Τι ζητά ο Τσίπρας, τι δίνει ο Πούτιν

Σε εξέλιξη βρίσκεται η συνάντηση του Ελληνα πρωθυπουργού με τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν στο Κρεμλίνο ενώ στις 15:30 (ώρα Ελλάδας) αναμένεται να πραγματοποιηθούν κοινές δηλώσεις των δυο ηγετών. 

Η επίσημη επίσκεψη του Αλέξη Τσίπρα στη Μόσχα κρύβει πολλές προσδοκίες και πολλαπλά μηνύματα, ενώ η σημασία του ταξιδιού μεγεθύνεται από τις (έντονες, σε κάποιες περιπτώσεις) αντιδράσεις και από τις δύο πλευρές του Ατλαντικού.

Πέραν των απτών αποτελεσμάτων, το Μαξίμου αναδεικνύει τη συμβολή αυτής της επίσκεψης στην εν εξελίξει διαπραγμάτευση με τους θεσμούς, στους οποίους, όπως λένε στελέχη του, διαμηνύει ότι:

--- Η κυβέρνηση υιοθετεί «πολυδιάστατη εξωτερική πολιτική» χωρίς να υποτιμήσει (ή να προτίθεται να το πράξει) ή να αγνοήσει τους κανόνες που προκύπτουν από τη συμμετοχή της χώρας στην Ε.Ε. και στο ΝΑΤΟ.

--- Διευρύνει τις επενδυτικές προσπάθειες και την οικονομική συνεργασία με ισχυρές τρίτες χώρες για να χτίσει το νέο αναπτυξιακό-παραγωγικό μοντέλο που, όπως διατείνεται το κυβερνητικό επιτελείο, «θα στηρίζεται στην πολλαπλή αλληλεξάρτηση αντί της μονομερούς εξάρτησης».

--- Αναδεικνύει το περίφημο γεωπολιτικό χαρτί. Δεν ήταν τυχαία η φράση του κ.Τσίπρα προς τον Αντώνη Σαμαρά στη Βουλή προχθές, μία ημέρα πριν αναχωρήσει για τη Μόσχα: «Η Ελλάδα δεν είναι χώρα υποτελής και υποταγμένη. Πολύ σύντομα θα διαπιστώσετε κι εσείς πως έχει ισχυρή γεωπολιτική δυναμική και είναι χώρα κυρίαρχη που δεν μπορούν να παίζουν μαζί της εταίροι και δανειστές».

Και υπενθυμίζουν ότι είναι η πρώτη επίσκεψη πρωθυπουργού στη Μόσχα μετά από εκείνη του Γιώργου Παπανδρέου τον Φεβρουάριο του 2010 – που όμως είχε λήξει με τη ρωσική προτροπή διά στόματος Μεντβέντεφ "ζητείστε βοήθεια από το ΔΝΤ"...

"Ισως συζητηθεί το ελληνικό χρέος"...

Ως προς το ενδεχόμενο άμεσης οικονομικής ενίσχυσης, η κυβέρνηση έχει ξεκαθαρίσει ότι δεν ζήτησε και δεν θα ζητήσει άμεση χρηματοδότηση από τη Μόσχα – άλλωστε υπάρχει «απαγορευτικό» από τη δανειακή σύμβαση με τους θεσμούς.

Κυβερνητικά στελέχη πάντως επιμένουν ότι είναι ανοικτή η έμμεση ρωσική συνδρομή στη χρηματοδότηση, χωρίς να διευκρινίζουν εάν παραπέμπουν σε μορφές όπως π.χ. η συμμετοχή σε έντοκα γραμμάτια.

Τα ίδια στελέχη υπενθυμίζουν τη δήλωση του Ρώσου ΥΠΕΞ Σεργκέι Λαβρόφ, μετά τη συνάντησή του με τον Νίκο Κοτζιά τον Φεβρουάριο στη ρωσική πρωτεύουσα, ότι η Μόσχα είναι έτοιμη να συνδράμει την Ελλάδα οικονομικά εφόσον η Αθήνα το ζητήσει.

«Το ζήτημα του ελληνικού χρέους μπορεί να συζητηθεί στις αυριανές συνομιλίες του Ρώσου Προέδρου Βλαντιμίρ Πούτιν με τον πρωθυπουργό της Ελλάδας Αλέξη Τσίπρα», επέμεινε χθες ο εκπρόσωπος Τύπου του Ρώσου ηγέτη, Ντμίτρι Πεσκόφ.

Τι ζητάμε - τι περιμένουμε να δώσουν άμεσα

Ως προς τα «απτά» αποτελέσματα, οι συνεργάτες του πρωθυπουργού περιμένουν άρση του εμπάργκο στα ελληνικά αγροτικά προϊόντα, "έκφραση βούλησης" από τις δύο πλευρές να περάσει από το βόρειο ελληνικό έδαφος το ρωσικό φυσικό αέριο προς την Ευρώπη (με επέκταση του αγωγού Turkish Stream), να υπάρξει μείωση της τιμής του φυσικού αερίου και να μειωθεί το πρόστιμο της χώρας προς τη Ρωσία εξαιτίας της χαμηλής χρήσης φυσικού αερίου.

