του Στέφανου Κοτζαμάνη

Πολιτικό κόστος, επικείμενες εκλογές και σκανδαλολογία μπλοκάρουν μια σειρά από κυβερνητικές πολιτικές και παρεμβάσεις στις εταιρείες του Δημοσίου, με αποτέλεσμα τα κρατικά ”χαρτιά” να αποτελούν το τελευταίο χρονικό διάστημα τον αδύναμο κρίκο της Σοφοκλέους.

ΟΤΕ, ΔΕΗ, ΟΠΑΠ, ΕΥΔΑΠ, ΕΥΑΘ, ΟΛΠ και ΟΛΘ αυτή τη στιγμή δείχνουν εγκλωβισμένοι, χωρίς να μπορούν να ικανοποιήσουν τις (βάσιμες) προσδοκίες που είχαν καλλιεργηθεί.

Και αν ο ένας από τους δύο σημαντικότερους ”πυλώνες” του Χρηματιστηρίου της Αθήνας (ο άλλος είναι οι μεγάλες τράπεζες) παρουσιάζεται αδύναμος, τότε μπορεί σε μεγάλο βαθμό να εξηγηθεί η ατονία του Γενικού Δείκτη, όπως και του κλίματος γενικότερα, που παρατηρείται στη χρηματιστηριακή αγορά.

Στον ΟΤΕ η προ μηνών προαναγγελθείσα προσέλκυση στρατηγικού εταίρου θα αποτελούσε μεγάλη (θετική οπωσδήποτε) έκπληξη, αν ολοκληρωνόταν μέσα στο 2007.

Στη ΔΕΗ ούτε και φέτος θα πρέπει να αναμένουμε σημαντικά πράγματα στο μέτωπο της περικοπής του λειτουργικού κόστους (προεκλογικές τιμές), ενώ τόσο οι τομές όσο και το ενδεχόμενο σημαντικών αυξήσεων στα τιμολόγια του ρεύματος μεταφέρονται για... μετά τις εκλογές (η αύξηση 5% που ανακοινώθηκε τις προάλλες θεωρείται πολύ μικρή σε σχέση με τη διαφορά τιμής με τις χώρες της Ευρώπης).

Στον ΟΠΑΠ όσο καθυστερεί η ανάθεση του μεγάλου διαγωνισμού του οργανισμού, τόσο μετατίθεται για το μέλλον και το εκσυγχρονιστικό σχέδιο του εισηγμένου ομίλου, επομένως και οι δυνατότητές του για την επέκταση σε άλλα παιχνίδια ή για αποτελεσματικότερη χρήση του δικτύου των πρακτορείων του (του μεγαλύτερου δικτύου καταστημάτων που υπάρχει στην ελληνική επικράτεια).

Όσο επίσης καθυστερεί η ανάθεση του διαγωνισμού, τόσο δυστροπούν οι ξένοι θεσμικοί επενδυτές, που θεωρούν τον εκσυγχρονισμό του κρίσιμο σημείο για την αύξηση του ποσοστού ανάπτυξης της κερδοφορίας του.

Στα λιμάνια, μετά τις έντονες απεργιακές κινητοποιήσεις στα τέλη του 2006, το υπουργείο Εμπορικής Ναυτιλίας φαίνεται να έχει κάνει στροφή 180 μοιρών σε σχέση με τις αρχικές του επιδιώξεις και όλα δείχνουν ότι έως τις εκλογές θα συζητά το θέμα έτσι..., απλώς για να συζητά. Αρκεί αυτό να διατηρείται ”ζεστό” στην αντζέντα για μετεκλογική χρήση.

Για το απώτερο μέλλον, επίσης, μετατίθεται και το θέμα των στρατηγικών συνεργασιών, θέμα που η αγορά άρχισε να το βλέπει ”ζεστά” από πέρυσι, χωρίς όμως να φαίνεται ότι, φέτος τουλάχιστον, θα υπάρξει η απαιτούμενη κινητικότητα γύρω από την υπόθεση.

