Δημόσιο, ύψους 7 δισ.) έχει προβληματικά δάνεια (NPEs) ονομαστικής αξίας 6,86 δισ. ευρώ. Οι σωρευτικές προβλέψεις για το εταιρικό χαρτοφυλάκιο χορηγήσεων ανέρχονται στα 4,4 δισ. ευρώ. Τα επισφαλή δάνεια σε μικρές επιχειρήσεις ανέρχονται στα 2,8 δισ. ευρώ, για τα οποία έχουν σχηματισθεί προβλέψεις 1,7 δισ. ευρώ.

Στην πρώτη γραμμή των συζητήσεων ξενοδοχεία και ναυτιλία

Τα δάνεια σε μεγάλες και μεσαίες επιχειρήσεις, που βρίσκονται σε οριστική καθυστέρηση, αποτελούν τη μείζονα προτεραιότητα, χρονικά, για τις τράπεζες. Στην αιχμή βρίσκονται τα δάνεια ξενοδοχειακών επιχειρήσεων. Κάποιες τράπεζες έχουν ήδη ομαδοποιήσει προς πώληση δάνεια ξενοδοχείων σε οριστική καθυστέρηση και βρίσκονται σε προχωρημένες συζητήσεις με κοινοπραξίες private equity funds και ξενοδοχειακών ομίλων.

Ακολουθούν ως προς τον βαθμό εκδήλωσης ενδιαφέροντος τα ναυτιλιακά δάνεια καθώς και τα δάνεια εταιρειών ανάπτυξης ακινήτων ή λιανεμπορίου, που είτε πτώχευσαν, είτε αντιμετωπίζουν γεωμετρική επιδείνωση στις λειτουργικές τους επιδόσεις.

Στο μέτωπο των κατασχεθέντων ακινήτων οι τράπεζες βρίσκονται σε αναζήτηση λύσεων για να μειώσουν αφενός τα έξοδα διαχείρισης, αφετέρου να βελτιώσουν τις προϋποθέσεις ανάκτησης αξίας. Η Eurobank, για παράδειγμα, μεταβιβάζει τη διαχείρισή τους στη Γενική Διεύθυνση για τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια, ενώ σε πιλοτική βάση έχει αναθέσει στις Clayton και Resolution Real Estate τη διαχείριση 1.500 ακινήτων σε Ελλάδα, Ρουμανία, Βουλγαρία και Σερβία.

Οι σωρευτικές προβλέψεις και οι εξασφαλίσεις των τραπεζών

Το ύψος των σωρευτικών -ατομικών και συλλογικών- προβλέψεων που έχουν σχηματίσει οι τέσσερις τράπεζες για τα προβληματικά επιχειρηματικά τους δάνεια προσεγγίζουν τα 31 δισ. ευρώ, που αντιστοιχεί περίπου στο 54% των μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων, ενώ αν προστεθούν και οι εξασφαλίσεις, ο συντελεστής κάλυψης σε αρκετές περιπτώσεις προσεγγίζει ή ξεπερνά το 100%.

Για παράδειγμα, οι προβλέψεις που έχει σχηματίσει η Eurobank υπερβαίνουν ελαφρώς το 50% της ονομαστικής αξίας των μη εξυπηρετούμενων δανείων προς μεγάλες και μεσαίες επιχειρήσεις, ενώ αν συνυπολογισθούν και οι εξασφαλίσεις, το ποσοστό συνολικής κάλυψης φθάνει στο 102%. Τα προβληματικά δάνεια σε μικρές επιχειρήσεις ανέρχονται σε 4,25 δισ., επί συνολικού χαρτοφυλακίου χορηγήσεων 7,26 δισ. ευρώ. Εδώ οι προβλέψεις αγγίζουν το 60% και ξεπερνούν το 100% αν συνυπολογιστούν και οι εξασφαλίσεις.

Το σύνολο των δανείων που είχε χορηγήσει η Πειραιώς προς μεγάλες επιχειρήσεις, ναυτιλιακές εταιρίες και μικρομεσαίες επιχειρήσεις στην Ελλάδα ανερχόταν σε 40,6 δισ. ευρώ και στον όμιλο σε 44,81 δισ. Από αυτά έχουν απομειωθεί με προβλέψεις ύψους 12,3 δισ. ευρώ δάνεια ονομαστικής αξίας 22,3 δισ. ευρώ, τα οποία μάλιστα έχουν αξία εξασφαλίσεων 9,25 δισ. ευρώ.

Ειδικότερα όσον αφορά στις Μικρομεσαίες επιχειρήσεις, ο συντελεστής κάλυψης από προβλέψεις και εξασφαλίσεις ανέρχεται σε 109%. Φθάνει, δε, στο 140%, αν συνυπολογισθούν και οι εγγυήσεις.