O «κρυμμένος θησαυρός» των τραπεζών

Γνωστός χρηματιστηριακός παράγοντας ,όταν του επισημάνθηκε πως το ΧΑ δεν είναι σε θέση να επιτελέσει το βασικό του καθήκον, δηλαδή να δώσει τη δυνατότητα στις εισηγμένες εταιρείες να αντλήσουν κεφάλαια, εξέφρασε τις ενστάσεις του:

«Όποτε κλήθηκε το ελληνικό χρηματιστήριο να δώσει κεφάλαια, ανταποκρίθηκε στις υποχρεώσεις του και απόδειξη είναι το πόσο μεγάλα ποσά αντλήθηκαν κατά την τελευταία τριετία. Από το 2013 έως και φέτος, μόνο οι τράπεζες σήκωσαν 18 δισ. ευρώ και μάλιστα κατά κύριο λόγο από επενδυτές του εξωτερικού!

Στα ποσά αυτά θα πρέπει να προστεθούν και κάποιες άλλες αυξήσεις μετοχικού κεφαλαίου που έλαβαν χώρα, όπως π.χ. αυτές των εταιρειών Forthnet, Grivalia και Lamda Development. Τόσο μεγάλα ποσά συγκρίνονται άνετα ή και υπερβαίνουν τις αντίστοιχες επιδόσεις του ΧΑ στην προ κρίσης εποχή, ή τις επιδόσεις πολλών άλλων χρηματιστηρίων της Ευρώπης, ακόμη και των πιο ανεπτυγμένων».

Σύμφωνα με τα στοιχεία, μέσα στην τελευταία τριετία, οι τράπεζες άντλησαν μέσω του ΧΑ από ιδιώτες (κατά κύριο λόγο από funds του εξωτερικού) γύρω στα 2,5 δισ. ευρώ το 2013, 8,3 δισ. ευρώ πέρυσι και 7,1 δισ. ευρώ φέτος, αν συμπεριληφθεί και η περίπτωση της Attica Bank.

«Πρόκειται για τη μεγαλύτερη επένδυση που έχει γίνει στη χώρα, αν σκεφτεί κάποιος πως ξένοι ιδιώτες τοποθέτησαν στις ελληνικές τράπεζες «ζεστό χρήμα» που υπερβαίνει το ύψος ενός ολόκληρου ΕΣΠΑ και αποτελεί περίπου τα δύο τρίτα του περιβόητου και μακροπρόθεσμου πακέτου Γιούνκερ, για το οποίο έχουμε μιλήσει τόσο πολύ, αλλά δεν το έχουμε δει ακόμη», επισημάνθηκε στο Euro2day.gr από την ίδια πηγή.

Η αλήθεια είναι πως από το ξέσπασμα της οικονομικής κρίσης, οι νέες εισαγωγές εταιρειών στο ΧΑ ήταν ελάχιστες (κυριότερη αυτή της ΕΛΤΕΧ Ανεμος), ενώ είναι ζήτημα αν μία-δύο μη τραπεζικές εταιρείες κατάφεραν να ενισχυθούν κεφαλαιακά από το λεγόμενο «ευρύ επενδυτικό κοινό». Ωστόσο, για ορισμένες εταιρείες της μεσαίας και μεγάλης κεφαλαιοποίησης, υπήρξε αξιοσημείωτο ενδιαφέρον, όταν φυσικά προσφέρονταν στους ξένους ένα «ελκυστικό αφήγημα» (story) και μια «λογική αποτίμηση».

Ο πλούτος... των κόκκινων δανείων

Αυτό όμως που επισημαίνουν παράγοντες της αγοράς είναι πως μετά τις ανακεφαλαιοποιήσεις των τραπεζών, «οι μεγαλύτερες επενδύσεις που θα προσελκυσθούν τα επόμενα χρόνια δεν θα προέλθουν ούτε από το ΕΣΠΑ, ούτε από το πακέτο Γιούνκερ, ούτε, τέλος, από τις ιδιωτικοποιήσεις. Αντίθετα, δεκάδες δισεκατομμύρια ευρώ μπορούν να προέλθουν από το εξωτερικό, είτε μέσα από τις πωλήσεις μη εξυπηρετούμενων επιχειρηματικών δανείων, είτε μέσα από ιδιωτικά funds τα οποία θα θελήσουν να επενδύσουν σε συγκεκριμένες υπερχρεωμένες ελληνικές εταιρείες, εξασφαλίζοντας παράλληλα κάποιες ελαφρύνσεις δανείων από τις τράπεζες.

