Alpha: Τα μυστικά του αποπληθωρισμού

Το αποπληθωριστικό φαινόμενο στην Ελλάδα διαρκεί για περισσότερο από δυόμισι χρόνια ως το συνδυαστικό αποτέλεσμα της παρατεταμένης οικονομικής κρίσεως και των μειωμένων τιμών ενέργειας, σημειώνει η Alpha Bank στο εβδομαδιαίο της δελτίο.

Αντίθετα, σημειώνει η τράπεζα, στην Ευρωζώνη το επίπεδο τιμών παραμένει σχεδόν σταθερό κατά το τρέχον έτος, ενώ τον προηγούμενο χρόνο ο ρυθμός μεταβολής του κυμαινόταν ως επί το πλείστον σε θετικό έδαφος, αν και σε ιδιαίτερα χαμηλά επίπεδα. Η αποπληθωριστική διαδικασία, κατά το τελευταίο εξάμηνο του τρέχοντος έτους και το 2016, χαρακτηρίζεται από τα εξής στοιχεία:

Πρώτον, από τον Ιούλιο και μετά παρατηρείται στην Ελλάδα επιβράδυνση του ρυθμού του αποπληθωρισμού από -2,3% κατά μέσο όρο στο πρώτο εξάμηνο (ετήσια μεταβολή) σε -0,9% τον Οκτώβριο του 2015. Η εξέλιξη αυτή συνιστά την άμεση συνέπεια της αναδιατάξεως των συντελεστών του φόρου προστιθεμένης αξίας σε ένα σχετικά ευρύ φάσμα αγαθών και υπηρεσιών.

Σε ορισμένες μάλιστα ομάδες αγαθών και υπηρεσιών, όπως «Τρόφιμα-Ποτά» και «Εστίαση-Καταλύματα» παρατηρήθηκε αύξηση των τιμών, σε ετήσια βάση, που ενισχύθηκε περαιτέρω τον Οκτώβριο 2015, εξαιτίας της αυξήσεως του ΦΠΑ στα ξενοδοχεία από τον συγκεκριμένο μήνα.

Η επίπτωση των νέων φορολογικών επιβαρύνσεων στη χώρα μας αποτυπώνεται ανάγλυφα στο Γράφημα 1, όπου παρατηρείται σημαντικά αποκλίνουσα πορεία ανάμεσα στον ρυθμό μεταβολής του Γενικού Δείκτη Τιμών Καταναλωτή (ΓΔΤΚ), που συμπεριλαμβάνει την επίπτωση των αλλαγών στους φορολογικούς συντελεστές και του δείκτη τιμών με σταθερούς φορολογικούς συντελεστές που δημοσιεύει η Eurostat για την Ελλάδα.

Ο ρυθμός μεταβολής του πρώτου δείκτη, που περιλαμβάνει την επίπτωση της αύξησης του ΦΠΑ, ακολουθεί έντονη ανοδική τάση ενώ ο έτερος διαγράφει αντίστροφη πορεία.

Αντίστοιχο φαινόμενο είχε παρατηρηθεί και το 2010, όταν είχαν και πάλι υπάρξει σημαντικές αυξήσεις των συντελεστών της έμμεσης φορολογίας στην κατανάλωση (σκιασμένη περιοχή).

Δεύτερον, παρά την επίπτωση της αυξήσεως των φορολογικών συντελεστών, υπάρχουν ισχυρές αντίρροπες δυνάμεις που εξακολουθούν να οδηγούν σε αποκλιμάκωση των τιμών.

Συγκεκριμένα, έντονη παραμένει η μείωση των τιμών στην κατηγορία «Στέγαση», λόγω κυρίως της μειώσεως των τιμών των ενοικίων των κατοικιών, ως αποτέλεσμα της ισορροπίας μεταξύ ζητήσεως και προσφοράς που επέδρασαν αρνητικά στον πληθωρισμό κατά -0,1 εκατοστιαίες μονάδες.

Παράλληλα, αρνητική επίδραση εξακολουθούν να ασκούν οι τιμές της βενζίνης (-0,95) και του πετρελαίου θερμάνσεως (-0,7) στον ΓΔΤΚ τον Οκτώβριο. Η προσδοκώμενη διατήρηση της τιμής του πετρελαίου διεθνώς σε χαμηλά επίπεδα στα επόμενα χρόνια θα αποτελέσει βασικό προσδιοριστικό παράγοντα στην εξέλιξη του ΓΔΤΚ.

Τούτο συνδέεται με το γεγονός ότι η υποτονική αύξηση της παγκόσμιας ζητήσεως -λόγω κυρίως της επιβραδύνσεως του ρυθμού αναπτύξεως της κινεζικής οικονομίας- αδυνατεί να καλύψει τη σχετικώς υψηλή προσφορά πετρελαίου από τις πετρελαιοπαραγωγές χώρες στο πλαίσιο της στρατηγικής του ΟΠΕΚ.

Τρίτον, η πορεία του ρυθμού μεταβολής του ωριαίου κόστους εργασίας επανήλθε σε αρνητικό έδαφος μετά την προσωρινή αύξησή του κατά το δεύτερο εξάμηνο του 2014. Λειτουργεί συνεπώς, μαζί με τις τιμές ενέργειας, ως πρόσθετος παράγοντας αποπληθωρισμού κόστους. Λαμβάνοντας υπόψη την αδυναμία προκλήσεως πληθωριστικών πιέσεων και από την πλευρά της ζητήσεως θα πρέπει να αναμένουμε τη διατήρηση του αποπληθωριστικού περιβάλλοντος, τουλάχιστον στο βραχύ χρονικό ορίζοντα.

Η συγκράτηση του κόστους εργασίας συνδέεται σε μεγάλο βαθμό με την αξιοσημείωτη ανθεκτικότητα του ποσοστού απασχόλησης, ακόμη και μετά την επιβολή των κεφαλαιακών ελέγχων τον Ιούλιο.

Συγκεκριμένα, ο αριθμός των απασχολουμένων αυξήθηκε κατά 1,9% σε ετήσια βάση τον Αύγουστο 2015, ενώ ο αριθμός των ανέργων μειώθηκε κατά 6,2% αντίστοιχα. Ως εκ τούτου, το ποσοστό ανεργίας μειώθηκε στο 24,6% τον Αύγουστο, με βάση τα εποχικώς διορθωμένα στοιχεία, έναντι 24,9% τον Ιούλιο 2015 και 26,2% τον Αύγουστο 2014.