Σε ΕΥΔΑΠ και ΕΥΑΘ, τώρα, όλα δείχνουν ότι θα συνεχίσουν να επωμίζονται βάρη που θα έπρεπε να επιβαρύνουν τον κρατικό προϋπολογισμό, ενώ επίσης κανένα σημαντικό νέο δεν υπάρχει στο ζήτημα της αύξησης των τιμολογίων.

Ενδεικτικό είναι το γεγονός ότι η ΕΥΔΑΠ διαπραγματεύεται γύρω στη λογιστική της αξία, γεγονός που αποδεικνύει πόσα οφέλη θα μπορούσε να αποκομίσει το ελληνικό δημόσιο μέσα από μία ορθολογικότερη αντιμετώπιση των θεμάτων που σχετίζονται με την εισηγμένη εταιρεία.

Ειδικότερα για την ΕΥΑΘ, η προεκλογική περίοδος στην οποία έχουμε άτυπα εισέλθει αποτελεί έναν ακόμη παράγοντα που ερμηνεύει την αναβλητική στάση της κυβέρνησης στο να λάβει αποφάσεις και να τακτοποιήσει την έκρυθμη κατάσταση που εδώ και μήνες έχει δημιουργηθεί στην εισηγμένη εταιρεία. Και φυσικά, ούτε ένα placement δεν προγραμματίζεται για φέτος στις εταιρείες αυτές.

”Φτώχεια”...

Δεν χρειάζεται να είναι κάποιος πολιτικά έμπειρος για να καταλάβει ότι η κυβέρνηση έχει χαλαρώσει και ότι η μόνη ουσιαστική δράση στο μέτωπο των διαρθρωτικών τομών που επιδιώκει ήταν εκείνη στην Παιδεία. Ενδεικτικό παράδειγμα το πολύ ”φτωχό”, όπως εξελίσσεται, φετινό πρόγραμμα μετοχοποιήσεων-αποκρατικοποιήσεων.

Ο στρατηγικός επενδυτής στον ΟΤΕ, δύο μεγάλα ”placements” σε ΑΤΕbank και Ταχυδρομικό Ταμιευτήριο, η εισαγωγή του Ελευθέριος Βενιζέλος στη Σοφοκλέους, η πώληση του καζίνο της Πάρνηθας, η ιδιωτικοποίηση λιμανιών και αεροδρομίων ήταν μερικά σενάρια που κυκλοφορούσαν στην αγορά και εντάσσονταν χρονικά στην παρούσα οικονομική χρήση. Από όλα αυτά, ζήτημα είναι αν θα πραγματοποιηθούν ένα ή δύο.

Πέρα όμως από τις αποκρατικοποιήσεις-μετοχοποιήσεις, αρκετά συγκρατημένη δείχνει η κυβέρνηση και στο μέτωπο των θεσμικών παρεμβάσεων.

Επί του παρόντος, τουλάχιστον, δείχνει απρόθυμη να ανοίξει και άλλα μέτωπα, όταν πέρα από τις γνωστές αντιδράσεις στο θέμα της Παιδείας (απεργίες δασκάλων, πορείες και καταλήψεις φοιτητών) η πρόσφατη ανάδειξη της υπόθεσης των ομολόγων ανέβασε το πολιτικό θερμόμετρο και την έφερε σε αμυντική θέση, παρά το γεγονός ότι κανένα στέλεχός της δεν φαίνεται να είναι ενεργά αναμεμειγμένο στην υπόθεση.

Το... μισογεμάτο ποτήρι

Κάποιοι, ωστόσο, στη χρηματιστηριακή αγορά εκτιμούν ότι μπορεί να θεωρήσουν το... μισοάδειο ποτήρι των κρατικών χαρτιών μισογεμάτο, αν διευρύνουν τον επενδυτικό τους ορίζοντα. Δεχόμενοι δηλαδή ότι μέχρι τις επικείμενες εκλογές (όποτε διεξαχθούν) η κυβερνητική πολιτική θα λειτουργεί όπως ο αυτόματος πιλότος, πιστεύουν ότι τα πράγματα θα αλλάξουν άρδην στο μετεκλογικό σκηνικό.