Δυστυχώς, σε πολιτικό επίπεδο, το ζήτημα των μη εξυπηρετούμενων χορηγήσεων έχει επικεντρωθεί στα δάνεια των νοικοκυριών (ειδικότερα στα στεγαστικά πρώτης κατοικίας) και των μικρομεσαίων επιχειρήσεων. Ωστόσο η ουσία φαίνεται να βρίσκεται αλλού. Έτσι, αυτό που αναφέρεται χαρακτηριστικά είναι πως «από τα 55 δισ. των κόκκινων επιχειρηματικών δανείων, πάνω από τα 45 οφείλονται μόλις από 500 εταιρείες, ενώ 100.000 επιχειρήσεις χρωστούν αθροιστικά γύρω στα 7 δισ. ευρώ».

Αυτό βέβαια δεν σημαίνει πως οι τράπεζες θα αδιαφορήσουν για κάποιο από τα κόκκινα δάνεια, ωστόσο δείχνει το πού θα δοθεί προτεραιότητα και το πώς θα μπορούσαν να κινηθούν οι διαδικασίες ανάκτησης ενός σημαντικού τμήματος των μη εξυπηρετούμενων χορηγήσεων.

Και ο ίδιος παράγοντας της αγοράς συνεχίζει: «Φανταστείτε το τι έχει να γίνει, στην περίπτωση που μέσα από τη μεταβίβαση ή διαχείριση των συγκεκριμένων δανείων προκύψουν εισροές δισ. ευρώ για τις τράπεζες μέσα στην επόμενη τριετία. Την άλλη κιόλας ημέρα, τα κεφάλαια αυτά θα μετατραπούν σε δανεισμό άλλων επιχειρήσεων, με ό,τι αυτό μπορεί να σημάνει για τη ρευστότητα της οικονομίας και την τόνωση του ΑΕΠ. Το Χρηματιστήριο της Αθήνας μπορεί να παίξει ενεργό ρόλο σ' αυτή τη διαδικασία, μέσα και από τα νέα προϊόντα που έχει ετοιμάσει (ΕΚΕΣ και ΑΚΕΣ)».

Αυτό πάντως που θα πρέπει να προσεχτεί, είναι ο τρόπος με τον οποίο θα διαχειριστούν την κατάσταση οι τράπεζες, οι οποίες δεν φαίνονται διατεθειμένες να προχωρήσουν άμεσα σε μεγάλες κινήσεις πώλησης δανείων σε ξένα funds.

Ενδεικτική άλλωστε ήταν η πρόσφατη τοποθέτηση της προέδρου της Ένωσης Ελληνικών Τραπεζών κυρίας Λούκας Κατσέλη, ότι τα εσωτερικά τμήματα διαμεσολάβησης των εγχώριων χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων θα έχουν πολλή δουλειά να κάνουν το 2016 και πως οι τράπεζες χειρίζονται ικανοποιητικά τις μη εξυπηρετούμενες χορηγήσεις τους.

Προφανώς, τα επιτελεία των εγχώριων χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων εκτιμούν πως θα ήταν προτιμότερο επί του παρόντος να δοθεί προτεραιότητα στη διαχείριση των δανείων των μεγάλων επιχειρήσεων και πως το ζήτημα των εκποιήσεων θα ήταν προτιμότερο να εξετασθεί σε δεύτερη φάση, όταν το πολιτικό και οικονομικό κλίμα θα έχει ομαλοποιηθεί και άρα οι τιμές πώλησης των ίδιων δανείων θα μπορούσαν να πιάσουν υψηλότερα τιμήματα.

Και από την άλλη πλευρά:

α) Ανώτατα στελέχη επιχειρήσεων καλούν τις τράπεζες να πάρουν γρήγορες αποφάσεις για την προσέλκυση επενδυτών σε μεγάλες εταιρείες, χωρίς να διστάζουν να προχωρήσουν στα απαιτούμενα -άμεσα ή έμμεσα- κουρέματα δανείων, στις περιπτώσεις που η περίσταση το απαιτεί.

β) Στελέχη του ΣΕΒ και του ΙΟΒΕ έχουν ήδη κρούσει τον κώδωνα του κινδύνου, ότι λύση δεν είναι να χρηματοδοτηθούν όλοι, αλλά μόνο οι επιχειρήσεις που διαθέτουν συγκριτικά πλεονεκτήματα και ιδίως αυτές που προσφέρουν διεθνοποιημένα προϊόντα και υπηρεσίες.