Στο κυνήγι του... μαύρου θησαυρού το Υπουργείο Εργασίας

Ύστατη προσπάθεια περιορισμού των μειώσεων στις ήδη καταβαλλόμενες συντάξεις θεωρούν στο υπουργείο Εργασίας την αύξηση της εισπραξιμότητας των ασφαλιστικών εισφορών και τη μείωση των δαπανών λειτουργίας του συστήματος κοινωνικής ασφάλισης.

Προτάσεις όπως η, έστω και περιορισμένη, αύξηση των ασφαλιστικών εισφορών κατά τουλάχιστον μία ποσοστιαία μονάδα καθώς και η επιβολή νέων φόρων περνούν σε δεύτερο πλάνο, καθώς υπάρχουν έντονες αντιδράσεις τόσο από τους δανειστές, όσο και από τον εγχώριο επιχειρηματικό κόσμο.

Παράλληλα και στο εσωτερικό της κυβέρνησης επικρατεί η άποψη πως η φοροδοτική ικανότητα των πολιτών έχει εξαντληθεί και δεν χωράει, για την ώρα, ένας νέος φόρος για τις συντάξεις.

Σύμφωνα με τον υφυπουργό Κοινωνικών Ασφαλίσεων Τάσο Πετρόπουλο, στο πλαίσιο της αναζήτησης νέων πόρων για τη στήριξη του ασφαλιστικού συστήματος, σε αυτή τη δύσκολη συγκυρία και με στόχο, αφενός, να περιοριστούν σε σημαντικό βαθμό ενδεχόμενες μειώσεις συντάξεων, αφετέρου, να αποτελέσουν μόνιμες πηγές χρηματοδότησης του συστήματος, η ηγεσία του υπουργείου εξετάζει τρόπους αύξησης της εισπραξιμότητας των ασφαλιστικών εισφορών καθώς και μείωσης των λειτουργικών δαπανών των ταμείων.

Σύμφωνα με πληροφορίες, και στο πλαίσιο της μνημονιακής υποχρέωσης για αναδιάρθρωση της λειτουργίας του Σώματος Επιθεώρησης Εργασίας (ΣΕΠΕ), το επόμενο διάστημα θα υπάρξουν και στοχευμένες νομοθετικές παρεμβάσεις στην κατεύθυνση της αντιμετώπισης της εισφοροδιαφυγής και εισφοροαποφυγής.

Στο επίκεντρο των πολιτικών που εξετάζονται είναι η αντιμετώπιση της ανασφάλιστης-αδήλωτης εργασίας καθώς και της πλημμελώς ασφαλισμένης εργασίας, με συνολική αναβάθμιση του σημερινού θεσμικού πλαισίου και της λειτουργίας των ελεγκτικών μηχανισμών, καθώς εκτιμάται ότι ετησίως χάνονται περισσότερα από 5 δισ. ευρώ από εισφορές.

Στον πυρήνα των σχεδιαζόμενων παρεμβάσεων που θα πρέπει να έχουν ολοκληρωθεί έως το τέλος του χρόνου βρίσκεται ο επανασχεδιασμός όλου του συστήματος προστίμων, προκειμένου να μειωθούν και να συνδεθούν με «ρήτρα απασχόλησης».

Κεντρικός στόχος του υπουργείου Εργασίας είναι ο δραστικός περιορισμός της ανασφάλιστης εργασίας και κατά συνέπεια η αύξηση των εσόδων του δημοσίου και κυρίως των ασφαλιστικών ταμείων. Για τον λόγο αυτό εξετάζεται σοβαρά το ενδεχόμενο μείωσης των προστίμων, υπό την προϋπόθεση ότι οι εργοδότες που για πρώτη φορά διαπιστώνεται πως απασχολούν ανασφάλιστους θα προχωρούν στην άμεση ασφάλισή τους.

Άλλωστε, σύμφωνα με τα διαθέσιμα στοιχεία, μόλις το 25% των προστίμων για ανασφάλιστη εργασία πληρώνεται άμεσα, και μάλιστα με έκπτωση 30%, ενώ τα υπόλοιπα στην πλειοψηφία τους καταλήγουν είτε στα ληξιπρόθεσμα, είτε στα δικαστήρια. Να σημειωθεί ότι οι ποινές επιβάλλονται άμεσα, επιτόπια και κατά «δέσμια αρμοδιότητα» του ελεγκτή, ως ευθέως αποδεικνυόμενη παράβαση, ενώ τα πρόστιμα έχουν αυστηροποιηθεί και ανέρχονται στο 18πλάσιο του κατώτατου μισθού, δηλαδή 10.550 ευρώ ανά αδήλωτο εργαζόμενο.

Την ίδια στιγμή, ο υπουργός Εργασίας Γ. Κατρούγκαλος θα επαναφέρει το θέμα μιας πιθανής αύξησης των ασφαλιστικών εισφορών -τόσο των εργοδοτών όσο και των εργαζομένων- κατά την προγραμματισμένη για αύριο συνάντηση με τον Γάλλο Επίτροπο Οικονομικών Υποθέσεων Π. Μοσκοβισί που επισκέπτεται τη χώρα μας.

Αν και το μέτρο έχει απορριφθεί τόσο από τους δανειστές όσο και από τον επιχειρηματικό κόσμο, στο υπουργείο Εργασίας φαίνεται πως -υπό το βάρος μειώσεων της τάξης των 700 με 900 εκατ. ευρώ- θεωρούν πως θα ήταν μια λύση, που θα περιόριζε σημαντικά τις περικοπές συντάξεων.

Η τελική απόφαση άλλωστε θα επηρεάσει και τον οριστικό τύπο βάσει του οποίου θα επιδιωχθεί το φιλόδοξο σχέδιο επαναϋπολογισμού των συντάξεων. Βάσει των σεναρίων που επεξεργάζονται οι υπηρεσίες στο υπουργείο Εργασίας, οι μειώσεις θα είναι αναλογικές καθώς ο επαναϋπολογισμός θα γίνει με βάση κοινωνικοασφαλιστικά κριτήρια, ήτοι τον συντάξιμο μισθό, τα έτη ασφάλισης και την ηλικία συνταξιοδότησης του συνταξιούχου.

Με τη λογική αυτή, οι κλιμακωτές περικοπές αναμένεται να είναι μεγαλύτερες σε όσους μπόρεσαν και έφυγαν νωρίς με συντάξεις γήρατος (π.χ. πριν τα 62 ή τα 67, σε ηλικίες όπως 55 ή 58 κ.λπ.) και μικρότερες σε όσους άνοιξαν αργότερα (π.χ. στα 60 και μετά) την πόρτα της εξόδου, εξαντλώντας τον εργασιακό και ασφαλιστικό τους βίο. Το σενάριο αυτό «κουμπώνει» με τη λογική της κατάργησης των πρόωρων συνταξιοδοτήσεων για τους σημερινούς ασφαλισμένους και την αντίστοιχη άνοδο των ορίων ηλικίας.