Πιστεύουν δηλαδή ότι αυτά που η παρούσα κυβέρνηση δεν τολμά να πράξει μέσα στο 2007, θα πραγματοποιηθούν -και μάλιστα με φόρα- από την επόμενη, όποιας απόχρωσης και αν είναι αυτή.

Και αν μάλιστα γίνει η έκπληξη και οι εκλογές δεν προκηρυχθούν για το 2008, αλλά για φέτος, τότε το μεσοδιάστημα αυτό θα μικρύνει περαιτέρω. Με αυτό το σκεπτικό υπάρχουν επενδυτές και αναλυτές που θα θεωρούσαν σώφρονα επιλογή τη σταδιακή αγορά κρατικών ”χαρτιών” τώρα, εν όψει των παρεμβάσεων και των αλλαγών που πιστεύουν ότι θα γίνουν μετεκλογικά.

Κατεδάφιση...

Τρία χρόνια νωρίτερα ακόμη και ο πιο απαισιόδοξος επενδυτής δεν θα μπορούσε να προβλέψει το τι θα συνέβαινε στη ΔΕΗ: τα κέρδη της Επιχείρησης ”κατεδαφίστηκαν” από τα 305 εκατ. το 2003 σε μόλις 22,1 εκατ. πέρυσι.

Η Επιχείρηση συχνά-πυκνά απασχόλησε τα κεντρικά δελτία των τηλεοπτικών σταθμών και πάντοτε με τρόπο αρνητικό: πότε για black out που διήρκεσαν ακόμη και μία περίπου εβδομάδα, πότε για τις αλληλοκατηγορίες σκανδάλων και πότε για παραιτήσεις προέδρων και διοικητικών συμβούλων.

Από τότε μέχρι σήμερα οι αυξήσεις τιμολογίων κυμάνθηκαν στα όρια του πληθωρισμού, παρά τις κατά καιρούς διαβεβαιώσεις που δίνονταν (ατύπως) σε ξένους θεσμικούς.

Η προσπάθεια περικοπής εξόδων εξαγγέλθηκε αρκετές φορές, αλλά ουσιαστικά δεν εφαρμόστηκε ποτέ. Ενδεικτική είναι η περυσινή εξαγγελία του προγράμματος ”Ηρακλής” που ουσιαστικά δεν απέδωσε τίποτε.

Το θέμα της αξιοποίησης των ακινήτων ακούστηκε πολλές φορές πέρυσι, αλλά μέχρι τώρα τουλάχιστον η υπόθεση εξακολουθεί να βρίσκεται στο στάδιο της προετοιμασίας... Και σαν να μην έφταναν όλα αυτά, τα περυσινά αποτελέσματα επιβαρύνθηκαν και λόγω της μεγάλης ανόδου του κόστους του πετρελαίου.

Το 2007 ξεκινά με τον -εγνωσμένης αξίας- κ. Π. Αθανασόπουλο στο ”τιμόνι” της Επιχείρησης και με μια σειρά από προκλήσεις: διεύρυνση των πηγών εσόδων μέσω ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και Βαλκανίων, περιορισμός των εξόδων και αύξηση της παραγωγικότητας σε μια αγορά που οδεύει προς την απελευθέρωσή της.

Ο κ. Αθανασόπουλος καλείται να επιτύχει εκεί όπου οι άλλοι απέτυχαν, αναλαμβάνοντας μάλιστα σε μια δύσκολη περίοδο, όχι μόνο γιατί η φετινή ζήτηση του πρώτου τριμήνου ήταν σχετικά χαμηλή λόγω της καλοκαιρίας που επικράτησε, αλλά και γιατί προεκλογικά δύσκολα παίρνονται μεγάλες πολιτικές αποφάσεις.

Ενδεικτικά είναι τα νέα από το πρόσφατο conference call της Επιχείρησης, καθώς η επανεξέταση του business plan θα διαρκέσει έως και έξι μήνες, ενώ η μείωση του κόστους δεν θα προέλθει από το προσωπικό, αλλά από τις προμήθειες, καθώς -σύμφωνα με τη διοίκηση- η αλλαγή προμηθευτών θα εξοικονομήσει 15 εκατ. ευρώ!

