Χωρίς κλαδική σύμβαση 9 στους 10 εργαζόμενους!

Τη δραματική συρρίκνωση των κλαδικών συμβάσεων, και κατά συνέπεια την πλήρη αποδυνάμωση των συλλογικών διαπραγματεύσεων μεταξύ των κοινωνικών εταίρων, δείχνουν τα στοιχεία του 2014 για τον αριθμό των σε ισχύ συμβάσεων. Έως τις 15 Οκτωβρίου είχαν κοινοποιηθεί και βρίσκονταν σε ισχύ μόλις 11 κλαδικές συμβάσεις εργασίας.

Μάλιστα, εκτιμάται ότι αυτές δεν καλύπτουν το σύνολο των απασχολούμενων στους συγκεκριμένους κλάδους, καθώς βάσει της νέας νομοθεσίας από τις κλαδικές συμβάσεις καλύπτονται μόνο τα μέλη των συνδικάτων που εκπροσωπούνται στην υπογραφή της κλαδικής σύμβασης. Γεγονός που περιορίζει ακόμη περισσότερο την εμβέλειά τους.

Σύμφωνα με στελέχη του υπουργείου Εργασίας, από τις 11 σε ισχύ συμβάσεις, καλύπτεται περίπου το 7% - 10% των μισθωτών, όταν το 2008 σχεδόν το σύνολο των εργαζόμενων στον ιδιωτικό τομέα καλυπτόταν από 161 κλαδικές και ομοιοεπαγγελματικές συμβάσεις με εθνική εμβέλεια. Είναι χαρακτηριστικό ότι μόνο η Εθνική Γενική Συλλογική Σύμβαση, που καθόριζε τις κατώτατες αποδοχές, το 2008 κάλυπτε περισσότερους εργαζόμενους από αυτούς που σήμερα "προστατεύονται" από κλαδικές συμβάσεις.

Την ώρα που διεθνείς οργανισμοί και ινστιτούτα κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου, επισημαίνοντας ότι περαιτέρω μείωση μισθών μπορεί να επιφέρει αντίθετα αποτελέσματα, λειτουργώντας ως αντικίνητρο στην παραγωγικότητα, στην Ελλάδα οι μισθοί συνεχίζουν να μειώνονται σημαντικά.

Ήδη, η μείωση του διαθέσιμου εισοδήματος κατά 4,3% και το δεύτερο τρίμηνο του έτους οδήγησε σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ αφενός σε πτώση της κατανάλωσης κατά 1,6%, αφετέρου σε περαιτέρω περιορισμό του ρυθμού αποταμίευσης. Το μοναδιαίο κόστος εργασίας μειώθηκε κατά 5% το δεύτερο τρίμηνο του 2014, ξεπερνώντας ακόμη και τις προβλέψεις της τρόικας. Την ίδια στιγμή, και σύμφωνα με τα στοιχεία του ΙΚΑ, ο μέσος μισθός μειώθηκε περίπου 10,5%.

Όπως προκύπτει από τα στοιχεία του υπουργείου Εργασίας, στον αέρα έχουν μείνει κλαδικοί μισθοί και «έξτρα» επιδόματα που προέβλεπαν συμβάσεις εργαζομένων σε μεγάλους κλάδους, ενώ και οι συμβάσεις που βρίσκονται ακόμη σε ισχύ προβλέπουν σημαντικές μειώσεις μισθών. Η πλειονότητα των κλαδικών συμβάσεων έχει υποκατασταθεί από ατομικές και επιχειρησιακές συμβάσεις που έχουν αλλάξει τόσο τους μισθολογικούς όρους (μειώσεις αποδοχών, καταργήσεις επιδομάτων) όσο και τους όρους εργασίας των εργαζομένων (κατάργηση 5νθήμερου, ελαστικά ωράρια εργασίας κ.ά.).

Τα στοιχεία είναι άκρως αποκαλυπτικά. Ενώ το 2008 είχαν υπογραφεί συνολικά 215 επιχειρησιακές συμβάσεις και 161 κλαδικές, το 2012 που άλλαξε η νομοθεσία, οι επιχειρησιακές συμβάσεις εκτοξεύθηκαν σε 976 έναντι 23 κλαδικών. Η αντίστροφη πορεία συνεχίστηκε και τα επόμενα χρόνια. Το 2013 οι κλαδικές ήταν μόλις 14 και οι επιχειρησιακές 409, ενώ έως τις 15 Οκτωβρίου του τρέχοντος έτους στο υπουργείο Εργασίας έχουν κατατεθεί και είναι σε ισχύ 284 επιχειρησιακές και μόλις 11 κλαδικές.

Όσο για τους μισθούς, ακόμη και στις κλαδικές συμβάσεις καταγράφονται σημαντικές μειώσεις. Σύμφωνα με τη ΓΣΕΕ, από τα τέλη Ιουνίου του 2011 έως τις αρχές Ιουνίου του 2014 είχαν υπογραφεί 1.440 επιχειρησιακές συμβάσεις που προβλέπουν μειώσεις αποδοχών από 10% έως και 40%. Συνολικά, από το 2008 έως τις 15 Οκτωβρίου του 2014 είχαν υπογραφεί 2.496 επιχειρησιακές συμβάσεις, επιβάλλοντας μειώσεις μισθών για περισσότερους από το 30% μισθωτούς.

Ο περιορισμός της δράσης του Οργανισμού Μεσολάβησης και Διαιτησίας είχε ως αποτέλεσμα τη μη υπογραφή διαιτητικών αποφάσεων με ισχύ σύμβασης. Από τα επίσημα στοιχεία που παρουσιάζει το Euro2day.gr, ενώ το 2008 είχαν υπογραφεί 42 κλαδικές - ομοιοεπαγγελματικές και 15 επιχειρησιακές συμβάσεις, το 2012 υπεγράφησαν μόλις 8 ομοιοεπαγγελματικές, ενώ το κοντέρ μηδενίστηκε το 2013. Το τρέχον έτος, έχει υπογραφεί μία διαιτητική απόφαση με ισχύ κλαδικής σύμβασης, η οποία όμως θα πρέπει να επανεξεταστεί με βάση το νέο θεσμικό πλαίσιο λειτουργίας του ΟΜΕΔ που πέρασε τις προηγούμενες ημέρες από τη Βουλή.