Moscow Times:Με άδεια χέρια γύρισε ο Τσίπρας από Μόσχα

Ο Έλληνας πρωθυπουργός περίμενε πως ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν θα του έδινε κάτι για να επιστρέψει στην Αθήνα, ωστόσο ο Αλέξης Τσίπρας γύρισε τελικά με άδεια χέρια, φέρνοντας μαζί του μόνο κάποιες αόριστες υποσχέσεις για συμμετοχή σε έναν νέο ρωσοτουρκικό αγωγό και για ρωσικές αγορές ορισμένων προς ιδιωτικοποίηση ελληνικών εταιρειών.

Το Κρεμλίνο, σημειώνει σε άρθρο της στους Moscow Times η Judy Dempsey(*), δεν ήρε καν το εμπάργκο στα αγροτικά προϊόντα, που είχε επιβάλει ως αντίδραση στις ευρωπαϊκές κυρώσεις.

Ωστόσο, ο Τσίπρας χρειαζόταν απελπισμένα κάποιες κινήσεις από τη Ρωσία.

Η επίσκεψη του Έλληνα πρωθυπουργού στη Μόσχα έδειξε δύο πράγματα, σύμφωνα με την Dempsey: Το πρώτο ήταν ότι δεν θα μπορούσε να βασιστεί στον Πούτιν για βοήθεια, παρά τους παραδοσιακά στενούς δεσμούς των δύο χώρων. Το δεύτερο είναι ότι ο Τσίπρας και η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν έχουν άλλη επιλογή από το να συνεργαστούν για να βάλουν τέλος στην οικονομική κρίση της Ελλάδας. Αν δεν το καταφέρουν, δεν μπορεί να αποκλειστεί το ενδεχόμενο η Ελλάδα να αναγκαστεί να φύγει από την ευρωζώνη.

Αρκετές χώρες της ευρωζώνης είναι κάπως αισιόδοξες για ένα τέτοιο ενδεχόμενο, υποστηρίζοντας μάλιστα πως το ευρώ θα μπορούσε να επιβιώσει από ένα Grexit. Κάνουν όμως λάθος.

Σύμφωνα με την Dempsey, ένα Grexit θα προκαλούσε ανείπωτη ζημιά στην αξιοπιστία του ευρώ και της ίδιας της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Επιπλέον, θα είχε σοβαρές γεωστρατηγικές επιπτώσεις. Μια κατακερματισμένη και αποδυναμωμένη Ευρωπαϊκή Ένωση δεν είναι προς το συμφέρον της Ευρώπης.

Η Γερμανίδα καγκελάριος Άγκελα Μέρκελ κατανοεί απόλυτα την επίπτωση του Grexit, παρότι η γερμανική κοινή γνώμη χάνει όλο και περισσότερο την υπομονή της με τη στρατηγική του Τσίπρα.

Με μια πρώτη ματιά, η στρατηγική του έχει σχεδιαστεί ώστε να καμφθούν οι αντιστάσεις των θεσμών με τους οποίους διαπραγματεύεται τη διάσωση της ελληνικής οικονομίας και του τραπεζικού συστήματος της χώρας. Θέλει λιγότερο αυστηρούς όρους για τα δάνεια, ενώ η Ε.Ε. θέλει να καταλάβει τι είδους μεγάλες μεταρρυθμίσεις σχεδιάζει να εφαρμόσει ο Τσίπρας προκειμένου να καταστήσει ανταγωνιστική την ελληνική οικονομία.

Ο Τσίπρας και ο ΣΥΡΙΖΑ ήρθαν στην εξουσία τον Ιανουάριο, υποσχόμενοι να βάλουν τέλος στα μέτρα λιτότητας. Όμως, δεν έχουν ακόμα επιβραβεύσει τους ψηφοφόρους τους, σε μεγάλο βαθμό διότι δεν έχουν καταλήξει σε συμφωνία με την Ε.Ε. και άλλους θεσμούς, σχολιάζει η Dempsey.

Η ίδια σημειώνει πως τα πακέτα λιτότητας είχαν σχεδιαστεί από την προηγούμενη κυβέρνηση, με τη στήριξη των προαναφερθέντων θεσμών, ωστόσο οι μεταρρυθμίσεις που περιελάμβαναν είχαν εξαρχής σφάλματα.