Χαμηλώνει ο πήχης

Στην περίπτωση του ΟΤΕ τα πράγματα βέβαια είναι πολύ καλύτερα, αλλά σε κάθε περίπτωση η μετοχή το τελευταίο χρονικό διάστημα δεν αποτελεί και τον ισχυρότερο κρίκο του ελληνικού χρηματιστηρίου. Το ενδιαφέρον των επενδυτών είχε ανέβει στο κατακόρυφο μόλις πριν από λίγους μήνες, όταν η κυβέρνηση έφερε το θέμα του στρατηγικού συνεταίρου, θέτοντάς το ως προτεραιότητα για το 2007. Σήμερα, και μετά την πάροδο λίγων μόνο μηνών, η ολοκλήρωση μιας τέτοιας κίνησης μέσα στο έτος θα θεωρηθεί μεγάλη (θετική) έκπληξη.

Σε ό,τι αφορά την πορεία των εργασιών του ΟΤΕ, το ποτήρι θα μπορούσε να το δει κάποιος είτε μισογεμάτο, είτε μισοάδειο. Στη σταθερή τηλεφωνία οι προοπτικές μιλάνε για υστέρηση εσόδων, η οποία όμως θα υπερκαλυφθεί από μια ακόμη μεγαλύτερη υποχώρηση των λειτουργικών δαπανών.

Μεγάλο στοίχημα παραμένει η θυγατρική στη Ρουμανία, επένδυση που μέχρι σήμερα έχει περάσει από... σαράντα κύματα. Σαφώς καλύτερες οι προοπτικές της Cosmote, η οποία το τελευταίο τρίμηνο του 2006 -λόγω της αλυσίδας Γερμανός- είδε μια μεγάλη αύξηση συνδρομητών, σε επίπεδα των παλαιών, καλών εποχών.

Η υπόθεση βέβαια έχει αρκετό δρόμο μπροστά της, καθώς τον επόμενο μήνα θα διακοπεί η συνεργασία της αλυσίδας με την ΤΙΜ, ωστόσο στο στρατόπεδο της Cosmote αισιοδοξούν.

Η Ρουμανία θα αποτελέσει σημαντικό στοίχημα για την εταιρεία αφού μέσα σε δύο χρόνια η εκεί θυγατρική θα προσπαθήσει να μετατρέψει το αρνητικό EBITDA των 65,7 εκατομμυρίων ευρώ που σημείωσε πέρυσι σε αριθμό που θα αρχίζει από ”συν”.

Συμπερασματικά λοιπόν για τον ΟΤΕ, μπορεί οι περαιτέρω προοπτικές να διαγράφονται μάλλον θετικές, αλλά αυτό κυρίως οφείλεται στην προοπτική υποχώρησης των εξόδων, παρά στην ανάπτυξη του Οργανισμού.

Επιπλέον, υπάρχει μια σειρά από αβεβαιότητες (κόντρες της διοίκησης του Οργανισμού με την πολιτική προϊσταμένη αρχή και με την Επιτροπή Τηλεπικοινωνιών και Ταχυδρομείων και η πορεία στη Ρουμανία) και έλλειψη κάποιου καταλυτικού παράγοντα (π.χ. στρατηγικός εταίρος), ο οποίος θα έπειθε τα διεθνή funds ότι κάτι πολύ καλό προβλέπεται κατά τα επόμενα χρόνια.

Σε ό,τι τέλος αφορά το θέμα της εξαγοράς των μειοψηφιών της Cosmote, το θέμα παραπέμπεται στο μέλλον, ώστε ο ΟΤΕ να έχει μεγαλύτερη ευελιξία επιλογών προκειμένου να προσελκύσει στρατηγικό εταίρο.

* Aναδημοσίευση από το φύλλο 471 της εφημερίδας ”ΜΕΤΟΧΟΣ & ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ”, 30/3-4/4/2007.