«Αλλεργία» στην επιχειρηματική δραστηριότητα έχουν οι Eλληνες

Άγνωστη έννοια παραμένει στην Ελλάδα η επιχειρηματικότητα. Αρκεί μόνο να αναφέρουμε ότι πέρυσι το ποσοστό του πληθυσμού της χώρας, ηλικίας 18-64 ετών, το οποίο βρισκόταν στη φάση εκκίνησης νέας επιχειρηματικής πρωτοβουλίας, περιορίσθηκε για δεύτερη χρονιά στο χαμηλότερο επίπεδο από το 2003, οπότε το ΙΟΒΕ συμμετέχει ως ο ελληνικός εταίρος στο διεθνές ερευνητικό πρόγραμμα του Παγκόσμιου Παρατηρητηρίου Επιχειρηματικότητας (Global Entrepreneurship Monitor - GEM).

Συγκεκριμένα στην Ελλάδα, το ποσοστό του πληθυσμού που βρισκόταν σε φάση εκκίνησης επιχειρηματικής δραστηριότητας το 2013 εκτιμάται περίπου στο 5,2%, από 6,4% το 2012, 8% το 2011, 5,5% το 2010, 7,5% το 2009 και 9,5% το 2008.

Η εξέλιξη αυτή αποδίδεται από το ΙΟΒΕ στη δύσκολη οικονομική συγκυρία, στην περιορισμένη ρευστότητα και στις αβεβαιότητες που επικρατούσαν και το 2013 στην ελληνική οικονομία, επηρεάζοντας καθοριστικά τη διάθεση του πληθυσμού να προχωρήσει σε κάποια επιχειρηματική πρωτοβουλία, παρόλο που οι επιλογές απασχόλησης έχουν περιοριστεί λόγω της ύφεσης και η ανεργία κινείται στο 27%.

Από αυτό και μόνο το γεγονός, κάποιος θα περίμενε ακόμα και για λόγους βιοπορισμού ένα αρκετά μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού να επιλέξει να δραστηριοποιηθεί επιχειρηματικά. Ωστόσο, οι μακροοικονομικοί παράγοντες και οι αβεβαιότητες που κυριαρχούν λειτουργούν τελικά αποτρεπτικά στην εκδήλωση εντονότερης επιχειρηματικής πρωτοβουλίας από τους πολίτες της χώρας.

Πάντως το ενδιαφέρον είναι ότι το 2013 ενισχύθηκε η επιχειρηματικότητα ευκαιρίας και περιορίσθηκε η επιχειρηματικότητα ανάγκης, όπως αποτυπώνεται στην προδημοσίευση της Ετήσιας Έκθεσης του ΙΟΒΕ για την Επιχειρηματικότητα στην Ελλάδα 2013-2014 (έκδοση Δεκέμβριος 2014).

Συγκεκριμένα, σχεδόν 3 στους 4 επιχειρηματίες αρχικών σταδίων δηλώναν ότι αποφάσισαν να δραστηριοποιηθούν επιχειρηματικά για να αξιοποιήσουν μια ευκαιρία που εντόπισαν και μόνο ένας προχώρησε ή σκέφτεται σοβαρά να προχωρήσει σε κάποια αντίστοιχη δράση λόγω ανάγκης.

Το γεγονός ότι το 2013 η επιχειρηματικότητα ευκαιρίας κινείται στο ανώτερο επίπεδο της περιόδου της κρίσης, σε μία χρονιά όπου υποχωρεί έτσι και αλλιώς η επιχειρηματικότητα αρχικών σταδίων, αξιολογείται θετικά από το ΙΟΒΕ.

Παρ' όλα αυτά στην Ελλάδα, και το 2013, πάνω από τα μισά νέα εγχειρήματα κατευθύνονται στη διάθεση προϊόντων και υπηρεσιών στον τελικό καταναλωτή. Ο δείκτης αυτός ήταν διαχρονικά υψηλός στη χώρα, ιδιαίτερα μέχρι και το 2008. Από το 2009, δηλαδή την περίοδο της κρίσης, καταγράφηκε διόρθωση. Ωστόσο, την τελευταία τριετία το ποσοστό αυτό ενισχύεται και πάλι.

Την ίδια περίοδο πάντως παρατηρείται άνοδος του ποσοστού των νέων εγχειρημάτων που προσφέρουν υπηρεσίες προς επιχειρήσεις, κάτι που ωθεί τον σχετικό δείκτη πλησιέστερα στον μέσο όρο των χωρών καινοτομίας. Όμως αντίθετα, το μερίδιο των μεταποιητικών εγχειρημάτων περιορίζεται.

Τέλος, ένα από τα ζητήματα που εξετάζει η έρευνα του GEM και το οποίο έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον στη σημερινή οικονομική συγκυρία είναι κατά πόσον ο πληθυσμός της χώρας -ανεξαρτήτως του αν δραστηριοποιείται επιχειρηματικά ή όχι- θεωρεί ότι θα υπάρξουν επιχειρηματικές ευκαιρίες στο περιβάλλον του το επόμενο εξάμηνο και βεβαίως πώς έχει διαχρονικά εξελιχθεί αυτή η αντίληψη.

Η αντίληψη αυτή μπορεί να συνδέεται με προσδοκίες για ολοκλήρωση της ύφεσης και έναρξη ενός νέου κύκλου ανάπτυξης, κατά τον οποίο δημιουργούνται επιχειρηματικές ευκαιρίες προς αξιοποίηση. Μέχρι το 2010 σταθερά ποσοστό της τάξης του 20-25% έβλεπε να υπάρχουν επιχειρηματικές ευκαιρίες στο ελληνικό περιβάλλον, το ποσοστό αυτό περιορίστηκε σχεδόν στο 10% το 2011, το 2012 υπήρξε για πρώτη φορά μικρή άνοδος του δείκτη, η οποία φαίνεται να παγιώνεται το 2013 στην περιοχή του 13%.

Η επίδοση είναι χαμηλή, ωστόσο το ΙΟΒΕ εκτιμά ότι περισσότερα άτομα από ό,τι στο παρελθόν διαπιστώνουν πως υπάρχουν επιχειρηματικές ευκαιρίες γύρω τους, και αυτό δεν μπορεί παρά να ερμηνευτεί θετικά για τις προσδοκίες σταδιακής εξόδου από την ύφεση.