Στον Προκρούστη μπαίνουν 4 εκατ. συντάξεις

Την επανεξέταση πάνω από 4 εκατ. συντάξεων, με στόχο τη μείωση της συνταξιοδοτικής δαπάνης κατά τουλάχιστον 700 εκατ. ευρώ εντός του 2016 επιδιώκει το υπουργείο Εργασίας.

Έχοντας αναλάβει ένα φιλόδοξο στόχο, την εφαρμογή ενός νέου ασφαλιστικού συστήματος που θα συνδυάζει αλληλεγγύη, κοινωνική δικαιοσύνη και δημοσιονομική προσαρμογή, η ηγεσία του υπουργείου Εργασίας αναμένεται να εκμεταλλευτεί το πόρισμα της επιτροπής Σοφών, αναλαμβάνοντας όμως την πολιτική ευθύνη να καθορίσει όλα τα "θολά" σημεία των προτάσεων των εμπειρογνωμόνων.

Ο νέος ενιαίος τρόπος υπολογισμού της σύνταξης που αναμένεται να εφαρμοστεί σε ασφαλισμένους αλλά και συνταξιούχους θα έχει ως βάση "κοινωνικοασφαλιστικά κριτήρια", ήτοι το ύψος των συντάξιμων αποδοχών, τα έτη ασφάλισης και η ηλικία συνταξιοδότησης. Η λογική είναι να εφαρμοστεί ενιαίος τρόπος υπολογισμού για όλους, σε ιδιωτικό και δημόσιο τομέα, με κλιμακωτά όμως ποσοστά αναπλήρωσης, ανάλογα με το ύψος του εισοδήματος.

«Μεγαλύτερο θα είναι το ποσοστό αναπλήρωσης για τους χαμηλόμισθους, μικρότερο για τους υψηλόμισθους», δήλωσε χαρακτηριστικά ο υπουργός Εργασίας Γιώργος Κατρούγκαλος χθες, κατά την επίσημη παραλαβή του πορίσματος της επιτροπής Σοφών.

Το όλο εγχείρημα πρέπει να συμμορφώνεται με τους μνημονιακούς στόχους για περικοπές δαπανών 1% του ΑΕΠ μέσα στο 2016, ώστε να γίνει αποδεκτό από τους θεσμούς αλλά και με τις συνταγματικές επιταγές ώστε να μη δημιουργηθούν εκ νέου προβλήματα με δικαστικές αποφάσεις.

Η πρόταση, που στις γενικές της αρχές φαίνεται να απολαμβάνει της έγκρισης του υπουργείου Εργασίας, προβλέπει ενιαίους κανόνες για τον υπολογισμό των συντάξεων (που θα οδηγήσουν σε μειώσεις), μαζί με την ενοποίηση των ασφαλιστικών ταμείων. Οι ενιαίοι κανόνες για παλιούς και νέους ασφαλισμένους είναι μια αλλαγή που θα επιφέρει ένα μειωμένο ποσοστό αναπλήρωσης, το οποίο όμως ενδέχεται να μην είναι κοινό για όλους, ώστε οι απώλειες-περικοπές να είναι μεγαλύτερες για τα υψηλότερα εισοδήματα.

Με εισοδηματικά κριτήρια θα καταβάλλεται και η Εθνική-Κοινωνική Σύνταξη, ενώ και οι εισφορές δεν αποκλείεται να κυμαίνονται ανάλογα με το ύψος του εισοδήματος, προκειμένου ένα μέρος από τις κρατήσεις των υψηλόμισθων να χρηματοδοτεί είτε το έλλειμμα του συστήματος, είτε τις παροχές αυτών που για συγκεκριμένους λόγους δεν εισφέρουν στο σύστημα (π.χ. ανεργία).

Παράλληλα με αυτή την... ιδιότυπη εσωτερική αναδιανομή, το νέο σύστημα φαίνεται πως μεταβιβάζει ένα σημαντικό "βάρος" από το κράτος στον ίδιο τον πολίτη, χρησιμοποιώντας μάλιστα οικονομικούς σταθεροποιητές που θα οδηγούν σε αυτόματες μειώσεις συντάξεων. Πρόκειται, σύμφωνα με τη μειοψηφούσα άποψη (με την οποία συντάχθηκαν ο γνωστός δικηγόρος, εξειδικευμένος στα συνταξιοδοτικά θέματα Δ. Μπούρλος και ο καθηγητής Δικαίου Κοινωνικής Ασφάλειας Ξ. Κοντιάδης) για ένα νέο, πλήρως εξατομικευμένο σύστημα, όπου το τελικό ποσό της σύνταξης θα είναι αβέβαιο.

Αβέβαιο παραμένει και το ύψος των περικοπών στις ήδη καταβαλλόμενες συντάξεις, καθώς προτείνεται ο επαν-υπολογισμός τους, "κατ' επιταγή των αρχών της συμμετοχικής δικαιοσύνης και της αλληλεγγύης των γενεών".

Με στόχο αφενός την επίτευξη δημοσιονομικής ελάφρυνσης κατά τουλάχιστον 700 εκατ. ευρώ εντός του 2016 και αφετέρου, τη... νομιμοποίηση των περικοπών που κρίθηκαν ως αντισυνταγματικές από το ΣτΕ, κυβέρνηση και εμπειρογνώμονες τάσσονται υπέρ της μείωσης των συντάξεων.

Δεν αποδέχονται οριζόντιες περικοπές, αναζητούν, όμως, τρόπο να πετύχουν το ίδιο δημοσιονομικό (και πλήρως ανελαστικό) αποτέλεσμα, μέσα από έναν πιο δίκαιο τρόπο, με εφαρμογή όρων ενδογενεακής αλληλεγγύης.

Στο κείμενο που παραδόθηκε χθες στην ηγεσία του υπουργείου Εργασίας δεν υπάρχει ούτε ένας αριθμός. Δεν υπάρχουν μετρήσιμοι στόχοι, δεν καθορίζονται ποσοστά μειώσεων, ύψος εισφορών, ποσοστά αναπλήρωσης της σύνταξης βάσει των οποίων θα καθορίζεται και η τελική παροχή, ενώ θολό είναι ακόμη το ποιους θα αφορά το νέο σύστημα και τι θα ισχύει κατά τη διαδικασία μετάβασης.

Έγκειται στην κυβέρνηση που θα συνεδριάσει, σύμφωνα με τον κ. Κατρούγκαλο, στις αρχές της ερχόμενης εβδομάδας να εγκρίνει το πόρισμα και να αποφασίσει το εύρος των παρεμβάσεων.