Το φορολογικό καθεστώς δεν ανετράπη για να δημιουργήσει διαφάνεια, για να βελτιώσει τα έσοδα και να βάλει τέλος στη διαφθορά, ενώ οι ολιγάρχες που κυβερνούσαν την Ελλάδα από το τέλος της Χούντας το 1974 δεν επηρεάστηκαν από τα μέτρα λιτότητας. Ούτε περιορίστηκε το πελατειακό κράτος τα τελευταία χρόνια, κατά τα οποία η Ελλάδα υποτίθεται ότι εισήγαγε θεμελιώδεις διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις για να αντιμετωπίσει την οικονομική κρίση. Στο τέλος, η μεσαία τάξη και οι λιγότερο ευκατάστατοι πλήρωσαν ένα πολύ υψηλό τίμημα για τα μέτρα λιτότητας, ενώ οι παλαιές δομές παρέμεναν ανέπαφες. Γι' αυτόν τον λόγο νίκησε στις εκλογές ο Τσίπρας, σχολιάζει η Dempsey.

Γιατί όμως δεν αμφισβήτησαν τις μεταρρυθμίσεις της προηγούμενης κυβέρνησης η Ε.Ε., η ΕΚΤ και το ΔΝΤ; Σίγουρα θα είχαν δει πως οι δομές δεν ανατρέπονταν και πως έλειπε ακόμα και η βασική διαφάνεια που απαιτούνταν για την ιδιωτικοποίηση κρατικών περιουσιακών στοιχείων. Είναι σαν η Κομισιόν και οι χώρες της ευρωζώνης να έκαναν τα στραβά μάτια στις αστοχίες των μεταρρυθμίσεων ως αντίτιμο την παραμονή της Ελλάδας στην ευρωζώνη.

Αυτή η απροθυμία να αμφισβητηθούν οι μεταρρυθμίσεις αυτές είναι ένα μόνο από τα πολλά λάθη που έκανε η Ε.Ε. στον χειρισμό της Ελλάδας, λέει η Dempsey.

Η ίδια αναφέρει πως όταν εντάχθηκε στην Ε.Ε. το 1981, η Ελλάδα δεν ήταν ακόμα έτοιμη, ωστόσο τα κριτήρια για συμμετοχή στην Ευρωπαϊκή Ένωση ήταν τότε διαφορετικά. Επίσης, η χώρα έδειξε ανικανότητα στη χρήση των διαρθρωτικών πόρων της Ε.Ε. που στόχο είχαν τον εκσυγχρονισμό των υποδομών και τη στήριξη των φτωχότερων περιοχών. Παράλληλα, η Γερμανία και οι άλλες χώρες της ευρωζώνης τώρα ανακαλύπτουν ότι η Ελλάδα δεν ήταν έτοιμη να εγκαταλείψει τη δραχμή και να μπει στο ευρώ το 2002, καθώς η οικονομία της δεν ήταν ανταγωνιστική.

Σύμφωνα με την Dempsey, η γερμανική κυβέρνηση είχε πολλές αμφιβολίες για την υιοθέτηση του ευρώ από την Ελλάδα, όμως ένας από τους βασικούς λόγους για τους οποίους υποχώρησε το Βερολίνο ήταν διότι η Αθήνα απειλούσε να εγείρει ζήτημα πολεμικών αποζημιώσεων αν δεν της επιτρεπόταν να ενταχθεί στη ζώνη του κοινού νομίσματος.

Το θέμα αυτό έχει επανέλθει στο προσκήνιο, υπό την πρωθυπουργία του Αλέξη Τσίπρα, δείχνοντας πως δεν έχει μπει τέλος σε αυτό το ιδιαίτερα συναισθηματικά φορτισμένο και ασταθές κεφάλαιο των ελληνογερμανικών σχέσεων.

Δείχνει επίσης πώς η ελληνική οικονομική κρίση και η Ιστορία συνωμοτούν και συγκρούονται. Είναι στο χέρι του Βερολίνου και της Αθήνας να σπάσουν τα δεσμά αυτά και επίσης να ανοίξουν ένα νέο κεφάλαιο, διότι η Ελλάδα, ως μέλος της Ε.Ε., δεν έχει πού αλλού να πάει, καταλήγει η Dempsey.

(*) Η Judy Dempsey είναι αρχισυντάκτρια του Strategic Europe στο Carnegie Europe.