Ειδικότερα:

Ελληνική συμμετοχή στον Turkish Stream

Με «συμμάχους» τις χώρες που επιθυμούν να εμπλακούν στο σχέδιο του ρωσικής έμπνευσης αγωγού φυσικού αερίου Turkish Stream αναμένεται ότι ο κ. Τσίπρας θα διαπραγματευτεί τη συμμετοχή της Ελλάδας στο συγκεκριμένο σχέδιο.

Εκτός από τη χώρα μας, η Ουγγαρία, η Βουλγαρία και, από τις μη κοινοτικές, η Σερβία και η ΠΓΔΜ, επιθυμούν διακαώς την επέκταση του αγωγού προς τα εδάφη τους.

Με τους υπουργούς των χωρών αυτών, άλλωστε, συναντήθηκε ο Ελληνας υπουργός Εξωτερικών Νίκος Κοτζιάς στη Βουδαπέστη, στο πλαίσιο πενταμερούς υπουργικής συνάντησης, με αντικείμενο την ενεργειακή ασφάλεια στην Κεντρική και Νοτιοανατολική Ευρώπη. Μια συνάντηση που οδήγησε στην υπογραφή κοινής διακήρυξης για την ενίσχυση της ενεργειακής συνεργασίας.

Την πρωτοβουλία της συνάντησης την έλαβε ο Ούγγρος υπουργός Εξωτερικών Péter Szijjártó. Σύμφωνα με όλες τις πληροφορίες, η κυβέρνηση της χώρας του είναι από τους μεγάλους υποστηρικτές της έλευσης του ρωσικού αερίου στην Κεντρική Ευρώπη μέσω της Ουγγαρίας, ώστε να καταλήξει τελικά στον κόμβο (hub) του Baumgarten της Αυστρίας.

Όπως αναφέρουν πηγές που είναι γνώστες των κινήσεων, το κύριο ενδιαφέρον της Ρωσίας στην παρούσα φάση δεν είναι οι αγορές της περιοχής των Βαλκανίων, καθώς επιθυμεί μέσω της Ελλάδας να περάσει από την ΠΓΔΜ και τη Σερβία ώστε μέσω της Ουγγαρίας να καταλήξει στον αυστριακό κόμβο, όπου θα μπορεί να ασκεί εμπορία σε όλη την κεντρική Ευρώπη, περιοχή στην οποία σημειώνεται και η μεγαλύτερη κατανάλωση φυσικού αερίου.

Το γεγονός εξηγεί και την απουσία της Βουλγαρίας από τη διυπουργική συνάντηση της Βουδαπέστης, καθώς η γειτονική χώρα συνεχίζει να αναλώνει διπλωματικό κεφάλαιο και να ασκεί lobbying στις Βρυξέλλες, προκειμένου να πετύχει τη λειτουργία hub στο δικό της έδαφος.

Σημασία βεβαίως έχει ποια ανταλλάγματα θα λάβει η Ελλάδα για τη «διευκόλυνση» που θα προσφέρει στη Ρωσία. Στο ενεργειακό μέτωπο τα αιτήματα αφορούν:

* Την εκκρεμότητα με τη ρήτρα take or pay (σ.σ. πέναλτι για ποσότητες που υποχρεούνταν να παραλάβει η Ελλάδα, αλλά δεν το έκανε λόγω πτώσης της κατανάλωσης). Το κόστος φτάνει τα 100 εκατ. ευρώ, τα οποία διεκδικεί η ρωσική Gazprom από τη ΔΕΠΑ, ενώ η κυβέρνηση προσδοκά ότι θα πετύχει πολύ μεγάλο «κούρεμα».

* Το θέμα της τιμολόγησης του φυσικού αερίου που παραλαμβάνει η ΔΕΠΑ από τη ρωσική εταιρεία, καθώς η τιμή του είναι από τις υψηλότερες στην Ε.Ε.

Αναφορικά με τον αγωγό πάντως, δεν είναι γνωστό αν η ρωσική πλευρά θα αναπτύξει στην ελληνική σχεδιασμούς που σύμφωνα με πληροφορίες έχει επεξεργαστεί για τη χρηματοδότηση του έργου επί ελληνικού εδάφους, ή για τον επιχειρηματικό φορέα υλοποίησής του. Πάντως οι πληροφορίες αναφέρουν ότι σε συζητήσεις που έχουν γίνει, η ρωσική πλευρά είναι διατεθειμένη να χρηματοδοτήσει την εκτέλεση του έργου, και ακόμη να χρησιμοποιήσει ως επιχειρηματικό όχημα τη ΔΕΠΑ, εξαγοράζοντας ένα σημαντικό ποσοστό των μετοχών της.

Να σημειωθεί ότι για τις 21 Απριλίου έχει προγραμματιστεί τριμερής συνάντηση των υπουργών Ενέργειας Ελλάδας, Βουλγαρίας και Ρουμανίας, η οποία θα πραγματοποιηθεί στη Σόφια. Αντικείμενο η ανάπτυξη του λεγόμενου «κάθετου διαδρόμου» που σχεδιάστηκε να συνδέσει τα δίκτυα των τριών χωρών για αμφίδρομη διακίνηση φυσικού αερίου. Αρχικά στο σχεδιασμό συμμετείχε και η Ουγγαρία, η οποία ωστόσο απέφυγε να δεσμευτεί, καθώς έκρινε ότι στρατηγικά τη συμφέρει η συμμετοχή της στο ρωσικό σχέδιο

Ρωσική συμμετοχή στις ιδιωτικοποιήσεις

Μετά το ναυάγιο στο διαγωνισμό της ΔΕΠΑ, από τον οποίο αποχώρησε στο παρά πέντε η Gazprom, οι Ρώσοι παρέμειναν στο ελληνικό πρόγραμμα ιδιωτικοποιήσεων, με το ενδιαφέρον τους να επικεντρώνεται στο λιμάνι της Θεσσαλονίκης και στο σιδηροδρομικό δίκτυο.

Οι Ρωσικοί Σιδηρόδρομοι (JSC Russian Railways) σε κοινοπραξία με τη ΓΕΚ-ΤΕΡΝΑ είναι ένας από τους υποψηφίους στους διαγωνισμούς του Ταμείου Ιδιωτικοποιήσεων (ΤΑΙΠΕΔ) για την απόκτηση της TΡΑΙΝΟΣΕ, της εταιρείας συντήρησης σιδηροδρομικού τροχαίου υλικού (ROSCO) αλλά και του Οργανισμού Λιμένος Θεσσαλονίκης (ΟΛΘ).

Και οι τρεις διαγωνισμοί θεωρούνται παγωμένοι, ενώ η ολοκλήρωσή τους θεωρείται δύσκολη υπόθεση, τουλάχιστον με το μοντέλο που προωθούσε η προηγούμενη διοίκηση του ΤΑΙΠΕΔ. Πολλά φαίνεται πως θα εξαρτηθούν από τη συμφωνία με την κινεζική πλευρά και την τύχη του ΟΛΠ, καθώς η Cosco έχει επίσης επιδείξει σοβαρό ενδιαφέρον για το σιδηροδρομικό δίκτυο.

Οι Ρώσοι, πάντως, έχουν ξεκαθαρίσει από την πρώτη στιγμή πως ενδιαφέρονται για αγορά-πακέτο, η οποία θα περιλαμβάνει τον ΟΛΘ και τις ΤΡΑΙΝΟΣΕ - ROSCO.

Ενδιαφέρον έχουν δείξει και για το λιμάνι της Αλεξανδρούπολης που θεωρείται εξαιρετικά ανταγωνιστικό ως εμπορευματικός κόμβος.

Στο διαγωνισμό για τον ΟΛΘ συμμετέχουν, επίσης, ισχυροί διεθνείς όμιλοι όπως η APM Terminals B.V., θυγατρική της Maersk, η Deutsche Invest Equity Partners, η Duferco Particiption, η International Container Terminal Services, η Mitsui & Co και η P&O Steam Navigation, θυγατρική της DP World.

Εσχάτως, ενδιαφέρον για την ΤΡΑΙΝΟΣΕ λέγεται πως υπάρχει και από τη ρουμανική Grup Feroviar Roman, η οποία λέγεται πως συνεργάζεται με την αμερικανική Watco Companies. Ενδιαφέρον για τη ROSCO έχουν δείξει στο πλαίσιο του διαγωνισμού του ΤΑΙΠΕΔ η γαλλική Alstom σε συνεργασία με τον όμιλο Κοπελούζου και η γερμανική Siemens.

Ο σημερινός πρόεδρος του Ταμείου Ιδιωτικοποιήσεων Στέργιος Πιτσιόρλας έχει συνεργαστεί με ρωσικά κεφάλαια για την ανάπτυξη ξενοδοχειακού συγκροτήματος στη Χαλκιδική.

Κατά την πρόσφατη επίσκεψη του υπουργού Παραγωγικής Ανασυγκρότησης Παναγιώτη Λαφαζάνη στη Μόσχα συμφωνήθηκε, επίσης, η συμμετοχή ρωσικών ομίλων στους διαγωνισμούς για την έρευνα και εξόρυξη τυχόν κοιτασμάτων υδρογονανθράκων στα 20 οικόπεδα σε Δυτική Ελλάδα και νότια της Κρήτης.